Để nhận biết chính xác tình trạng sỏi thận, các phương pháp chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng, giúp xác định vị trí, kích thước và mức độ ảnh hưởng của sỏi đối với thận cũng như đường tiết niệu. Vậy có những phương pháp chẩn đoán hình ảnh sỏi thận nào thường được sử dụng? Hãy cùng TCI tìm hiểu chi tiết về vấn đề này ngay sau đây!
Menu xem nhanh:
1. Khái quát về bệnh sỏi thận
Bệnh sỏi thận xảy ra khi các muối khoáng và cặn trong nước tiểu kết tinh, tạo thành sỏi bên trong thận. Tình trạng này có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong đường tiết niệu, từ thận, niệu quản đến bàng quang, và có nhiều nguyên nhân khác nhau.
Ở các nước có khí hậu nóng ẩm như Việt Nam, sỏi thận là bệnh lý phổ biến, thường hình thành khi nước tiểu bị cô đặc, tạo điều kiện cho khoáng chất kết dính thành sỏi. Phần lớn sỏi thận có thể tự đào thải ra ngoài qua đường tiểu, nhưng quá trình này có thể gây đau đớn dữ dội. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh sỏi thận có thể được kiểm soát hiệu quả, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm về sau.
Bệnh sỏi thận xảy ra khi các muối khoáng và cặn trong nước tiểu kết tinh, tạo thành sỏi bên trong thận
2. Tìm hiểu 4 phương pháp chẩn đoán hình ảnh sỏi thận
2.1. Chẩn đoán hình ảnh sỏi thận bằng siêu âm
Siêu âm là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến, hoạt động dựa trên nguyên lý sóng âm phản hồi để tạo ra hình ảnh các cơ quan bên trong cơ thể. Khi siêu âm thận, sỏi thận sẽ hiển thị dưới dạng cấu trúc cản âm (hay còn gọi là vùng sáng trên hình ảnh siêu âm).
Ưu điểm nổi bật của siêu âm là giúp bác sĩ đánh giá số lượng và kích thước của sỏi một cách nhanh chóng. Phương pháp này an toàn, không xâm lấn và không sử dụng tia X, nên đặc biệt phù hợp với trẻ em, phụ nữ mang thai và những bệnh nhân khó hợp tác.
Tuy nhiên, siêu âm không phải là phương pháp chẩn đoán chính xác tuyệt đối. Nó có thể gặp khó khăn trong việc phân biệt sỏi với cặn lắng trong nước tiểu, đồng thời không thể xác định rõ thành phần của sỏi. Vì vậy, siêu âm thường được sử dụng như một công cụ hỗ trợ trong chẩn đoán và theo dõi sự tiến triển hoặc tái phát của sỏi thận.
2.2. Chẩn đoán hình ảnh sỏi thận bằng chụp X-quang
Chụp X-quang là phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia X có khả năng xuyên thấu qua các mô mềm của cơ thể. Tuy nhiên, tia X sẽ bị cản lại khi gặp các mô cứng như xương, răng hoặc các chất cản quang, tạo ra hình ảnh có sự khác biệt về độ sáng – tối tùy theo mức độ hấp thụ tia X tại từng vị trí trong cơ thể.
Hiện nay, có hai loại chụp Xquang hệ niệu phổ biến là chụp Xquang không chuẩn bị và chụp Xquang có tiêm thuốc cản quang. Cả hai phương pháp này đều yêu cầu bệnh nhân được chuẩn bị trước bằng cách thụt tháo hoặc sử dụng thuốc nhuận tràng để loại bỏ hơi và phân trong đại tràng, giúp tăng độ rõ nét của hình ảnh.
Điểm khác biệt chính giữa hai kỹ thuật này là việc sử dụng chất cản quang:
– X-quang không chuẩn bị không cần dùng chất cản quang, chủ yếu để phát hiện sỏi có cản tia.
– X-quang có tiêm thuốc cản quang giúp đánh giá rõ hơn cấu trúc và chức năng của đường tiết niệu, hỗ trợ phát hiện các bất thường không thể thấy trên X-quang thường.
Phương pháp này đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán sỏi thận, nhưng trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể kết hợp thêm các kỹ thuật hình ảnh khác như siêu âm hoặc chụp CT để có kết quả chính xác hơn.
Chụp X-quang là phương pháp chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia X có khả năng xuyên thấu qua các mô mềm của cơ thể
2.3. Chụp CT
Chụp cắt lớp vi tính (CT) là một phương pháp sử dụng tia X có khả năng xuyên thấu để tái tạo hình ảnh chi tiết của thận và các cơ quan xung quanh. Không chỉ giúp phát hiện sỏi thận, CT còn hỗ trợ bác sĩ đánh giá toàn diện tình trạng bệnh lý, chức năng thận, cũng như cấu trúc của mô và hệ tiết niệu.
Hiện nay, CT được xem là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất đối với các vấn đề liên quan đến sỏi thận. Ngoài việc xác định vị trí và kích thước sỏi, CT còn giúp đánh giá mức độ tắc nghẽn tại niệu quản, tình trạng giãn nước thận, cũng như khảo sát mạch máu thận. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện bất thường như mạch máu phụ, huyết khối, hẹp hoặc phình mạch.
2.4. Phương pháp MRI
Chụp cộng hưởng từ (MRI) là phương pháp tạo hình ảnh chi tiết của cơ quan và mạch máu mà không cần can thiệp xâm lấn. Nhờ vào nguyên lý sử dụng từ trường và sóng radio, MRI mang lại hình ảnh rõ nét, hỗ trợ chẩn đoán nhiều bệnh lý mà không gây ảnh hưởng đến cơ thể.
Tuy nhiên, MRI thường chỉ được chỉ định khi các phương pháp khác không phù hợp, do chi phí thực hiện cao hơn so với X-quang hay CT. Dù vậy, MRI vẫn được đánh giá là một lựa chọn an toàn hơn, không sử dụng tia X và ít gây tác động đến sức khỏe người bệnh.
Hiện nay, siêu âm và X-quang vẫn là hai phương pháp phổ biến nhất trong chẩn đoán sỏi thận. Tuy nhiên, với những ưu điểm vượt trội, chụp CT ngày càng trở thành lựa chọn tối ưu nhờ khả năng cung cấp hình ảnh chi tiết và chính xác hơn, trong khi chi phí thực hiện cũng dần trở nên hợp lý hơn. Riêng phương pháp MRI, dù mang lại hình ảnh rõ nét và hỗ trợ chẩn đoán chuyên sâu, nhưng do chi phí cao nên thường chỉ được chỉ định trong những trường hợp thực sự cần thiết.
Ngoài các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm nước tiểu và xét nghiệm máu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá chính xác tình trạng sỏi thận, giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp.
Tù kết quả chẳn đoán hình ảnh sẽ giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị phù hợp cho bệnh nhân
Chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm và đánh giá chính xác tình trạng sỏi thận, từ đó giúp bác sĩ đưa ra phương án điều trị phù hợp, giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Để bảo vệ sức khỏe hệ tiết niệu, bạn nên thực hiện kiểm tra định kỳ, đặc biệt khi có dấu hiệu nghi ngờ như đau lưng, tiểu buốt, tiểu ra máu. Đồng thời, lựa chọn cơ sở y tế uy tín với trang thiết bị hiện đại sẽ giúp bạn an tâm hơn trong quá trình thăm khám và điều trị sỏi thận.
