Trào ngược dạ dày ợ chua là một trong những vấn đề tiêu hóa phổ biến, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Triệu chứng ợ chua thường xảy ra sau khi ăn hoặc khi nằm ngủ, gây cảm giác khó chịu và ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không được kiểm soát kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ về trào ngược dạ dày ợ chua, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, các biến chứng nguy hiểm và phương pháp điều trị hiệu quả để bảo vệ sức khỏe tiêu hóa.

1. Trào ngược dạ dày ợ chua là gì?

Trào ngược dạ dày ợ chua là tình trạng dịch vị dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản do sự suy yếu của cơ thắt thực quản dưới. Dịch vị có tính axit mạnh khi trào ngược lên sẽ gây ra cảm giác nóng rát, chua miệng, khó chịu ở vùng họng và thực quản. Đây là một trong những dấu hiệu phổ biến của bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

1.1. Dấu hiệu nhận biết trào ngược dạ dày ợ chua

Người bị trào ngược dạ dày thường có những triệu chứng điển hình như:

– Ợ chua: Xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm, có vị chua hoặc đắng do dịch dạ dày trào ngược lên miệng.

– Cảm giác nóng rát (ợ nóng): Xuất hiện từ vùng thượng vị lan lên ngực và cổ họng, đặc biệt là khi nằm xuống.

– Đắng miệng vào buổi sáng: Khi ngủ, axit trào ngược nhiều hơn nhưng không được đẩy xuống, khiến miệng có vị chua đắng khi thức dậy.

– Buồn nôn, nôn: Dịch vị trào lên kích thích vùng hầu họng, gây buồn nôn, nôn, đặc biệt sau bữa ăn.

– Khó nuốt, vướng họng: Do niêm mạc thực quản bị kích thích, sưng viêm khiến người bệnh có cảm giác vướng khi nuốt thức ăn.

– Ho, khàn tiếng kéo dài: Axit trào ngược gây kích ứng dây thanh quản, dẫn đến viêm thanh quản, ho mãn tính, khàn giọng.

1.2. Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày ợ chua

Tình trạng trào ngược dạ dày ợ chua có thể do nhiều yếu tố tác động, trong đó phổ biến nhất là:

– Suy yếu cơ thắt thực quản dưới: Cơ vòng thực quản có nhiệm vụ đóng mở để ngăn dịch vị trào ngược. Khi chức năng này bị suy yếu, axit dễ dàng trào ngược lên trên.

– Chế độ ăn uống thiếu khoa học: Ăn nhiều đồ cay nóng, dầu mỡ, thực phẩm có tính axit cao, uống rượu bia, cà phê, nước có gas làm tăng tiết axit và gây kích thích niêm mạc dạ dày.

– Thói quen sinh hoạt không lành mạnh: Nằm ngay sau ăn, ăn khuya, mặc quần áo chật, hút thuốc lá… khiến dạ dày bị chèn ép, làm tăng nguy cơ trào ngược.

– Căng thẳng, stress kéo dài: Khi căng thẳng, cơ thể tiết ra nhiều hormone cortisol kích thích dạ dày tăng tiết axit, từ đó làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược.

Trào ngược dạ dày ợ chua là tình trạng dịch vị dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản do sự suy yếu của cơ thắt thực quản dưới

2. Trào ngược dạ dày ợ chua kéo dài có nguy hiểm không?

Mặc dù ban đầu trào ngược dạ dày ợ chua chỉ gây cảm giác khó chịu, nhưng nếu không kiểm soát kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

– Viêm thực quản: Dịch vị axit liên tục trào ngược lên thực quản có thể làm tổn thương lớp niêm mạc, gây viêm loét, đau rát, thậm chí chảy máu.

– Hẹp thực quản: Khi niêm mạc thực quản bị viêm nhiễm kéo dài, mô sẹo có thể hình thành, làm hẹp đường tiêu hóa, gây khó nuốt, nuốt nghẹn.

– Barrett thực quản: Đây là tình trạng niêm mạc thực quản bị biến đổi thành mô bất thường, làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.

– Ảnh hưởng đến đường hô hấp: Trào ngược kéo dài có thể gây viêm họng mãn tính, viêm thanh quản, ho kéo dài, viêm phổi hít do axit xâm nhập vào đường hô hấp.

3. Phân biệt ợ chua do trào ngược dạ dày và do nguyên nhân khác

Không phải lúc nào ợ chua cũng là dấu hiệu của trào ngược dạ dày. Một số nguyên nhân khác cũng có thể gây ra triệu chứng này, bao gồm rối loạn tiêu hóa, thiếu enzyme tiêu hóa, hoặc do ăn uống không điều độ. Dưới đây là một số điểm khác biệt:

4. Cách chẩn đoán chính xác trào ngược dạ dày ợ chua

4.1. Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ trao đổi với bệnh nhân về tần suất ợ chua, mức độ trầm trọng, các yếu tố kích thích hoặc giảm nhẹ triệu chứng. Ngoài ra, bệnh nhân có thể được hỏi về chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và tiền sử bệnh lý liên quan đến dạ dày – thực quản.

4.2. Nội soi thực quản – dạ dày

Nội soi giúp quan sát trực tiếp tình trạng niêm mạc thực quản, dạ dày và tá tràng, phát hiện viêm loét, tổn thương do axit hoặc biến chứng của trào ngược như viêm thực quản trào ngược, Barrett thực quản. Đây là phương pháp quan trọng để xác định trào ngược dạ dày và loại trừ các bệnh lý tiêu hóa khác có triệu chứng tương tự.

4.3. Đo áp lực nhu động thực quản HRM

HRM là phương pháp đo áp lực trong lòng thực quản, giúp đánh giá hoạt động của cơ thắt thực quản dưới – yếu tố quyết định mức độ kiểm soát trào ngược axit. Nếu cơ thắt thực quản dưới suy yếu hoặc có bất thường về nhu động, nguy cơ trào ngược sẽ cao hơn.

4.4. Đo pH thực quản 24 giờ

Đây là phương pháp giúp xác định chính xác tần suất và mức độ axit trào ngược lên thực quản. Bác sĩ sẽ đặt một đầu dò nhỏ vào thực quản để theo dõi nồng độ axit trong suốt 24 giờ, từ đó đánh giá mối liên hệ giữa triệu chứng ợ chua và trào ngược dạ dày.

HRM là phương pháp đo áp lực trong lòng thực quản, giúp đánh giá hoạt động của cơ thắt thực quản dưới – yếu tố quyết định mức độ kiểm soát trào ngược axit.

5. Tầm quan trọng của việc chẩn đoán chính xác trào ngược dạ dày ợ chua

Việc chẩn đoán chính xác không chỉ giúp xác định nguyên nhân mà còn hướng đến phương pháp điều trị phù hợp. Tại Thu Cúc TCI, hai phương pháp tiên tiến đo áp lực nhu động thực quản HRM và đo pH thực quản 24 giờ đang được áp dụng, giúp phát hiện bệnh chính xác, hạn chế nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa khác.

Những lợi ích khi thực hiện chẩn đoán tại Thu Cúc TCI:

– Phát hiện mức độ suy yếu của cơ thắt thực quản dưới.

– Đánh giá chính xác tần suất và mức độ trào ngược axit.

– Hỗ trợ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, cải thiện triệu chứng hiệu quả.

Việc chẩn đoán chính xác không chỉ giúp xác định nguyên nhân mà còn hướng đến phương pháp điều trị phù hợp.

6. Lời khuyên của bác sĩ

Điều chỉnh chế độ ăn uống: Tránh thực phẩm kích thích trào ngược như đồ cay nóng, chua, dầu mỡ, cà phê, rượu bia.

– Xây dựng thói quen sinh hoạt khoa học: Ăn đúng giờ, không ăn quá no, không nằm ngay sau ăn, nâng cao đầu giường khi ngủ.

– Kiểm soát stress: Tập yoga, thiền, hoặc thể dục nhẹ để giảm căng thẳng, hạn chế tăng tiết axit.

– Đi khám sớm khi có triệu chứng kéo dài để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giỏi cùng trang thiết bị hiện đại, Thu Cúc TCI là địa chỉ uy tín giúp bạn kiểm soát trào ngược dạ dày ợ chua hiệu quả, bảo vệ sức khỏe tiêu hóa lâu dài