Trong những năm tháng đầu đời, hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh còn rất yếu và chưa hoàn thiện, dễ bị tấn công bởi nhiều loại bệnh tật nguy hiểm. Do đó, việc tiêm ngừa cho trẻ sơ sinh là một trong những bước quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe và tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của trẻ. Bài viết này sẽ giải thích chi tiết về tầm quan trọng của việc tiêm ngừa, các loại vắc-xin cần thiết, và những lưu ý quan trọng khi tiêm ngừa trẻ sơ sinh.
Menu xem nhanh:
1. Lý do gọi tiêm ngừa trẻ sơ sinh là những bước bảo vệ đầu tiên cho con
1.1. Tiêm ngừa trẻ sơ sinh giúp bảo vệ trẻ khỏi bệnh tật
Ngay từ khi sinh ra, trẻ sơ sinh đã phải đối mặt với nguy cơ mắc nhiều bệnh tật nguy hiểm. Hệ miễn dịch của trẻ trong giai đoạn này rất yếu và chưa phát triển đầy đủ, không đủ khả năng tự bảo vệ trước các tác nhân gây bệnh từ môi trường xung quanh. Các bệnh như lao, viêm gan B đều là những bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sự phát triển và sức khỏe lâu dài của trẻ. Tiêm ngừa giúp trẻ tạo ra miễn dịch chủ động, bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc các bệnh này.
1.2. Tiêm ngừa trẻ sơ sinh là xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh
Tiêm ngừa không chỉ mang lại sự bảo vệ trước mắt mà còn giúp trẻ phát triển hệ miễn dịch mạnh mẽ về lâu dài. Khi được tiêm ngừa, cơ thể trẻ sẽ nhận diện và tạo ra kháng thể để chống lại các tác nhân gây bệnh. Điều này giúp hệ miễn dịch của trẻ được “huấn luyện” và trở nên mạnh mẽ hơn, giúp trẻ có khả năng tự bảo vệ mình trong tương lai trước các bệnh nhiễm trùng.
Tiêm chủng còn mang lại lợi ích về phát triển hệ miễn dịch lâu dài.
1.3. Vì sức khỏe cộng đồng
Việc tiêm ngừa không chỉ mang lại lợi ích cho cá nhân trẻ mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với sức khỏe cộng đồng. Khi phần lớn trẻ em trong cộng đồng được tiêm ngừa, tỷ lệ lây nhiễm bệnh sẽ giảm đáng kể, giúp ngăn chặn sự bùng phát của các dịch bệnh. Điều này tạo nên một môi trường sống an toàn và lành mạnh cho tất cả mọi người, đặc biệt là những người có hệ miễn dịch yếu như trẻ sơ sinh, người già, và những người có bệnh mãn tính.
2. 2 loại vắc xin cần tiêm đầu đời
2.1. Vắc xin Lao
Bệnh lao là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Vi khuẩn Mycobacterium tuberculosis gây ra bệnh lao có thể tấn công bất kỳ phần nào của cơ thể, nhưng chủ yếu là phổi. Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là những đối tượng dễ bị tấn công nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện. Việc tiêm vắc-xin BCG (Bacillus Calmette-Guérin) giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh lao, giảm tỷ lệ mắc bệnh và các biến chứng nghiêm trọng như lao màng não và lao toàn thân.
Theo khuyến cáo của WHO và Bộ Y tế Việt Nam, trẻ sơ sinh nên được tiêm vắc-xin BCG càng sớm càng tốt sau khi sinh, tốt nhất là trong vòng một tháng đầu đời. Việc tiêm sớm giúp bảo vệ trẻ trong những tháng đầu đời, khi hệ miễn dịch còn non yếu và dễ bị tấn công bởi vi khuẩn lao.
Trẻ sau sinh trong vòng 1 tháng cần chủng ngừa bệnh Lao
Sau khi tiêm ngừa trẻ sơ sinh với vắc-xin BCG, tại chỗ tiêm thường xuất hiện một vết sưng nhỏ và có thể trở thành một vết loét nhỏ. Đây là phản ứng bình thường và sẽ biến mất sau vài tuần. Trong một số trường hợp, trẻ có thể bị sưng hạch bạch huyết tại vùng nách hoặc cổ. Cha mẹ cần theo dõi tình trạng của trẻ và đưa trẻ đi khám nếu vết loét không lành hoặc có dấu hiệu bất thường như sốt cao, sưng to và đỏ tại chỗ tiêm.
2.2. Vắc-Xin viêm gan B
Viêm gan B là bệnh về nhiễm trùng gan gây ra bởi virus viêm gan B. Bệnh có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở, qua tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể nhiễm virus. Viêm gan B có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến gan như xơ gan, suy gan và ung thư gan. Việc tiêm ngừa vắc-xin viêm gan B giúp bảo vệ trẻ khỏi nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là những trẻ sinh ra từ mẹ nhiễm viêm gan B.
Trẻ sơ sinh thường được tiêm mũi đầu tiên của vắc-xin viêm gan B ngay trong vòng 24 giờ sau khi sinh. Sau đó, trẻ sẽ tiếp tục được tiêm các mũi nhắc lại theo lịch trình của bác sĩ. Thông thường, trẻ sẽ nhận được ba mũi vắc-xin viêm gan B trong năm đầu đời theo lịch 0-1-6 tháng.
Vắc-xin viêm gan B thường an toàn và ít gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng. Một số trẻ có thể có các phản ứng nhẹ sau khi tiêm như sốt nhẹ, đau và sưng tại chỗ tiêm, quấy khóc. Đây là các phản ứng bình thường và sẽ biến mất sau vài ngày. Cha mẹ cần theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ sau khi tiêm và đưa trẻ đi khám nếu có dấu hiệu bất thường như sốt cao, khó thở, phát ban toàn thân.
3. Những lưu ý khi tiêm
– Kiểm tra trước tiêm. Trước khi tiêm ngừa, trẻ cần được kiểm tra sức khỏe tổng quát để đảm bảo không có bất kỳ vấn đề nào có thể gây ảnh hưởng đến quá trình tiêm ngừa. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của trẻ, kiểm tra xem trẻ có bị sốt, mắc bệnh cấp tính hay không, và tư vấn cho cha mẹ về các mũi tiêm cần thiết.
Khám sàng lọc trước tiêm là việc làm cần thiết và bắt buộc.
– Tiêm đúng lịch. Việc tuân thủ đúng lịch trình tiêm ngừa là rất quan trọng để đảm bảo trẻ nhận được đầy đủ lượng vắc-xin cần thiết. Mỗi loại vắc-xin đều có một lịch trình tiêm riêng biệt, bao gồm các mũi tiêm nhắc lại để đảm bảo hiệu quả bảo vệ. Cha mẹ cần lưu ý các mũi tiêm nhắc lại và đưa trẻ đến cơ sở y tế đúng thời gian quy định. Việc bỏ sót hoặc trì hoãn các mũi tiêm nhắc lại có thể làm giảm hiệu quả của vắc-xin và tăng nguy cơ mắc bệnh.
– Theo dõi sau tiêm. Sau khi tiêm ngừa trẻ sơ sinh, có thể có các phản ứng như sốt nhẹ, đau và sưng tại chỗ tiêm, quấy khóc. Đây là các phản ứng bình thường và sẽ biến mất sau vài ngày. Tuy nhiên, vẫn cần theo dõi và đi khám ngay lập tức nếu có dấu hiệu bất thường như sốt cao kéo dài, khó thở, phát ban toàn thân, hoặc sưng tấy nghiêm trọng tại chỗ tiêm. Việc theo dõi và phát hiện sớm các phản ứng bất thường sẽ giúp đảm bảo an toàn cho trẻ.
Tiêm ngừa trẻ sơ sinh là một bước quan trọng giúp bảo vệ sức khỏe của trẻ ngay từ những ngày đầu đời. Với các loại vắc-xin phòng bệnh lao và viêm gan B, trẻ sẽ được bảo vệ khỏi những bệnh tật nguy hiểm, giúp xây dựng một hệ miễn dịch khỏe mạnh và đóng góp vào sức khỏe cộng đồng. Cha mẹ cần tuân thủ đúng lịch trình tiêm ngừa, kiểm tra sức khỏe của trẻ trước khi tiêm, và theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ sau khi tiêm để đảm bảo quá trình tiêm ngừa diễn ra an toàn và hiệu quả. Bằng cách đó, chúng ta sẽ đảm bảo một tương lai khỏe mạnh và an toàn cho con trẻ.
