Viêm đại tràng không phải là một tình trạng hiếm gặp. Cùng với bệnh Crohn, một loại bệnh viêm ruột khác, nó ảnh hưởng đến 1 trong 250 người ở Bắc Mỹ và Châu Âu. Vào năm 2015, ước tính có khoảng 1,3% người trưởng thành ở Hoa Kỳ (3 triệu người) cho biết được chẩn đoán mắc bệnh viêm đại tràng.Đây là mức tăng lớn so với năm 1999, khoảng 0,9% tức là 2 triệu người trưởng thành. Vậy bạn đã thực sự hiểu về viêm đại tràng và các nguyên nhân gây viêm đại tràng?
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về viêm đại tràng
1.1 Vị trí của đại tràng trong ổ bụng
Đại tràng tạo khung cho các cơ quan trong phúc mạc và các phân đoạn của nó được đặt tên dựa trên vị trí của chúng.
Vị trí của đại tràng trong ổ bụng
Đại tràng lên, thường bắt đầu ở phần tư bên phải của bụng. Đó là nơi đoạn cuối của hồi tràng (phần cuối cùng của ruột non). Nó gắn với manh tràng – đoạn đầu tiên của đại tràng, còn ruột thừa được gắn vào manh tràng.
Đại tràng ngang đi đến phần tư phía trên bên trái của bụng gần lá lách. Nó đi lên bắt đầu từ manh tràng và phát sinh từ bụng dưới bên phải đến bụng trên bên phải gần gan. Sau đó, đại tràng rẽ trái mạnh được gọi là gập gan (hepatic = gan).
Có một ngã rẽ đi thẳng xuống được gọi là đại tràng xuống. Nó chạy từ góc phần tư trên bên trái đến phần tư bên trái bên trái của bụng.
Khi nó đi xuống khung chậu, nó được gọi là đại tràng xích ma. Còn lại, khoảng 10 – 15cm cuối cùng của đại tràng được gọi là trực tràng. Còn hậu môn là phần cuối cùng của đại tràng.
1.2 Cấu tạo của đại tràng
Đại tràng, hoặc ruột già, là một ống rỗng, xử lý các chất thải của quá trình tiêu hóa từ ruột non. Nó loại bỏ nước và cuối cùng là loại bỏ các chất còn sót lại dưới dạng phân qua hậu môn. Đại tràng nằm trong phúc mạc và nằm trong khoang bụng .
Đại tràng được bao bọc bởi nhiều lớp mô. Lớp trong cùng của đại tràng là niêm mạc tiếp xúc với các chất cặn bã của quá trình tiêu hóa. Niêm mạc hấp thụ nước và chất điện giải trở lại các mạch máu nằm ngay dưới bề mặt trong lớp dưới niêm mạc. Nó được bao quanh bởi một lớp cơ tròn. Ngay tiếp sau đó là một lớp cơ dọc bên ngoài khác chạy dọc theo chiều dài của đại tràng. Các cơ phối hợp với nhau để co bóp nhịp nhàng. Và đẩy chất thải lỏng từ manh tràng qua toàn bộ chiều dài của đại tràng. Nước dần dần được loại bỏ, biến chất thải thành phân hình thành, để đào thải ra ngoài hậu môn ở dạng rắn.
1.3 Bệnh viêm đại tràng
Viêm đại tràng mô tả tình trạng viêm niêm mạc bên trong của đại tràng. Đây là tình trạng niêm mạc đại tràng xuất hiện các vết loét nhỏ, còn gọi là loét trên niêm mạc ruột kết. Nó thường bắt đầu ở trực tràng sau đó lan dần lên trên.
Các triệu chứng có thể kết hợp tiêu chảy, đau bụng, đầy hơi và có máu trong phân.
2. Các nguyên nhân thường gặp gây viêm đại tràng
Có nhiều nguyên nhân gây viêm đại tràng, có thể tùy thuộc vào điều kiện môi trường sống.
2.1 Nhiễm trùng là một nguyên nhân gây viêm đại tràng thường gặp
Nhiễm trùng có thể do virus, vi khuẩn hoặc kí sinh trùng, nấm: Nhiều vi khuẩn cư trú trong ruột kết; chúng sống hòa hợp với cơ thể và không gây ra triệu chứng. Tuy nhiên, một số bệnh nhiễm trùng có thể xảy ra nếu vi rút, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng xâm nhập vào ruột non và /hoặc ruột già.
Có nhiều nguyên nhân gây viêm đại tràng, có thể tùy thuộc vào điều kiện môi trường sống.
Các vi khuẩn phổ biến gây viêm đại tràng bao gồm
– Campylobacter
– Shigella
– E. Coli
– Yersinia
– Salmonella
Trên thế giới, nhiễm ký sinh trùng phổ biến nhất để gây viêm đại tràng là Entamoeba histolytica. Người bệnh có thể mắc phải khi uống nước bị nhiễm bệnh và cũng có thể lây truyền từ người này sang người khác do vệ sinh và môi trường kém.
2.2 Mất nguồn cung cấp máu đến ruột kết (thiếu máu cục bộ)
Thiếu máu cục bộ có thể gây ra viêm đại tràng. Đại tràng có thể được coi là một cơ rỗng, nó đòi hỏi một nguồn cung cấp máu bình thường. Mục đích để cung cấp oxy và chất dinh dưỡng cho cơ hoạt động bình thường. Khi đại tràng mất nguồn cung cấp máu và bị thiếu máu cục bộ (isch = hạn chế + emia = nguồn cung cấp máu), nó có thể bị viêm. Thiếu máu cục bộ hoặc thiếu máu cung cấp gây viêm dẫn đến đau, sốt và tiêu chảy (đi tiêu có thể có máu).
– Ở người già, các động mạch cung cấp máu đến ruột kết dần thu hẹp. Điều đó có thể gây ra viêm đại tràng do thiếu máu cục bộ.
– Các yếu tố nguy cơ gây hẹp động mạch cũng giống như ở một số bệnh khác. Ví dụ: bệnh tim xơ vữa động mạch, đột quỵ và bệnh động mạch ngoại vi (PAD). Chúng bao gồm tiểu đường, huyết áp cao, cholesterol cao và hút thuốc lá.
– Thiếu máu cục bộ do huyết áp thấp hoặc thiếu máu (số lượng tế bào hồng cầu thấp) có thể làm giảm lượng oxy cung cấp đến ruột kết.
– Ở bệnh nhân bị rung nhĩ (AFib) và không được dùng thuốc kháng đông: Các cục máu đông nhỏ có thể hình thành trong tim và di chuyển gây chặn các động mạch cung cấp máu cho đại tràng.
– Nguồn cung cấp máu đến ruột kết có thể bị tổn hại khi các mạch máu bị tắc nghẽn cơ học. Ví dụ như do xoắn ruột (xoắn ruột) hoặc thoát vị ruột kết qua các lỗ hở ở thành bụng (thoát vị chèn ép – thoát vị nghẹt).
2.3 Các bệnh viêm ruột như bệnh Crohn và viêm loét đại tràng
Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là hai loại bệnh viêm ruột (IBD ) gây ra viêm đại tràng. Bệnh Crohn và viêm loét đại tràng được coi là bệnh tự miễn dịch (hệ thống miễn dịch của cơ thể tự “tấn công”).
a. Viêm loét đại tràng
Viêm loét đại tràng và bệnh Crohn là hai loại bệnh viêm ruột ( IBD ) cũng là nguyên nhân gây ra viêm đại tràng
Viêm loét đại tràng luôn bắt đầu ở trực tràng. Nó có thể lan sang phần còn lại của đại tràng, lan từ trực tràng đến đại tràng xích ma, đi xuống, đi ngang. Có thể lan đến cuối cùng là đại tràng lên và manh tràng theo thứ tự đó. Viêm loét đại tràng được coi là một bệnh tự miễn dịch và các triệu chứng bao gồm đau bụng, đi tiêu ra máu, tiêu chảy.
b. Bệnh Crohn
Bệnh Crohn có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trong đường tiêu hóa (GI), bao gồm thực quản, dạ dày, ruột non và ruột kết. Trong bệnh Crohn, có thể có “tổn thương bỏ qua”, tức là các đoạn bất thường của đường tiêu hóa xen kẽ với các đoạn bình thường.
Cả bệnh Crohn và viêm loét đại tràng đều có thể có các hệ thống cơ quan khác liên quan ngoài đường tiêu hóa.
3. Một số nguyên nhân ít gặp gây viêm đại tràng
3.1 Viêm đại tràng vi thể
Có hai loại viêm đại tràng vi thể:
– Viêm đại tràng cắt lớp
– Viêm đại tràng tế bào lympho
Collagen hoặc tế bào lympho (một loại tế bào bạch cầu) thâm nhập vào các lớp của thành ruột kết, có lẽ là kết quả của tình trạng viêm. Đây là một bệnh không phổ biến và có thể là một bệnh tự miễn dịch. Triệu chứng là tiêu chảy thường có nước và không có máu trong phân.
3.2 Phản ứng dị ứng cũng là một nguyên nhân gây viêm đại tràng.
Dạng bệnh phổ biến nhất do nguyên nhân này là Viêm đại tràng dị ứng ở trẻ sơ sinh. Ở trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi, viêm đại tràng thường do dị ứng với sữa bò hoặc đậu nành.
Kết luận
Viêm đại tràng là một căn bệnh suốt đời không có nguyên nhân cụ thể hoặc cách chữa trị cụ thể. Tuổi thọ của bệnh nhân viêm loét đại tràng thường không bị ảnh hưởng (tức là bằng với bất kỳ người nào không mắc bệnh). Đây là một bệnh kéo dài suốt đời với các giai đoạn bùng phát (cấp tính) và thuyên giảm (giai đoạn không có triệu chứng, có thể kéo dài hàng tuần hoặc hàng năm.
