Các tuyến thượng thận giúp sản xuất ra các hormone điều chỉnh hệ thống miễn dịch, sự trao đổi chất, huyết áp, các chức năng thiết yếu khác. Suy tuyến thượng thận là trình trạng bệnh vô cùng nghiêm trọng đối với cơ thể chúng ta. Hãy cùng Thu Cúc TCI tìm hiểu về căn bệnh này nhé.
Suy tuyến thượng thận là tình trạng bệnh vô cùng nguy hiểm đến sức khỏe
Menu xem nhanh:
1. Tuyến thượng thận là gì?
Các tuyến thượng thận là các tuyến nhỏ hình tam giác nằm trên đỉnh thận. Mỗi người có hai tuyến thượng thận, một tuyến nằm trên mỗi quả thận. Mặc dù có kích thước nhỏ nhưng các tuyến này đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống nội tiết và chịu trách nhiệm sản xuất và giải phóng một số hormone quan trọng.
Tuyến thượng thận được chia thành hai phần chính: vùng bên ngoài gọi là vỏ thượng thận và vùng bên trong gọi là tủy thượng thận. Mỗi phần có chức năng riêng biệt và sản xuất các loại hormone khác nhau.
Tuyến thượng thận rất quan trọng để duy trì cân bằng nội môi, phản ứng với căng thẳng, điều chỉnh quá trình trao đổi chất và kiểm soát huyết áp. Chúng hoạt động phối hợp với các tuyến và hệ thống nội tiết khác trong cơ thể để đảm bảo hoạt động bình thường và sức khỏe tổng thể.
2. Suy tuyến thượng thận là bệnh lý gì?
Suy thượng thận là một tình trạng y tế đặc trưng bởi việc sản xuất không đủ hoặc rối loạn chức năng hormone của tuyến thượng thận. Tình trạng này xảy ra khi tuyến thượng thận không sản xuất đủ cortisol và trong một số trường hợp là aldosterone.
Phân loại bệnh:
– Suy thượng thận nguyên phát: Loại suy thượng thận này xảy ra do một vấn đề trong chính tuyến thượng thận. Nó thường được gây ra bởi một bệnh tự miễn gọi là viêm tuyến thượng thận tự miễn, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm và làm hỏng tuyến thượng thận. Các nguyên nhân khác có thể bao gồm nhiễm trùng, chẳng hạn như bệnh lao hoặc nhiễm nấm, khối u, rối loạn di truyền hoặc phẫu thuật cắt bỏ tuyến thượng thận.
– Suy thượng thận thứ phát: Loại suy thượng thận này xảy ra khi tuyến thượng thận không được kích thích thích hợp bởi tuyến yên trong não hoặc vùng dưới đồi, nơi điều chỉnh sản xuất hormone. Nó thường được gây ra bởi sự gián đoạn trong việc sản xuất hormone vỏ thượng thận (ACTH) bởi tuyến yên hoặc giải phóng hormone giải phóng corticotropin (CRH) bởi vùng dưới đồi. Nguyên nhân gây suy thượng thận thứ phát có thể bao gồm khối u tuyến yên, phẫu thuật tuyến yên, xạ trị hoặc sử dụng lâu dài thuốc corticosteroid có thể ức chế sản xuất ACTH.
Hình ảnh tuyến thượng thận
3. Triệu chứng của bệnh
Các triệu chứng của bệnh suy tuyến thượng thận có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến bao gồm:
– Mệt mỏi và suy nhược: Mệt mỏi dai dẳng và quá sức, suy nhược và thiếu năng lượng nói chung là những triệu chứng phổ biến của bệnh.
– Giảm cân và giảm cảm giác thèm ăn: Có thể xảy ra tình trạng giảm cân không chủ ý và giảm cảm giác thèm ăn.
– Huyết áp thấp: Bệnh có thể dẫn đến huyết áp thấp, gây chóng mặt, choáng váng và thậm chí ngất xỉu.
– Sạm da: Tăng sắc tố hoặc sạm da là một triệu chứng đặc trưng của bệnh. Nó thường xuất hiện ở những vùng da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, các điểm áp lực (ví dụ: khuỷu tay, đầu gối), màng nhầy và sẹo.
– Các triệu chứng tiêu hóa: Buồn nôn, nôn, đau bụng và tiêu chảy có thể xảy ra ở những người mắc bệnh.
– Đau cơ và khớp: Có thể xuất hiện đau cơ và khớp, cũng như yếu cơ.
– Thay đổi tâm trạng và trầm cảm: Một số người mắc bệnh có thể bị thay đổi tâm trạng, khó chịu và trầm cảm.
Đau cơ và khớp là tình trạng phổ biến khi mắc bệnh
4. Nguyên nhân gây bệnh
4.1. Suy tuyến thượng thận nguyên phát
– Phản ứng miễn dịch tự thân: Trạng thái tự miễn dịch, khi hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy tuyến thượng thận. Trong trường hợp này, gốc tự miễn dịch thường là kháng thể đối với enzyme steroidogenic hoặc protein trong các tế bào tuyến thượng thận.
– Nhiễm trùng: Nhiễm trùng nặng như viêm màng não, viêm cầu thận hoặc nhiễm HIV có thể tác động trực tiếp lên tuyến thượng thận và gây suy thượng thận.
– Viêm nhiễm: Các bệnh viêm nhiễm khác như viêm phế quản cấp, viêm ruột hoặc nhiễm trùng nặng cũng có thể gây tổn thương tuyến thượng thận.
Di truyền: Một số bệnh di truyền như bệnh Addison gia đình có thể dẫn đến bệnh.
4.2. Suy tuyến thượng thận thứ phát
– Suy thượng thận thứ phát thường xảy ra do một sự rối loạn ở cấp độ cao hơn trong hệ thống nội tiết. Điều này có thể là do thiếu hormone corticotropin-releasing hormone (CRH) từ tuyến yên (pituitary gland) hoặc adrenocorticotropic hormone (ACTH) từ tuyến yên (pituitary gland) hoặc giảm sự kích thích ACTH từ hướng tiếp cận hormone tố giảm như glucocorticoid dùng trong điều trị bệnh lý khác.
– Các nguyên nhân thứ phát bao gồm các tác nhân ngoại vi như các tác nhân thuốc chống viêm, chấn thương hoặc phẫu thuật làm tổn thương tuyến yên.
5. Cách điều trị bệnh suy tuyến thượng thận
Điều trị bệnh thường bao gồm thay thế hormone và điều trị các tình trạng nghiêm trọng khác. Phương pháp điều trị cụ thể sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ của bệnh. Các cách điều trị bệnh bao gồm:
5.1. Thay thế hormone
– Nếu hormome tuyến thượng thận yếu hoặc không hoạt động đủ sẽ yêu cầu thay thế glucocorticoids, chủ yếu là hydrocortisone hoặc prednisolone. Liều lượng được điều chỉnh dựa trên nhu cầu cơ thể và sự cần thiết trong các tình huống căng thẳng hoặc bệnh tật.
– Nếu bệnh gây ra thiếu hụt aldosterone, một loại hormone điều chỉnh cân bằng nước và muối trong cơ thể, thì việc sử dụng fludrocortisone có thể được khuyến nghị.
Thay thế hormone là liệu pháp điều trị suy tuyến thượng thận hiệu quả
5.2. Điều trị các tình trạng bệnh nghiêm trọng khác
– Điều trị tình trạng nhiễm trùng hoặc vi khuẩn: Nếu suy tuyến thượng thận là do nhiễm trùng – hoặc vi khuẩn, điều trị tương ứng như kháng sinh hoặc chống nhiễm trùng sẽ được thực hiện.
– Điều trị các bệnh liên quan: Nếu bệnh được gây ra bởi một bệnh cơ bản khác như tuberculous adrenalitis hay các bệnh tự miễn, điều trị chuyên sâu cho bệnh lý gốc sẽ được thực hiện.
Nếu bạn có nghi ngờ về suy tuyến thượng thận hoặc đang gặp phải các triệu chứng liên quan, quan trọng để tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để được đánh giá, chẩn đoán và điều trị phù hợp.
