Lý do tầm soát định kỳ tại khoa ung bướu dù chưa có triệu chứng

Ung thư thường âm thầm phát triển mà không hề có bất kỳ dấu hiệu rõ ràng nào ở giai đoạn đầu. Chính vì sự “im lặng” đáng sợ này mà nhiều người thường bỏ qua việc thăm khám định kỳ tại khoa ung bướu, chỉ đến khi bệnh đã trở nặng và khó điều trị. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết những lý do vì sao bạn nên chủ động tầm soát ung thư định kỳ, ngay cả khi cơ thể chưa có bất kỳ triệu chứng bất thường nào.

1. Vì sao ung thư có thể tiến triển mà không gây triệu chứng?

1.1. Ung thư giai đoạn đầu thường không biểu hiện rõ ràng

Ung thư là căn bệnh phức tạp, phát sinh từ sự biến đổi bất thường của các tế bào trong cơ thể, khiến chúng nhân lên không kiểm soát, tạo thành khối u và có thể lan rộng sang các cơ quan khác.

Khi mới hình thành, các tế bào ung thư thường có kích thước rất nhỏ và chưa đủ lớn để gây áp lực hay chèn ép lên các cơ quan, mô, mạch máu hoặc dây thần kinh lân cận.

Điều này có nghĩa, trong giai đoạn này, bạn sẽ không cảm thấy đau đớn, khó chịu hay bất kỳ thay đổi rõ rệt nào trong cơ thể. Các triệu chứng thường chỉ xuất hiện khi khối u đã phát triển đáng kể, đủ lớn để gây ra các vấn đề về chức năng hoặc biểu hiện ra bên ngoài.

Dưới đây là một số loại ung thư phổ biến tại khoa ung bướu thường ít hoặc không có triệu chứng sớm:

– Ung thư tinh hoàn: hình thành âm thầm mà không gây đau đớn hay có triệu chứng rõ ràng.

– Ung thư vú: có thể hình thành từ nhiều vị trí khác nhau trong vú. Nổi hạch cứng dưới cánh tay mà không biết.

– Ung thư tuyến tiền liệt: hầu như không có triệu chứng, chỉ được phát hiện khi PSA cao.

– Ung thư buồng trứng: Các triệu chứng ban đầu thường mơ hồ và không đặc hiệu, nhưng khi xuất hiện thì lại đột ngột và dai dẳng (ví dụ: đầy hơi, khó chịu ở bụng).

– Ung thư phổi: Các dấu hiệu ban đầu có thể bao gồm ho dai dẳng hoặc khàn giọng.

– Ung thư da: Mặc dù không gây triệu chứng đau đớn ngay từ đầu, nhưng những thay đổi trên bề mặt da, dù là một nốt ruồi hay vết đốm nhỏ.

– Ung thư thận: Thường không gây triệu chứng ở giai đoạn sớm. Xét nghiệm công thức máu toàn bộ và khám sức khỏe định kỳ có thể là những dấu hiệu đầu tiên.

1.2. Tâm lý chủ quan không đi khám tại khoa ung bướu khi chưa có dấu hiệu bất thường

Một trong những rào cản lớn nhất khiến nhiều người bỏ lỡ cơ hội phát hiện sớm ung thư là tâm lý chủ quan. Khi cơ thể chưa có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, chúng ta thường có xu hướng cho rằng mình khỏe mạnh và không cần đến bệnh viện, đặc biệt là khoa ung bướu vốn gắn liền với những căn bệnh nan y.

Nhiều người tin rằng ung thư là căn bệnh xa vời, chỉ xảy ra với người khác hoặc những người có tiền sử bệnh lý rõ ràng. Họ có thể phủ nhận nguy cơ của bản thân hoặc tin rằng khả năng mắc bệnh là rất thấp. Điều này dẫn đến việc ít quan tâm đến các biện pháp phòng ngừa và tầm soát. Thậm chí còn có thể tiếp tục duy trì những thói quen không lành mạnh, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

2. Lợi ích của tầm soát định kỳ tại khoa ung bướu

2.1. Phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm – Tăng khả năng chữa trị thành công

Tầm soát ung thư định kỳ chính là “chìa khóa vàng” để phá vỡ vòng luẩn quẩn này. Với các phương pháp thăm khám chuyên sâu và hiện đại tại khoa ung bướu, bác sĩ có thể phát hiện sớm các dấu hiệu bất thường.

Khi ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm, khả năng điều trị khỏi hoàn toàn sẽ tăng lên đáng kể. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, tỷ lệ sống sót sau 5 năm đối với ung thư vú được phát hiện ở giai đoạn khu trú là 99%, trong khi ở giai đoạn di căn xa chỉ còn 30%. Tương tự, ung thư đại trực tràng được phát hiện sớm có tỷ lệ sống sót 5 năm là 90%, giảm xuống còn 14% khi di căn xa. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phát hiện sớm để có được kết quả điều trị tốt nhất.

2.2. Giảm gánh nặng tài chính, rút ngắn quá trình chữa bệnh

Ung thư phát hiện ở giai đoạn muộn không chỉ làm giảm hiệu quả điều trị mà còn tiêu tốn một khoản chi phí khổng lồ và kéo dài thời gian điều trị. Các phương pháp điều trị ở giai đoạn cuối thường phức tạp hơn (hóa trị liều cao, xạ trị kết hợp, phẫu thuật lớn, điều trị đích…). Chúng đòi hỏi nhiều đợt điều trị, thời gian nằm viện dài và chi phí thuốc men, thiết bị đắt đỏ.

Chi phí điều trị ung thư ở giai đoạn muộn có thể cao gấp 2-3 lần so với giai đoạn sớm. Việc đầu tư vào tầm soát định kỳ tại khoa ung bướu, dù tốn kém ban đầu, nhưng về lâu dài lại là một khoản đầu tư thông minh. Điều này giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều tiền bạc và thời gian quý báu.

Ngược lại, khi ung thư được phát hiện sớm thông qua tầm soát, phác đồ điều trị thường đơn giản hơn, có thể chỉ cần phẫu thuật cắt bỏ khối u nhỏ hoặc các liệu pháp ít xâm lấn hơn. Điều này không chỉ giúp tăng khả năng điều trị dứt điểm mà còn giảm đáng kể gánh nặng tài chính và rút ngắn thời gian điều trị.

2.3. Theo dõi nguy cơ cá nhân hóa dựa trên tiền sử gia đình

Ung thư không phải lúc nào cũng là bệnh lý ngẫu nhiên. Khoảng 5-10% các trường hợp ung thư có yếu tố di truyền. Đồng nghĩa người bệnh được sinh ra với đột biến gen khiến họ dễ mắc ung thư hơn bình thường. Những đột biến này có thể được truyền từ bố, mẹ hoặc cả hai. Đây chính là “ung thư gia đình” hay “hội chứng ung thư di truyền”.

Khi có những dấu hiệu này, việc tầm soát tại khoa ung bướu sẽ bao gồm các xét nghiệm di truyền. Đây là phân tích gen, nhiễm sắc thể hoặc protein của một người để dự đoán nguy cơ mắc bệnh, xác định người mang mầm bệnh, chẩn đoán bệnh và xác định nguy cơ cao của một bệnh cụ thể.

2.4. Tần suất tầm soát định kỳ tại khoa ung bướu theo khuyến nghị

Ung thư là một căn bệnh nguy hiểm và đang có xu hướng gia tăng nhanh chóng về số lượng ca mắc mới và tử vong mỗi năm trên toàn cầu. Theo Globocan 2022, Việt Nam ghi nhận gần 160.000 ca mắc mới ung thư và hơn 100.000 ca tử vong mỗi năm.

Việc chủ động giảm thiểu các yếu tố nguy cơ có thể kiểm soát được (như bỏ thuốc lá, có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tăng cường vận động) kết hợp với tầm soát phát hiện sớm ung thư là cực kỳ quan trọng. Tần suất tầm soát ung thư định kỳ thường được khuyến nghị là từ 6-12 tháng một lần, hoặc theo chỉ định của bác sĩ dựa trên các yếu tố nguy cơ cá nhân của bạn.

Tầm soát định kỳ tại khoa ung bướu là một bước đi thông minh và chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe. Đừng chờ đến khi có triệu chứng mới đi khám, bởi ung thư thường không lên tiếng cho đến khi quá muộn. Hãy lắng nghe cơ thể, xây dựng thói quen kiểm tra định kỳ, và lựa chọn những cơ sở y tế uy tín để đồng hành cùng bạn trên hành trình sống khỏe.