Ợ nóng là triệu chứng phổ biến, thường đi kèm cảm giác nóng rát từ dạ dày lan lên cổ họng. Dù không phải là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng nếu xuất hiện thường xuyên, ợ nóng có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Vậy tại sao bị ợ nóng – bài viết này sẽ giải đáp các nguyên nhân chính dẫn đến ợ nóng, bao gồm các bệnh lý và các yếu tố ngoài bệnh lý cũng như cách khắc phục hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Ợ nóng là gì?
Ợ nóng là hiện tượng xuất hiện cảm giác nóng rát hoặc khó chịu tại vùng ngực, thường xảy ra sau khi ăn, nhất là khi người bệnh nằm hoặc cúi người. Triệu chứng này liên quan đến tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng và dẫn đến cảm giác nóng rát.
Mặc dù ợ nóng thường không nghiêm trọng nếu chỉ xảy ra đôi lần, nhưng nếu xuất hiện nhiều lần trong tuần, nó có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe cần được điều trị.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến ợ nóng, trong đó chúng ta có thể phân loại thành hai nhóm chính: các bệnh lý gây ợ nóng và các yếu tố ngoài bệnh lý.
Nếu xuất hiện nhiều lần trong tuần, ợ nóng có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe cần được điều trị
2. Các nguyên nhân bệnh lý gây nên tình trạng ợ nóng
2.1. Tại sao bị ợ nóng: Bệnh lý trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
GERD (Gastroesophageal reflux disease) hay còn gọi là bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra ợ nóng. Khi cơ vòng thực quản dưới (LES) hoạt động kém hiệu quả, axit từ dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây ra cảm giác nóng rát. Nếu không được điều trị, GERD có thể gây viêm thực quản, loét, thậm chí là ung thư thực quản.
2.2. Tại sao bị ợ nóng: Tình trạng viêm dạ dày
Viêm dạ dày là tình trạng niêm mạc dạ dày bị viêm hoặc kích ứng, gây khó chịu và có thể làm tăng sản xuất axit. Khi đó, khả năng kiểm soát axit của dạ dày bị giảm, dễ gây ra ợ nóng và đau vùng thượng vị. Viêm dạ dày mãn tính còn có thể gây loét dạ dày, nếu không được điều trị kịp thời.
2.3. Loét dạ dày – tá tràng
Loét dạ dày hoặc loét tá tràng cũng là nguyên nhân phổ biến gây ợ nóng. Các vết loét hình thành trên niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng làm giảm chức năng bảo vệ của niêm mạc, dẫn đến hiện tượng axit trào ngược. Người bị loét thường xuyên gặp các triệu chứng như đau rát vùng bụng trên, ợ chua, và ợ nóng.
2.4. Thoát vị hoành
Thoát vị hoành là tình trạng một phần của dạ dày bị đẩy lên trên qua cơ hoành và chèn vào thực quản. Khi điều này xảy ra, chức năng của cơ vòng thực quản dưới bị ảnh hưởng, làm cho axit dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây ra ợ nóng.
Ngoài các bệnh lý tiêu hóa, một số bệnh khác như béo phì, tiểu đường, hoặc các bệnh lý về đường hô hấp cũng có thể dẫn đến tình trạng ợ nóng. Đặc biệt, béo phì là yếu tố góp phần làm gia tăng áp lực lên dạ dày, khiến axit dễ trào ngược lên thực quản.
GERD hay còn gọi là bệnh trào ngược dạ dày – thực quản, là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra ợ nóng
3. Các yếu tố ngoài bệnh lý gây nên ợ nóng bạn cần lưu ý
3.1. Chế độ ăn uống không hợp lý gây nên ợ nóng
Chế độ ăn uống nhiều chất béo, thức ăn cay nóng, nhiều gia vị hoặc dùng các loại thực phẩm như sô-cô-la, bạc hà, đồ uống có gas hoặc caffeine có thể làm tăng sản xuất axit trong dạ dày. Khi lượng axit này vượt quá ngưỡng bình thường, nó có thể trào ngược lên thực quản, gây ra cảm giác ợ nóng.
Ngoài việc ăn các thực phẩm gây kích ứng dạ dày, thói quen ăn uống không lành mạnh như ăn quá nhanh, ăn quá no, hoặc nằm ngay sau khi ăn cũng là yếu tố dẫn đến ợ nóng. Khi dạ dày phải xử lý một lượng lớn thức ăn cùng lúc, áp lực dạ dày tăng lên, làm axit dễ bị đẩy ngược lên thực quản.
3.2. Sử dụng thuốc
Một số loại thuốc như thuốc giảm đau NSAID, thuốc chống viêm, hoặc thuốc giãn cơ cũng có thể làm yếu cơ vòng thực quản dưới, làm tăng nguy cơ axit trào ngược và gây ợ nóng. Sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài cũng làm tăng nguy cơ viêm loét dạ dày và dẫn đến triệu chứng này.
3.3. Hút thuốc lá và uống rượu bia
Hút thuốc lá và uống rượu bia là những thói quen xấu gây ảnh hưởng tiêu cực đến dạ dày và thực quản. Nicotine trong thuốc lá làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, làm tăng nguy cơ axit trào ngược. Rượu bia cũng kích thích tăng sản xuất axit trong dạ dày, đồng thời làm giảm khả năng bảo vệ của niêm mạc thực quản.
3.4. Mang thai
Phụ nữ mang thai thường gặp tình trạng ợ nóng, đặc biệt trong tam cá nguyệt thứ ba. Khi thai nhi phát triển, áp lực từ tử cung tăng lên dạ dày, làm axit dễ trào ngược. Ngoài ra, hormone progesterone tăng cao trong quá trình mang thai cũng làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, góp phần gây ra triệu chứng này.
4. Triệu chứng của ợ nóng
Triệu chứng chính của ợ nóng là cảm giác nóng rát hoặc khó chịu từ dạ dày lan lên ngực và cổ họng. Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp một số triệu chứng đi kèm như:
– Cảm giác chua trong miệng: Do axit dạ dày trào ngược lên, làm thay đổi vị giác.
– Khó nuốt: Khi axit làm kích ứng thực quản, người bệnh có thể cảm thấy khó nuốt hoặc có cảm giác nuốt vướng.
– Ợ chua, ợ hơi: Ợ liên tục có thể kèm theo vị chua hoặc đắng trong miệng.
– Đau tức ngực: Ợ nóng có thể gây đau hoặc tức vùng ngực, nhất là khi người bệnh nằm sau khi ăn.
5. Cách khắc phục ợ nóng hiệu quả
Để giảm thiểu ợ nóng, việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống là rất quan trọng. Trước hết, bạn nên chia nhỏ bữa ăn, ăn ít và thường xuyên hơn để giảm áp lực lên dạ dày. Hạn chế các thực phẩm kích thích như đồ cay, nhiều dầu mỡ, cà phê, sô-cô-la, đồ uống có gas và cồn, vì chúng có thể làm tăng sản xuất axit. Sau khi ăn, không nên nằm ngay, mà cần giữ tư thế thẳng đứng ít nhất 2-3 giờ để tránh axit trào ngược lên thực quản.
Cân bằng chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý là cách để hạn chế bệnh lý tiêu hóa, hạn chế ợ nóng
Điều trị dứt điểm các bệnh lý tiêu hóa nêu trên cũng là cách để bạn hạn chế tình trạng ợ nóng một cách hiệu quả nhất.
Ợ nóng là triệu chứng phổ biến nhưng nếu tái diễn thường xuyên, nó có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều vấn đề sức khỏe, đặc biệt là các bệnh lý tiêu hóa như trào ngược dạ dày – thực quản hoặc viêm loét dạ dày. Việc hiểu rõ tại sao bị ợ nóng cùng với những nguyên nhân bệnh lý và thói quen sinh hoạt là chìa khóa để tìm ra cách khắc phục hiệu quả. Nếu ợ nóng không thuyên giảm dù đã thay đổi lối sống, người bệnh nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
