Viêm loét đại tràng chảy máu: Hiểu rõ để điều trị đúng cách

Viêm loét đại tràng chảy máu là một bệnh lý đường tiêu hóa mạn tính, tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng cho sức khỏe nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tình trạng tổn thương và viêm loét niêm mạc đại tràng kéo dài không chỉ gây ra những rối loạn tiêu hóa mà còn dẫn đến hiện tượng xuất huyết, khiến người bệnh suy kiệt và đối mặt với hàng loạt biến chứng nguy hiểm. Vậy bệnh viêm loét đại tràng chảy máu là gì, nguyên nhân do đâu và cách điều trị ra sao? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm được đầy đủ thông tin cần thiết.

1. Viêm loét đại tràng chảy máu là gì?

Viêm loét đại tràng chảy máu là tình trạng viêm kéo dài gây tổn thương lớp niêm mạc của đại tràng, đặc biệt thường khởi phát tại vùng trực tràng và lan dần lên các đoạn đại tràng phía trên. Những tổn thương này ban đầu có thể chỉ là các vết viêm nhỏ, nhưng nếu không được kiểm soát, chúng sẽ phát triển thành các ổ loét sâu và dẫn đến chảy máu. Đặc điểm của bệnh là diễn biến mạn tính, có thể tái phát nhiều lần theo đợt, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tiêu hóa và sức khỏe tổng thể của người bệnh.

2. Nguyên nhân gây viêm loét đại tràng chảy máu

2.1. Di truyền

Di truyền là một trong những yếu tố được chứng minh có liên quan đến nguy cơ mắc viêm loét đại tràng chảy máu. Nhiều nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ người mắc bệnh cao hơn rõ rệt nếu trong gia đình đã có người từng bị viêm đại tràng. Điều này cho thấy yếu tố gene và hệ miễn dịch bẩm sinh đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi.

2.2. Nhiễm khuẩn

Viêm loét đại tràng thường khởi phát khi niêm mạc đại tràng bị vi khuẩn tấn công và gây viêm kéo dài. Khi vi khuẩn xâm nhập và bám vào thành ruột, hệ miễn dịch phản ứng lại bằng cách gây ra các phản ứng viêm. Các ổ viêm ban đầu có thể chỉ là tổn thương nhỏ, nhưng nếu không được điều trị đúng cách sẽ tiến triển thành loét và gây xuất huyết. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất và dễ dẫn đến biến chứng nặng nếu không kiểm soát sớm.

2.3. Lối sống thiếu lành mạnh

Thói quen sinh hoạt và ăn uống không khoa học cũng góp phần quan trọng khiến viêm loét đại tràng chảy máu xuất hiện hoặc tiến triển nặng hơn. Việc sử dụng quá nhiều thực phẩm cay nóng, đồ ăn nhanh nhiều dầu mỡ, uống rượu bia thường xuyên hoặc hút thuốc lá làm tăng kích ứng niêm mạc đại tràng, tạo điều kiện thuận lợi cho viêm phát triển và lan rộng. Ngoài ra, chế độ ăn thiếu chất xơ và rau xanh cũng làm giảm sức đề kháng tại đường ruột.

2.4. Tâm lý căng thẳng kéo dài

Tâm lý không ổn định, thường xuyên căng thẳng, lo âu hay mất ngủ được ghi nhận là yếu tố làm bệnh viêm loét đại tràng chảy máu trở nên trầm trọng hơn. Cơ chế này có liên quan mật thiết đến trục não – ruột, nơi hoạt động thần kinh ảnh hưởng trực tiếp đến nhu động ruột và chức năng tiêu hóa. Khi stress kéo dài, các cơn co bóp đại tràng trở nên rối loạn, làm tổn thương lớp niêm mạc vốn đã bị viêm, từ đó gây loét và xuất huyết.

3. Dấu hiệu nhận biết bệnh viêm loét đại tràng chảy máu

Bệnh viêm loét đại tràng chảy máu có biểu hiện không điển hình trong giai đoạn đầu, khiến nhiều người dễ nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa thông thường. Tuy nhiên, khi ổ viêm lan rộng và bắt đầu chảy máu, các triệu chứng sẽ trở nên rõ rệt hơn. Người bệnh có thể bị đau âm ỉ hoặc quặn bụng, thường xuyên rối loạn đại tiện, phân lỏng hoặc có máu đỏ tươi, kèm theo cảm giác mót rặn sau khi đi ngoài. Tình trạng mất máu kéo dài có thể gây ra triệu chứng mệt mỏi, chóng mặt, gầy sút cân và dấu hiệu thiếu máu toàn thân.

4. Viêm loét đại tràng có nguy hiểm không?

Viêm loét đại tràng chảy máu nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, trong đó có những tình huống đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Một trong các biến chứng đáng lo ngại nhất là giãn đại tràng cấp tính, xảy ra khi lớp cơ đại tràng mất trương lực và không thể co bóp bình thường. Tình trạng này có thể dẫn đến thủng đại tràng, gây nhiễm khuẩn ổ bụng nghiêm trọng và cần phẫu thuật cấp cứu.

Một biến chứng khác cũng thường gặp là chảy máu tiêu hóa ồ ạt. Khi các ổ loét lan rộng, mạch máu dưới niêm mạc bị vỡ sẽ khiến người bệnh mất máu cấp, biểu hiện bằng đi ngoài ra máu tươi hoặc máu lẫn chất nhầy. Trong những trường hợp nặng, người bệnh có thể rơi vào tình trạng sốc mất máu.

Không chỉ dừng lại ở những biến chứng cấp tính, viêm loét đại tràng chảy máu kéo dài còn làm tăng nguy cơ phát triển thành ung thư đại trực tràng. Đây là loại ung thư đường tiêu hóa phổ biến, có tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện sớm. Do đó, những người có tiền sử bệnh lý này cần được theo dõi chặt chẽ và tầm soát ung thư định kỳ.

5. Điều trị viêm loét đại tràng chảy máu như thế nào?

Việc điều trị viêm loét đại tràng chảy máu cần được cá thể hóa theo từng giai đoạn và thể trạng của người bệnh. Ở những trường hợp nhẹ, việc điều trị bằng thuốc thường là phương án đầu tay. Bác sĩ sẽ chỉ định thuốc kháng viêm đặc hiệu cho đại tràng kết hợp với các thuốc hỗ trợ tiêu hóa, giảm đau và ổn định nhu động ruột. Quá trình điều trị cần tuân thủ đúng phác đồ và không tự ý ngưng thuốc dù triệu chứng đã thuyên giảm.

Đối với người bệnh đã từng điều trị mà bệnh tái phát hoặc có biểu hiện tiến triển nặng, phác đồ sẽ được điều chỉnh, kết hợp nhiều nhóm thuốc hơn để đạt hiệu quả tối ưu. Trong các trường hợp có biến chứng nghiêm trọng như chảy máu nặng, thủng ruột hoặc nghi ngờ ung thư, phẫu thuật cắt bỏ đoạn đại tràng tổn thương sẽ được xem xét.

Ngoài việc dùng thuốc hay can thiệp ngoại khoa, người bệnh cần kết hợp điều chỉnh lối sống khoa học. Một chế độ ăn uống hợp lý, tránh các thực phẩm kích ứng, tăng cường chất xơ hòa tan và bổ sung đủ nước sẽ giúp cải thiện tình trạng viêm. Hạn chế rượu bia, bỏ thuốc lá và duy trì tâm lý tích cực cũng là yếu tố quan trọng giúp kiểm soát bệnh lâu dài.

6. Khi nào cần thăm khám tại cơ sở y tế?

Nếu bạn nhận thấy các triệu chứng như đau bụng kéo dài, đi ngoài ra máu hoặc cơ thể suy nhược không rõ nguyên nhân, hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám. Nội soi đại tràng và các xét nghiệm chuyên sâu sẽ giúp xác định rõ tình trạng bệnh, từ đó bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị phù hợp. Tại các cơ sở có chuyên khoa tiêu hóa như Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc, người bệnh được chẩn đoán toàn diện và theo dõi sát sao bởi đội ngũ bác sĩ nhiều kinh nghiệm, đảm bảo hiệu quả điều trị và hạn chế tái phát.

Viêm loét đại tràng chảy máu là bệnh lý tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe và người bệnh không nên chủ quan với các biểu hiện. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng cách và theo dõi lâu dài là chìa khóa giúp người bệnh kiểm soát tốt bệnh, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm và nâng cao chất lượng cuộc sống.