Sỏi tiết niệu là một trong những bệnh lý phổ biến, gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Hiện nay, tán sỏi tiết niệu là phương pháp điều trị hiện đại, ít xâm lấn, giúp loại bỏ sỏi nhanh chóng và an toàn. Tuy nhiên, một trong những mối quan tâm lớn nhất của người bệnh sau khi tán sỏi là liệu sỏi có thể tái phát hay không. Thực tế, nguy cơ sỏi hình thành trở lại sau khi điều trị là hoàn toàn có thể xảy ra nếu không có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khả năng tái phát sỏi sau khi tán sỏi tiết niệu, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này và những cách phòng tránh hiệu quả để duy trì sức khỏe đường tiết niệu lâu dài.

1. Nguy cơ tái phát sỏi tiết niệu sau khi tán sỏi

1.1 Vì sao sỏi tiết niệu có thể tái phát?

Sau khi tán sỏi tiết niệu, nhiều bệnh nhân cho rằng việc loại bỏ sỏi đồng nghĩa với việc điều trị dứt điểm bệnh lý này. Tuy nhiên, đây là quan điểm chưa hoàn toàn chính xác. Sỏi tiết niệu hình thành do sự kết tinh của các khoáng chất và muối khoáng trong nước tiểu, dẫn đến sự tích tụ và tạo thành viên sỏi. Nếu các yếu tố nguy cơ gây sỏi không được kiểm soát tốt, khả năng tái phát là rất cao.

Một số nguyên nhân chính dẫn đến tái phát sỏi có thể kể đến như:

– Chế độ ăn uống chứa nhiều oxalate, canxi hoặc purine làm tăng nguy cơ hình thành sỏi.

– Uống không đủ nước khiến nước tiểu cô đặc, tạo điều kiện cho sỏi kết tinh.

– Các bệnh lý nền như rối loạn chuyển hóa, bệnh gout, cường tuyến cận giáp làm tăng lượng khoáng chất trong nước tiểu.

– Cấu trúc bất thường của đường tiết niệu khiến nước tiểu khó lưu thông, tạo môi trường thuận lợi cho sỏi phát triển.

Có nhiều yếu tố nguy cơ khiến sỏi tiết niệu có thể tái phát

1.2 Tỷ lệ tái phát sỏi tiết niệu sau tán sỏi là bao nhiêu?

Theo các nghiên cứu y khoa, nguy cơ tái phát sỏi tiết niệu sau khi điều trị khá cao. Các thống kê cho thấy khoảng 30% bệnh nhân có thể bị sỏi tái phát trong vòng 5 năm và khoảng 50% có thể tái phát trong vòng 10 năm sau điều trị nếu không có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Đặc biệt, với những người có tiền sử bị sỏi nhiều lần hoặc mắc bệnh lý chuyển hóa, tỷ lệ này có thể cao hơn.

Ngoài ra, loại sỏi cũng ảnh hưởng đến nguy cơ tái phát. Chẳng hạn, sỏi canxi có tỷ lệ tái phát cao hơn so với sỏi acid uric hoặc sỏi struvite. Vì vậy, việc xác định loại sỏi thông qua xét nghiệm sau khi tán sỏi tiết niệu rất quan trọng để có kế hoạch phòng ngừa phù hợp.

2. Cách phòng tránh sỏi tiết niệu tái phát sau điều trị

2.1 Duy trì chế độ ăn uống hợp lý sau tán sỏi tiết niệu

Một trong những yếu tố quan trọng giúp ngăn ngừa tái phát sỏi tiết niệu chính là chế độ ăn uống. Việc kiểm soát lượng muối, canxi, oxalate và purine trong thực đơn hàng ngày sẽ giúp giảm nguy cơ hình thành sỏi mới.

Người bệnh nên tăng cường các thực phẩm giàu citrate như cam, chanh vì citrate giúp ức chế sự kết tinh của sỏi. Đồng thời, cần hạn chế tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều oxalate như rau bina, socola, cà phê, trà đặc và các loại hạt. Ngoài ra, lượng đạm động vật cũng cần được kiểm soát vì tiêu thụ quá nhiều có thể làm tăng nồng độ acid uric, dễ dẫn đến hình thành sỏi uric.

Một quan điểm sai lầm phổ biến là kiêng hoàn toàn thực phẩm chứa canxi để tránh sỏi. Trên thực tế, việc bổ sung canxi ở mức hợp lý sẽ giúp giảm hấp thu oxalate trong ruột, từ đó ngăn ngừa hình thành sỏi oxalate canxi. Vì vậy, người bệnh không nên cắt giảm hoàn toàn canxi mà nên sử dụng các nguồn canxi tự nhiên như sữa ít béo hoặc các chế phẩm từ sữa.

2.2 Uống đủ nước mỗi ngày sau tán sỏi tiết niệu

Nước đóng vai trò quan trọng trong việc pha loãng nước tiểu và giảm nguy cơ kết tinh sỏi. Việc uống đủ nước giúp đảm bảo nước tiểu luôn có lượng dịch đủ lớn để loại bỏ các khoáng chất dư thừa trước khi chúng kết tinh thành sỏi.

Lượng nước khuyến nghị là từ 2-3 lít mỗi ngày, tùy thuộc vào mức độ hoạt động và thời tiết. Màu sắc nước tiểu cũng là một chỉ số quan trọng để đánh giá lượng nước cơ thể hấp thụ có đủ hay không. Nếu nước tiểu có màu vàng nhạt hoặc trong suốt, đó là dấu hiệu cho thấy cơ thể đã được cung cấp đủ nước.

Uống đủ nước là cách đơn giản và hiệu quả để phòng tránh sỏi tái phát

2.3 Theo dõi sức khỏe định kỳ

Ngay cả sau khi tán sỏi tiết niệu, người bệnh vẫn nên duy trì thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ để phát hiện sỏi ngay từ giai đoạn đầu. Việc thăm khám thường xuyên giúp bác sĩ đánh giá tình trạng đường tiết niệu, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và điều chỉnh chế độ sinh hoạt phù hợp.

Siêu âm, chụp X-quang hoặc chụp CT scan là những phương pháp hiệu quả giúp theo dõi sự phát triển của sỏi. Đặc biệt, những bệnh nhân có tiền sử bị sỏi nhiều lần cần kiểm tra định kỳ mỗi 6-12 tháng để có biện pháp can thiệp kịp thời nếu phát hiện dấu hiệu sỏi mới.

Thăm khám sức khỏe, hệ tiết niệu định kỳ là cách giúp phòng tránh sỏi tái phát

Tán sỏi tiết niệu là phương pháp điều trị hiệu quả, giúp loại bỏ sỏi nhanh chóng và giảm thiểu tổn thương cho đường tiết niệu. Tuy nhiên, nguy cơ sỏi tái phát vẫn tồn tại nếu không có biện pháp phòng ngừa hợp lý. Việc hiểu rõ về nguy cơ tái phát và thực hiện các biện pháp phòng tránh không chỉ giúp duy trì sức khỏe tiết niệu mà còn hạn chế tối đa những phiền toái do sỏi gây ra trong cuộc sống hàng ngày. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào sau khi tán sỏi tiết niệu, hãy đến ngay cơ sở y tế để được tư vấn và kiểm tra kịp thời.