Tìm hiểu: Tại sao trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ?

Trào ngược dạ dày không chỉ gây ợ nóng, ợ chua mà còn có thể khiến người bệnh cảm thấy nghẹn ở cổ, khó nuốt hoặc vướng víu khi ăn uống. Nhiều người nhầm lẫn triệu chứng này với bệnh lý tai mũi họng, dẫn đến chẩn đoán chậm trễ. Bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ tại sao trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ để từ đó có hướng điều trị đúng cách.

1. Trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ là gì?

1.1. Hiểu đúng về hiện tượng nghẹn cổ do trào ngược

Cảm giác nghẹn cổ khi nuốt nước bọt, ăn uống khó khăn, hoặc như có gì đó vướng nơi cổ họng là tình trạng phổ biến ở người bị trào ngược dạ dày. Đây là biểu hiện cho thấy axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, làm kích ứng niêm mạc vùng hầu họng hoặc vùng nắp thanh quản, dẫn đến cảm giác nghẹn hoặc vướng kéo dài. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu cho người bệnh mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày.

1.2. Vì sao trào ngược lại gây ra nghẹn cổ?

Khi dịch vị chứa axit và enzym tiêu hóa như pepsin đi ngược lên thực quản, chúng có thể tiếp tục lan đến cổ họng, vùng thanh quản hoặc họng miệng. Các vùng niêm mạc này vốn không được thiết kế để chịu được môi trường axit nên dễ bị kích ứng, phù nề nhẹ, dẫn đến cảm giác nghẹn hoặc vướng. Ngoài ra, hiện tượng co thắt cơ thực quản không đều cũng góp phần tạo nên cảm giác nghẹn kéo dài.

2. Triệu chứng nhận biết sớm trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ

2.1. Nghẹn cổ đi kèm các dấu hiệu đặc trưng

Người bị trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ thường có các biểu hiện sau: cảm giác vướng ở cổ họng, khó nuốt, buồn nôn, ợ nóng, ợ chua, ho khan dai dẳng hoặc khàn tiếng vào buổi sáng. Đôi khi người bệnh còn thấy cổ họng có đờm nhưng khạc không ra được. Những triệu chứng này thường xuất hiện sau bữa ăn hoặc khi nằm ngủ vào ban đêm.

2.2. Dấu hiệu cần cảnh giác

Nếu cảm giác nghẹn cổ kéo dài liên tục hơn 2 tuần, kèm sụt cân, nuốt nghẹn tăng dần, khó thở hoặc ho ra máu, người bệnh cần đi khám ngay. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo tổn thương thực quản nghiêm trọng hoặc có nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

3. Nguyên nhân phổ biến thường gặp

3.1. Cơ thắt thực quản hoạt động bất thường

Cơ thắt thực quản dưới có vai trò giữ cho axit không trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Khi cơ này suy yếu hoặc đóng mở không đúng lúc, axit sẽ dễ dàng đi lên cổ họng, gây ra cảm giác nghẹn và vướng.

3.2. Chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày thiếu khoa học

Ăn nhiều thực phẩm chứa axit (như cam, chanh, cà chua), uống cà phê, rượu bia, hoặc ăn đêm thường xuyên sẽ làm tăng nguy cơ trào ngược. Ngoài ra, thói quen nằm ngay sau khi ăn hoặc mặc đồ bó sát cũng góp phần tạo áp lực lên dạ dày, làm trầm trọng thêm tình trạng.

4. Trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ có nguy hiểm không?

4.1. Ảnh hưởng đến chất lượng sống

Việc thường xuyên cảm thấy nghẹn khi ăn uống khiến người bệnh chán ăn, ăn không ngon, gây sụt cân và mệt mỏi. Tình trạng khàn tiếng hoặc ho kéo dài cũng ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt.

4.2. Nguy cơ biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Trào ngược lâu ngày không kiểm soát có thể gây ra viêm họng mạn tính, viêm thanh quản, hẹp thực quản hoặc Barrett thực quản – một tình trạng tiền ung thư. Ngoài ra, người bệnh còn có nguy cơ mắc bệnh hô hấp như viêm phổi do hít phải dịch trào ngược.

5. Phân biệt với các tình trạng nghẹn cổ khác

5.1. Nghẹn cổ do tâm lý lo âu

Cảm giác nghẹn cổ cũng có thể xuất hiện ở người bị rối loạn lo âu, thường là cảm giác nghẹn “giả”, không liên quan đến tổn thương thực thể. Tuy nhiên, người bệnh vẫn nên kiểm tra để loại trừ nguyên nhân tiêu hóa trước khi kết luận do tâm lý.

5.2. Nghẹn do bệnh lý tuyến giáp

Phì đại tuyến giáp, u tuyến giáp hoặc viêm tuyến giáp cũng có thể gây cảm giác nghẹn ở vùng cổ. Tuy nhiên, những trường hợp này thường đi kèm với các triệu chứng khác như sờ thấy khối cứng, thay đổi giọng nói hoặc khó thở.

6. Phương pháp chẩn đoán trào ngược nghẹn cổ chính xác

6.1. Nội soi thực quản – dạ dày

Đây là phương pháp phổ biến và hiệu quả để phát hiện tổn thương niêm mạc do axit gây ra, giúp xác định có viêm, loét hay các biến chứng khác không. Nội soi cũng có thể giúp bác sĩ lấy mẫu sinh thiết nếu nghi ngờ ung thư.

6.2. Đo pH thực quản 24 giờ

Phương pháp này giúp đo lượng axit trào ngược lên thực quản trong vòng 24 giờ, từ đó xác định được mức độ trào ngược và liên hệ với triệu chứng nghẹn cổ mà người bệnh gặp phải. Đây là bước cần thiết khi nội soi không phát hiện rõ tổn thương nhưng bệnh nhân vẫn có triệu chứng điển hình.

6.3. Đo áp lực thực quản (HRM)

HRM (High Resolution Manometry) là kỹ thuật hiện đại giúp đo chính xác lực co bóp và hoạt động của các cơ trong thực quản, đặc biệt là cơ thắt thực quản dưới. Thông qua hệ thống cảm biến áp lực dày đặc, bác sĩ có thể đánh giá được chức năng vận động của thực quản có bất thường không, có hiện tượng co thắt không đều hay rối loạn nhu động góp phần gây cảm giác nghẹn cổ hay không. HRM đặc biệt hữu ích trong việc phân biệt nghẹn do trào ngược với nghẹn do rối loạn chức năng thực quản.

7. Hướng điều trị hiệu quả

7.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt

Người bệnh cần hạn chế thực phẩm cay nóng, dầu mỡ, cà phê và nước ngọt có gas. Nên chia nhỏ bữa ăn, ăn chậm nhai kỹ, không nằm ngay sau khi ăn và nâng đầu giường khi ngủ. Việc duy trì cân nặng hợp lý và tránh stress cũng rất quan trọng.

7.2. Sử dụng thuốc theo chỉ định

Các thuốc thường được dùng bao gồm: thuốc kháng axit, thuốc ức chế tiết axit (như omeprazol, esomeprazol), thuốc tăng cường vận động dạ dày thực quản. Việc sử dụng thuốc cần có chỉ định của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả và an toàn.

7.3. Trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ có cần phẫu thuật không?

Trong một số trường hợp trào ngược nặng, không đáp ứng điều trị nội khoa, hoặc có biến chứng hẹp thực quản, phẫu thuật có thể được cân nhắc. Phổ biến nhất là phẫu thuật tạo van chống trào ngược (Nissen fundoplication).

8. Cách phòng ngừa nghẹn cổ do trào ngược hiệu quả

8.1. Thay đổi lối sống là bước nền quan trọng

Không hút thuốc, không uống rượu bia, ăn đúng giờ và ngủ đủ giấc sẽ giúp giảm nguy cơ tái phát trào ngược. Đồng thời nên luyện tập thể dục nhẹ nhàng, tránh các bài tập ép bụng sau khi ăn no.

8.2. Theo dõi sức khỏe định kỳ

Người từng bị trào ngược hoặc đang có triệu chứng nghẹn cổ nên khám tiêu hóa định kỳ để theo dõi tiến triển bệnh và kịp thời điều chỉnh hướng điều trị nếu cần.

Trào ngược dạ dày gây nghẹn cổ không chỉ là triệu chứng khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề nghiêm trọng về đường tiêu hóa. Việc hiểu đúng nguyên nhân, nhận biết sớm triệu chứng và điều trị kịp thời sẽ giúp người bệnh cải thiện tình trạng và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Nếu cảm giác nghẹn cổ kéo dài và ảnh hưởng đến ăn uống hay giấc ngủ, đừng chủ quan mà hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để được kiểm tra và tư vấn cụ thể.