Triệu chứng nghẹn nuốt vướng là cảm giác khó chịu khi nuốt, khiến thức ăn hoặc chất lỏng bị mắc lại trong cổ họng hoặc thực quản. Tình trạng này có thể gây lo lắng cho người mắc vì không chỉ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý tiềm ẩn. Hiểu rõ nguyên nhân và các bệnh lý liên quan là bước quan trọng để kịp thời điều trị và phòng ngừa biến chứng.
Menu xem nhanh:
1. Triệu chứng nghẹn nuốt vướng là gì?
Nghẹn nuốt vướng là cảm giác khó nuốt hoặc nuốt không trơn tru, có thể xảy ra khi ăn, uống hoặc thậm chí khi nuốt nước bọt. Người mắc thường mô tả rằng họ cảm thấy có vật gì đó cản trở quá trình nuốt, như thức ăn bị kẹt lại ở cổ họng hoặc thực quản. Triệu chứng này có thể đi kèm với các dấu hiệu khác như ho, đau ngực, ợ nóng hoặc cảm giác đau khi nuốt.
Tùy vào nguyên nhân, nghẹn nuốt vướng có thể xảy ra thường xuyên hoặc từng đợt, nhẹ hoặc nặng dần theo thời gian. Bất kể mức độ nào, nếu bạn gặp triệu chứng này, hãy chú ý vì nó có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý nghiêm trọng.
Triệu chứng nghẹn nuốt vướng có thể đi kèm ợ nóng, ho, đau ngực
2. Nguyên nhân phổ biến gây nghẹn nuốt vướng
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến cảm giác nghẹn nuốt vướng, từ các vấn đề tạm thời như viêm họng cho đến các bệnh lý mãn tính cần điều trị lâu dài.
2.1. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những nguyên nhân chính gây cảm giác nghẹn nuốt vướng. Bệnh lý này xảy ra khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và viêm nhiễm niêm mạc thực quản. Theo thời gian, viêm thực quản có thể khiến thực quản bị hẹp lại, gây khó khăn trong việc nuốt. Ngoài triệu chứng nghẹn nuốt, người mắc GERD còn thường gặp các triệu chứng như ợ chua, ợ nóng, đau rát vùng ngực và ho.
Trào ngược dạ dày thực quản là một trong những nguyên nhân chính gây cảm giác nghẹn nuốt vướng
2.2. Viêm họng, viêm amidan gây triệu chứng nghẹn nuốt vướng
Khi bị viêm họng hoặc viêm amidan, các mô ở cổ họng bị sưng lên, khiến việc nuốt trở nên khó khăn và gây cảm giác vướng víu. Các triệu chứng viêm họng hoặc viêm amidan thường kèm theo đau họng, sốt, mệt mỏi và hạch nổi ở cổ.
2.3. Dị vật trong thực quản
Dị vật mắc kẹt trong thực quản, như mẩu thức ăn lớn, xương cá hoặc thậm chí một vật nhỏ mà bạn vô tình nuốt phải, có thể gây nghẹn nuốt đột ngột và đau đớn. Trong trường hợp này, người mắc cần được can thiệp y tế ngay lập tức để tránh nguy cơ tắc nghẽn hoặc tổn thương thực quản.
2.4. U bướu trong thực quản hoặc cổ họng
Các khối u ở thực quản, cổ họng hoặc thanh quản cũng có thể gây ra triệu chứng nghẹn nuốt vướng. U bướu có thể lành tính hoặc ác tính, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị sớm, chúng có thể chèn ép vào thực quản hoặc dây thanh quản, làm hẹp đường thở hoặc đường tiêu hóa. Triệu chứng thường đi kèm với khó thở, thay đổi giọng nói và sụt cân không rõ nguyên nhân.
2.5. Các rối loạn thần kinh cơ gây triệu chứng nghẹn nuốt vướng
Một số bệnh lý thần kinh cơ có thể ảnh hưởng đến khả năng điều khiển cơ quan nuốt, gây ra cảm giác nghẹn nuốt vướng. Chẳng hạn, bệnh Parkinson, xơ cứng teo cơ một bên (ALS) hay đột quỵ đều có thể ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ kiểm soát nuốt, khiến quá trình nuốt trở nên khó khăn và không đồng bộ.
2.6. Một số rối loạn vận động thực quản
Co thắt thực quản xảy ra khi các cơ trong thành thực quản co thắt không đều hoặc quá mức, làm cản trở quá trình di chuyển thức ăn xuống dạ dày. Tình trạng này thường đi kèm với đau ngực và cảm giác như bị mắc nghẹn khi nuốt thức ăn hoặc nước uống. Ngoài ra nguyen nhân còn do một số tình trạng khác như co thắt tâm vị, cơ dưới thực quản hoạt động không đúng cách,…
3. Chẩn đoán triệu chứng nghẹn nuốt vướng
Việc chẩn đoán nguyên nhân của triệu chứng nghẹn nuốt vướng cần sự hỗ trợ của các phương pháp y tế hiện đại. Một số kỹ thuật chẩn đoán phổ biến bao gồm:
3.1. Nội soi thực quản
Nội soi thực quản là phương pháp phổ biến để kiểm tra trực tiếp tình trạng thực quản và cổ họng. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống soi mềm có gắn camera để quan sát các tổn thương hoặc dị vật gây nghẹn nuốt. Phương pháp này cũng giúp phát hiện các khối u, viêm loét hoặc Barrett thực quản.
3.2. Đo áp lực thực quản (HRM)
Đây là phương pháp giúp đánh giá hoạt động của các cơ thực quản trong quá trình nuốt. HRM đo lường áp lực và khả năng co bóp của thực quản, giúp chẩn đoán các bệnh lý như achalasia hay co thắt thực quản.
Đo HRM tại TCI- một trong những đơn vị ứng dụng đo HRM vào chẩn đoán và điều trị nuốt vướng
3.3. Đo pH thực quản 24 giờ
Phương pháp đo pH thực quản 24 giờ tại TCI giúp theo dõi lượng axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Đây là cách hiệu quả để chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản, đặc biệt khi triệu chứng nghẹn nuốt vướng kèm theo ợ chua, ợ nóng.
4. Phương pháp điều trị nghẹn nuốt vướng
Tùy thuộc vào nguyên nhân, các phương pháp điều trị nghẹn nuốt vướng sẽ khác nhau. Một số phương pháp phổ biến bao gồm:
4.1. Điều trị nội khoa
Nếu nguyên nhân là viêm họng, trào ngược dạ dày thực quản hoặc viêm amidan, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc kháng viêm, thuốc chống trào ngược hoặc kháng sinh.
4.2. Phẫu thuật
Đối với các trường hợp u bướu, achalasia hoặc co thắt thực quản, phẫu thuật có thể cần thiết để loại bỏ các khối u hoặc mở rộng thực quản bị hẹp.
4.3. Liệu pháp thần kinh cơ
Nếu nguyên nhân nghẹn nuốt do các rối loạn thần kinh cơ, bác sĩ có thể khuyến nghị liệu pháp vật lý trị liệu hoặc các bài tập cơ nhằm cải thiện khả năng nuốt.
Triệu chứng nghẹn nuốt vướng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau, từ viêm họng thông thường đến những bệnh lý nghiêm trọng như ung thư thực quản. Nếu gặp phải triệu chứng này kéo dài, bạn nên thăm khám để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
