Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là một trong những vấn đề sức khỏe ngày càng phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Tuy nhiên, không phải ai cũng thực sự hiểu rõ mức độ nguy hiểm của bệnh nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tình trạng trào ngược kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ ung thư thực quản. Vậy cụ thể, bệnh trào ngược là gì, vì sao cần phải chú ý đến bệnh lý này?
Menu xem nhanh:
1. Sơ lược về bệnh trào ngược dạ dày
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là bệnh lý có tình trạng axit hoặc dịch trong dạ dày trào ngược lên thực quản. Do thực quản là bộ phận không được cấu tạo để chịu đựng môi trường axit mạnh như trong dạ dày, tình trạng này dễ gây tổn thương niêm mạc và tạo ra các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, ợ chua, đau rát vùng ngực và khó nuốt.
Bệnh lý này có thể xảy ra ở mọi đối tượng, từ trẻ nhỏ, người trưởng thành đến người già. Tuy nhiên, nếu không được quan tâm đúng mức, bệnh có thể diễn tiến phức tạp, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.
2. Nguyên nhân gây bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng bệnh trào ngược dạ dày, bao gồm:
2.1. Suy yếu cơ thắt thực quản dưới
Cơ thắt thực quản dưới có nhiệm vụ đóng mở để ngăn dịch vị dạ dày trào ngược lên trên. Khi cơ thắt này suy yếu hoặc hoạt động không đúng chức năng, dịch dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản.
2.2. Thói quen thiếu lành mạnh: Ăn uống, sinh hoạt
– Ăn uống quá no, thường xuyên sử dụng thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, nước uống có gas hoặc chứa caffeine.
– Nằm ngay sau khi ăn hoặc ăn khuya muộn. Kèm theo đó là thói quen sử dụng rượu, bia và hút thuốc lá thường xuyên.
2.3. Căng thẳng kéo dài
Stress, áp lực tinh thần có thể làm rối loạn hoạt động của dạ dày, tăng tiết axit và làm trầm trọng hơn tình trạng trào ngược.
2.4. Các yếu tố khác
Béo phì, mang thai, thoát vị cơ hoành hoặc một số bệnh lý tiêu hóa khác cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc trào ngược dạ dày thực quản.
3. Biểu hiện
Các triệu chứng của bệnh thường diễn ra âm thầm, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Những biểu hiện điển hình của bệnh trào ngược dạ dày bao gồm:
– Ợ nóng, cảm giác nóng rát lan từ vùng thượng vị lên ngực kèm theo ợ chua, ợ hơi, đặc biệt là sau khi người bệnh ăn.
– Đau tức ngực, đôi khi gây nhầm lẫn với bệnh lý tim mạch.
– Khó nuốt, thường xuyên có cảm giác vướng hoặc đau khi nuốt.
– Khàn giọng, nhiều người bị ho kéo dài, đau họng do axit làm tổn thương niêm mạc họng.
Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể diễn tiến nặng và gây ra những biến chứng nguy hiểm.
4. Biến chứng nguy hiểm của bệnh: Lý do bạn không nên coi thường trào ngược dạ dày
Biến chứng là lý do chính khiến bệnh trào ngược dạ dày cần được đặc biệt chú ý:
4.1. Bệnh trào ngược dạ dày gây ra viêm thực quản
Sự trào ngược axit kéo dài có thể gây viêm loét niêm mạc thực quản. Người bệnh thường xuyên cảm thấy đau rát, khó chịu ở cổ họng và ngực, thậm chí có thể nôn ra máu nếu tình trạng viêm tiến triển nặng.
4.2. Hẹp thực quản
Tổn thương mãn tính tại niêm mạc thực quản có thể gây sẹo xơ, làm hẹp lòng thực quản. Hậu quả là người bệnh gặp khó khăn trong việc nuốt thức ăn, thường xuyên bị nuốt nghẹn.
4.3. Barrett thực quản – Biến chứng tiềm ẩn nguy cơ ung thư
Đây là biến chứng tiền ung thư, xảy ra khi các tế bào niêm mạc thực quản bị thay thế bởi các tế bào bất thường. Barrett thực quản làm tăng nguy cơ phát triển ung thư thực quản, một căn bệnh nguy hiểm đe dọa tính mạng.
4.4. Ung thư thực quản – Biến chứng nặng nhất của bệnh trào ngược dạ dày
Trào ngược dạ dày thực quản kéo dài không được điều trị triệt để là một trong những nguyên nhân gây ung thư thực quản. Ở giai đoạn muộn, bệnh thường khó điều trị và tiên lượng xấu.
Rõ ràng, các biến chứng trên không chỉ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mà còn tiềm ẩn nguy cơ đe dọa tính mạng. Vì vậy, việc phát hiện và can thiệp sớm có vai trò vô cùng quan trọng.
5. Muốn điều trị chuẩn xác cần chẩn đoán tốt
Chẩn đoán chính xác là yếu tố then chốt giúp điều trị bệnh trào ngược dạ dày hiệu quả. Những phương pháp hiện đại trong chẩn đoán bệnh hiện nay bao gồm:
5.1. Nội soi thực quản – dạ dày
Nội soi là phương pháp cơ bản, cho phép bác sĩ quan sát trực tiếp tình trạng niêm mạc thực quản và dạ dày. Nội soi giúp phát hiện tổn thương, viêm loét và các dấu hiệu tiền ung thư nếu có.
5.2. Đo áp lực và nhu động thực quản (HRM)
Đây là phương pháp tiên tiến giúp đánh giá hoạt động của cơ thắt thực quản dưới và nhu động thực quản. HRM cho phép xác định và phân biệt các bệnh lý có triệu chứng tương tự với trào ngược dạ dày như co thắt tâm vị, bệnh lý gây ra bởi các rối loạn vận động thực quản,… đặc biệt là trong các trường hợp bệnh khó phát hiện.
5.3. Tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán – đo pH thực quản 24h
Phương pháp này giúp đánh giá mức độ trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản trong vòng 24 giờ. Đây là công cụ hữu hiệu trong việc xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Hiện nay, bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc (TCI) là một trong những đơn vị y tế tiên phong ứng dụng đồng thời 3 phương pháp này vào quá trình chẩn đoán và điều trị bệnh trào ngược dạ dày. Đặc biệt, việc đưa kỹ thuật đo áp lực thực quản (HRM) và đo pH thực quản 24h vào thực tế đã giúp nâng cao đáng kể độ chính xác trong chẩn đoán, từ đó xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân.
6. Điều trị
Sau khi chẩn đoán chính xác, bệnh nhân sẽ được tư vấn phác đồ điều trị phù hợp. Quá trình điều trị tập trung vào việc giảm triệu chứng, kiểm soát trào ngược và phòng ngừa biến chứng.
Bệnh nhân cần thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh để giảm áp lực cho dạ dày. Song song với đó, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp điều trị chuyên sâu, các loại thuốc đặc trị để cân bằng dịch vị và phục hồi chức năng cơ thắt thực quản dưới. Việc tuân thủ phác đồ điều trị và tái khám định kỳ là yếu tố quan trọng giúp bệnh nhân kiểm soát bệnh hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng.
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản là một vấn đề sức khỏe không thể xem nhẹ, đặc biệt là khi nó tiềm ẩn những biến chứng nguy hiểm như viêm loét, Barrett thực quản và ung thư thực quản. Việc phát hiện sớm và chẩn đoán chính xác là chìa khóa giúp điều trị bệnh hiệu quả và bảo vệ sức khỏe lâu dài.