Viêm đại tràng ở nam giới: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
Viêm đại tràng ở nam giới nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể tiến triển thành mạn tính, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, thủng đại tràng hoặc ung thư đại tràng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa căn bệnh này.
1. Hiện trạng bệnh viêm đại tràng
Viêm đại tràng là một trong những bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến, gây ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ở Việt Nam, tỷ lệ nam giới mắc viêm đại tràng đang có xu hướng gia tăng, đặc biệt trong nhóm tuổi lao động từ 25 đến 50. Điều này xuất phát từ thói quen ăn uống, sinh hoạt thiếu điều độ, áp lực công việc và tình trạng sử dụng rượu bia, thuốc lá ngày càng nhiều.
2. Nguyên nhân gây viêm đại tràng ở nam giới
Có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng viêm đại tràng, trong đó một số nguyên nhân phổ biến ở nam giới bao gồm:
Chế độ ăn uống không lành mạnh: Nam giới thường có xu hướng ăn uống thất thường, thích đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, đồ nướng hoặc thực phẩm chế biến sẵn. Thói quen này làm niêm mạc đại tràng dễ bị kích ứng, dẫn đến viêm nhiễm.
Sử dụng rượu bia và chất kích thích: Uống rượu bia, hút thuốc lá là thói quen phổ biến ở nam giới, đặc biệt trong các cuộc gặp gỡ, tiếp khách, công việc. Rượu bia và nicotin không chỉ ảnh hưởng đến gan, dạ dày mà còn làm suy yếu chức năng tiêu hóa, tăng nguy cơ viêm đại tràng.
Stress và áp lực công việc: Nam giới thường chịu nhiều áp lực trong công việc, tài chính và gia đình. Stress kéo dài có thể gây rối loạn thần kinh thực vật, làm tăng co bóp ruột, dẫn đến rối loạn tiêu hóa và viêm đại tràng.
Nhiễm khuẩn đường ruột: Việc ăn uống không đảm bảo vệ sinh, sử dụng thực phẩm ôi thiu hoặc nguồn nước không sạch dễ gây nhiễm khuẩn đường ruột. Vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc nấm có thể xâm nhập và làm tổn thương niêm mạc đại tràng.
Tác dụng phụ của thuốc: Một số nam giới có thói quen tự ý dùng kháng sinh hoặc thuốc giảm đau dài ngày. Các loại thuốc này làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, khiến đại tràng bị viêm.
3. Triệu chứng của viêm đại tràng ở nam giới
Các biểu hiện của bệnh thường khá rõ ràng nhưng dễ bị nhầm lẫn với rối loạn tiêu hóa thông thường. Một số triệu chứng điển hình gồm:
Đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn, vị trí chủ yếu ở bụng dưới hoặc dọc theo khung đại tràng.
Rối loạn đại tiện, lúc táo bón, lúc tiêu chảy, phân lỏng có khi lẫn nhầy hoặc máu.
Cảm giác mót rặn, đi ngoài nhiều lần trong ngày nhưng không thoải mái sau khi đại tiện.
Bụng chướng, đầy hơi, khó tiêu, đặc biệt sau khi ăn đồ tanh, cay, hoặc uống rượu bia.
Cơ thể mệt mỏi, ăn uống kém, sút cân, ảnh hưởng đến năng suất lao động và sinh hoạt hàng ngày.
Ở trường hợp viêm đại tràng mạn tính, nam giới có thể xuất hiện thiếu máu, da xanh xao, dễ cáu gắt, mất ngủ do tình trạng bệnh kéo dài.
4. Biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời
Viêm đại tràng ở nam giới không chỉ gây phiền toái trong sinh hoạt mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nghiêm trọng như::
Xuất huyết tiêu hóa: Tổn thương niêm mạc nặng gây chảy máu, đi ngoài ra máu tươi hoặc máu đen.
Thủng đại tràng: Nếu ổ viêm loét sâu, có thể gây thủng đại tràng, đe dọa tính mạng.
Giãn đại tràng cấp tính: Là tình trạng đại tràng bị phình to bất thường, gây nguy hiểm.
Ung thư đại tràng: Đây là biến chứng nghiêm trọng nhất, thường gặp ở người bị viêm đại tràng mạn tính lâu năm nhưng không được điều trị đúng cách.
5. Chẩn đoán viêm đại tràng ở nam giới
Để xác định chính xác tình trạng bệnh, các bác sĩ thường áp dụng những phương pháp sau:
Khám lâm sàng: Đánh giá triệu chứng, thói quen ăn uống, sinh hoạt.
Xét nghiệm phân: Tìm vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc máu ẩn trong phân.
Nội soi đại tràng: Đây là phương pháp quan trọng nhất, giúp quan sát trực tiếp niêm mạc, phát hiện viêm loét, polyp hoặc khối u.
Sinh thiết: Lấy mẫu mô từ đại tràng để phân tích, loại trừ ung thư.
Chụp CT hoặc X-quang bụng: Hỗ trợ chẩn đoán trong các trường hợp phức tạp.
6. Phương pháp điều trị viêm đại tràng ở nam giới
Điều trị bệnh cần dựa vào nguyên nhân và mức độ nặng nhẹ. Thông thường sẽ kết hợp giữa thuốc, chế độ ăn uống và lối sống:
6.1 Điều trị bằng thuốc
Các loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị nội khoa với viêm đại tràng bao gồm: Thuốc kháng viêm: giảm sưng đỏ, loét ở niêm mạc. Thuốc kháng sinh: dùng trong trường hợp nhiễm khuẩn. Thuốc chống tiêu chảy hoặc nhuận tràng: kiểm soát triệu chứng rối loạn đại tiện. Thuốc chống co thắt: giảm đau bụng, đầy hơi. Men vi sinh: cân bằng hệ vi khuẩn có lợi trong đường ruột.
Lưu ý: Người bệnh tuyệt đối không tự ý mua thuốc về dùng mà cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ.
6.2 Chế độ ăn uống hợp lý
Ăn chín, uống sôi, ưu tiên thực phẩm dễ tiêu như cháo, súp, rau củ nấu mềm. Hạn chế rượu bia, cà phê, thuốc lá, đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ. Bổ sung nhiều nước, có thể uống thêm nước ép hoa quả để cung cấp vitamin. Tránh ăn thực phẩm lên men, đồ ôi thiu, hải sản sống.
6.3 Điều chỉnh lối sống
Ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng, stress. Tập luyện thể dục đều đặn: đi bộ, yoga, bơi lội để tăng cường miễn dịch. Hạn chế thức khuya, tránh làm việc quá sức. Can thiệp ngoại khoa Chỉ định phẫu thuật trong các trường hợp: thủng đại tràng, xuất huyết nặng không cầm được, hoặc nghi ngờ ung thư.
7. Phòng ngừa viêm đại tràng ở nam giới
Để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế tái phát, nam giới nên:
Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh, hạn chế rượu bia, thuốc lá.
Tăng cường chất xơ tự nhiên từ rau xanh, hoa quả.
Duy trì cân nặng hợp lý, tập thể dục thường xuyên.
Giữ tinh thần thoải mái, giảm áp lực công việc.
Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có tiền sử rối loạn tiêu hóa kéo dài.
Như vậy, viêm đại tràng ở nam giới là bệnh lý không thể xem nhẹ, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, công việc và chất lượng cuộc sống. Việc nhận biết sớm triệu chứng, điều trị kịp thời kết hợp thay đổi lối sống sẽ giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng viêm, hạn chế biến chứng nguy hiểm. Nam giới, đặc biệt trong độ tuổi lao động, cần chủ động bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa của mình thông qua chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học và khám sức khỏe định kỳ.
