Tán sỏi laser được xem là cuộc cách mạng trong điều trị sỏi tiết niệu với ưu thế: an toàn, xâm lấn tối thiểu, hiệu quả cao. Mỗi phương pháp tán sỏi bằng laser có hiệu quả với sỏi đường niệu ở kích thước và vị trí nhất định. Người bệnh khi phát hiện có sỏi cần thăm khám ngay với bác sĩ chuyên khoa để dược tư vấn lựa chọn phương pháp tán sỏi phù hợp nhất.
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan bệnh sỏi đường tiết niệu
Sỏi tiết niệu được hình thành do sự kết tinh của các tinh thể khoáng chất trong nước tiểu bị lắng đọng lâu ngày. Phần lớn sỏi tiết niệu được kết tinh tại thận. Sau đó chúng di chuyển, rơi xuống các bộ phận khác theo dòng chảy của nước tiểu như niệu quản, bàng quang và niệu đạo.
Bệnh có thể diễn biến âm thầm hoặc dữ dội. Tuy vậy, phần lớn sỏi tiết niệu có những biểu hiện lâm sàng khá phong phú. Triệu chứng thường gặp nhất là đau bụng và đau mỏi vùng thắt lưng. Đau bụng có thể kèm theo hiện tượng buồn nôn hoặc nôn. Đau vùng thắt lưng có khi âm ỉ nhưng có những lúc đau dữ dội (đau quặn thận). Nguyên nhân gây ra các cơn đau quặn thận phần lớn thường do sỏi gây tắc ở đài, bể thận hoặc sỏi di chuyển xuống niệu quản bị nằm kẹt tại đó hoặc xuống bàng quang.
Biến chứng của sỏi đường tiết niệu khá phức tạp. Nhẹ thì người bệnh bị đau thắt lưng, rối loạn tiểu tiện. Nặng hơn là sỏi thận di chuyển, có xát vào niêm mạc đường niệu gây tổn thương, chảy máu hoặc bị nhiễm trùng. Từ đó có thể gây nên tình trạng viêm đường niệu, viêm thận ứ mủ. Đồng thời, sự hiện diện của sỏi có thể làm nước tiểu bị ứ đọng gây giãn đài bể thận và gây suy thận cấp và mãn tính. Do đó, sỏi đường tiết niệu cần phải được can thiệp và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm.
Sỏi tiết niệu cần được phát hiện và điều trị sớm để tránh gây biến chứng nguy hiểm về sau
2. Điều trị sỏi tiết niệu và phương pháp tán sỏi bằng laser
Căn cứ vào vị trí và kích thước sỏi tiết niệu, bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp.
Với sỏi nhỏ hoặc chưa gây biến chứng, chỉ định nội khoa được ưu tiên. Người bệnh sẽ được các loại thuốc làm tan sỏi, thuốc giãn cơ trơn, giảm đau và lợi tiểu kết hợp với việc điều chỉnh chế độ ăn uống và sinh hoạt. Sỏi sẽ được đào thải ra ngoài cơ thể theo đường tiểu. Tuy nhiên phương pháp này thường không giải quyết được tận gốc các nguyên nhân gây bệnh. Phần lớn người bệnh bị tái phát sỏi sau vài năm ngưng điều trị. Mặt khác việc dùng thuốc trong một thời gian dài khiến người bệnh gặp nhiều tác dụng phụ trên đường tiêu hóa. Đồng thời còn làm tăng áp lực giải độc cho gan.
Với sỏi kích thước lớn và gây biến chứng, người bệnh buộc phải can thiệp ngoại khoa lấy sỏi càng nhanh càng tốt. Trước đây, phương pháp mổ hở thường là lựa chọn duy nhất. Tuy nhiên hiện nay, với sự phát triển vượt bậc của khoa học kỹ thuật, việc ứng dụng công nghệ cao vào y học ngày càng chiếm được nhiều ưu thế. Trong đó, tán sỏi bằng laser được xem là cuộc cách mạng trong điều trị sỏi đường tiết niệu an toàn, xâm lấn tối thiểu và làm sạch sỏi nhanh chóng. Các phương pháp tán sỏi laser bao gồm: tán sỏi nội soi qua đường hầm nhỏ, nội soi tán sỏi ngược dòng và nội soi tán sỏi ngược dòng ống mềm. Mỗi phương pháp cho hiệu quả với sỏi đường tiết niệu ở kích thước và vị trí nhất định.
3. 3 phương pháp tán sỏi bằng laser
3.1. Nội soi lấy sỏi qua da đường hầm nhỏ bằng laser
Tán sỏi laser nội soi qua đường hầm nhỏ là phương pháp tán sỏi thông qua qua một đường hầm từ bên ngoài cơ thể. Bác sĩ sẽ tạo vết rạch trên da kích thước khoảng 5mm vùng thắt lưng, tạo một đường hầm nhỏ từ ngoài da vào vị trí có sỏi. Sau đó đưa máy nội soi qua đường hầm vào xác định chính xác vị trí viên sỏi. Dùng năng lượng laser tán sỏi thành nhiều mảnh vụn nhỏ. Tiến hành bơm rửa và hút hết các mảnh rỏi vụn ra ngoài cơ thể.
Phương pháp áp dụng khi:
- Người bệnh có sỏi thận kích thước >15mm.
- Người bệnh có sỏi niệu quản nằm sát bể thận vị trí 1/3 trên, kích thước >15mm.
Tán sỏi nội soi qua da là phương pháp lấy sỏi xâm lấn tối thiểu nhất. Vết mổ nhỏ, người bệnh ít đau, ít chảy máu nên hạn chế được tối đa các biến chứng có thể xảy ra trong và sau khi mổ. Người bệnh chỉ cần nằm viện 3 ngày để theo dõi tình trạng sức khỏe là có thể xuất viện. Một tuần sau đó có thể quay trở lại làm việc bình thường.
Tán sỏi qua da không thực hiện được cho người bệnh bị suy giảm chức năng thận; người bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu; phụ nữ trong giai đoạn thai kỳ…
Tán sỏi laser qua đường hầm nhỏ xâm lấn tối thiểu, hiệu quả cao.
3.2. Nội soi tán sỏi ngược dòng bằng laser
Nội soi ngược dòng tán sỏi bằng laser là phương pháp lấy sỏi tiết niệu theo đường “tự nhiên”. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống nội soi niệu quản đi từ niệu đạo đến bàng quang hoặc niệu quản để tiếp cận viên sỏi. Sau đó sử dụng nguồn năng lượng từ tia laser để tán vụn sỏi. Tiến hành bơm rửa và gắp hết các mảnh sỏi vụn ra ngoài cơ thể.
Phương pháp thực hiện trong trường hợp
- Người bệnh có sỏi niệu quản mọi kích thước vị trí ⅓ giữa và vị trí ⅓ dưới.
- Người bệnh có sỏi bàng quang kích thước >10mm hoặc sỏi bàng quang kích thước <10mm nhưng không thể di chuyển xuống vị trí thấp hơn của đường niệu để đi ra ngoài.
Tán sỏi ngược dòng là phương pháp lấy sỏi tiết niệu không cần phẫu thuật nên không có vết mổ, không chảy máu và không để lại sẹo. Người bệnh nằm viện 1 ngày là có thể ra viện và có thể sớm quay trở lại sinh hoạt và làm việc bình thường.
Phương pháp này chống chỉ định với người bệnh bị suy giảm chức năng thận; người bệnh viêm đường niệu đang điều trị hoặc điều trị chưa dứt điểm, người bệnh bị hẹp hoặc gấp khúc niệu quản.
3.3. Tán sỏi laser nội soi ngược dòng bằng ống mềm
Tán sỏi nội soi ống soi mềm bằng laser cũng là kỹ thuật làm sạch sỏi theo đường “tự nhiên”. Bác sĩ sử dụng một ống soi mềm đi từ vùng niệu đạo qua bàng quang, qua niệu quản lên bể thận, vào các đài thận để tiếp cận trực tiếp viên sỏi. Sau đó sử dụng nguồn năng lượng từ tia laser “bắn phá” sỏi thành những mảnh nhỏ rồi hút bỏ ra ngoài.
Phương pháp được thực hiện khi người bệnh có sỏi thận kích thước <25mm.
Nội soi tán sỏi bằng ống soi mềm là kỹ thuật hiện đại, làm sạch sỏi nhanh chóng, không mổ, không đau, không chảy máu, không để lại sẹo và bảo tồn tối đa chức năng thận. Người bệnh lưu viện khoảng 2 ngày, phục hồi sức khỏe nhanh và sớm trở lại cuộc sống sinh hoạt và làm việc.
Phương pháp chống chỉ định với người bệnh có niệu quản hẹp, niệu quản gấp khúc hoặc hệ tiết niệu dị dạng không đặt được máy nội soi; Người bệnh nhiễm trùng đường niệu đang điều trị hoặc điều trị chưa dứt điểm.
Tán sỏi laser bằng ống soi mềm lấy sỏi thận không gây tổn hại đến thận
4. Biến chứng sau phẫu thuật nội soi lấy sỏi
Tán sỏi laser là kỹ thuật can thiệp ngoại khoa an toàn, hiệu quả, xâm lấn tối thiểu nhưng người bệnh vẫn có thể gặp một vài biến chứng sau phẫu thuật:
- Nguy cơ tổn thương bàng quang, niệu quản hoặc thủng bàng quang, niệu quản do đốt laser nhầm vị trí hoặc bị lan.
- Nguy có tổn thương các cơ quan lân cận quanh khu vực nội soi tán sỏi.
- Thận ứ nước bên tán sỏi, đau thắt lưng và lan xuống bộ phận sinh dục.
- Chảy máu trong và sau mổ, nhiễm trùng sau mổ khi thực hiện tán sỏi qua da trong thời gian dài
- Sốt nhẹ hoặc nước tiểu có lẫn máu sau tán sỏi laser.
- Viêm nhiễm đường tiết niệu.
5. Chăm sóc người bệnh sau tán sỏi laser
Cách chăm sóc người bệnh sau tán sỏi laser chu đáo và cẩn thận. Bởi điều này quyết định trực tiếp đến thời gian hồi phục sức khỏe, ngăn chặn các biến chứng và hạn chế nguy cơ tái phát sỏi. Người bệnh cần đặc biệt lưu ý:
- Uống nhiều nước (từ 2-2,5 lít nước mỗi ngày) là yêu cầu bắt buộc để tăng cường bài tiết nước tiểu và đào thải các cặn, chất còn sót lại ra ngoài.
- Ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ, mềm tốt cho tiêu hóa để cơ thể nhanh hấp thu các dưỡng chất, cải thiện nhu động ruột và hạn chế tình trạng táo bón, tránh gây áp lực lên ổ bụng khi vệ sinh.
- Hạn chế ăn các loại thực phẩm giàu oxalat để ngăn nguy cơ hình thành và kết tinh tạo sỏi; bổ sung thực phẩm giàu canxi để giảm lượng hấp thụ oxalat ở ruột.
- Không ăn các loại thức khó tiêu hóa, các loại thực phẩm tinh chế, đồ đông lạnh, đồ cay nóng…
- Không hút thuốc lá và dùng đồ uống chứa cồn, gas, caffeine…
Trên đây là những thông tin về các phương pháp tán sỏi laser trong điều trị bệnh sỏi tiết niệu. Mỗi phương pháp đều có điểm mạnh và những hạn chế nhất định. Hiệu quả của các phương pháp này phụ thuộc rất lớn vào kỹ thuật của bác sĩ thực hiện và hệ thống máy tán sỏi. Do đó, người bệnh cần lựa chọn bệnh viện lớn, có uy tín để nâng cao hiệu quả điều trị bệnh.
