Bị HP có lây không? Những điều cần biết về HP

Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) được coi là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các bệnh lý dạ dày phổ biến như viêm dạ dày, loét dạ dày – tá tràng và đặc biệt là ung thư dạ dày. Rất nhiều người khi được chẩn đoán nhiễm HP thường cảm thấy lo lắng, không chỉ vì bệnh lý liên quan mà còn đặt câu hỏi “Bị HP có lây không?”, “Nếu lây thì lây qua đường nào, có nên cách ly không?”. Để giải đáp rõ ràng và đầy đủ nhất về vấn đề này, bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ chế lây nhiễm của vi khuẩn HP và các biện pháp phòng tránh hiệu quả.

1. Vi khuẩn HP là gì?

Vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) là một loại xoắn khuẩn sống chủ yếu trong lớp nhầy của niêm mạc dạ dày người. Đây là loại vi khuẩn duy nhất có thể tồn tại trong môi trường axit đậm đặc của dạ dày, nhờ có enzyme urease giúp trung hòa axit xung quanh nó. Khi tồn tại và phát triển trong dạ dày, HP gây tổn thương niêm mạc, dẫn đến viêm loét, thậm chí biến đổi tế bào, làm tăng nguy cơ ung thư.

Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có khoảng 50% dân số thế giới nhiễm vi khuẩn HP. Ở Việt Nam, con số này còn cao hơn, với khoảng 70% người trưởng thành được ghi nhận nhiễm HP.

2. Bị HP có lây không?

Vi khuẩn HP có thể lây từ người sang người. Vi khuẩn này không chỉ tồn tại trong dạ dày mà còn được tìm thấy trong nước bọt, mảng bám răng, dịch nôn, phân… của người nhiễm. Do đó, loại vi khuẩn này có khả năng lây nhiễm cao nếu không có biện pháp phòng tránh phù hợp.

Tuy nhiên, mức độ lây nhiễm còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Môi trường sống, vệ sinh cá nhân và vệ sinh thực phẩm. Đồng thời, nó tùy vào tình trạng miễn dịch của từng người cũng như mức độ tiếp xúc với người bệnh

3. Các con đường lây nhiễm của vi khuẩn HP

3.1. Lây qua đường miệng – miệng

Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất. Khi tiếp xúc với nước bọt hoặc dịch miệng của người nhiễm HP, bạn có thể bị lây.

Một số hành vi tiềm ẩn nguy cơ:

Dùng chung bát đũa, thìa, cốc uống nước mà không rửa sạch

Mớm cơm cho trẻ em (thói quen phổ biến ở nhiều gia đình Việt)

Hôn môi, đặc biệt là với người có vết loét miệng

Nhai lại thức ăn cho trẻ

3.2. Lây qua đường phân – miệng

Vi khuẩn HP có thể được bài tiết qua phân. Nếu vệ sinh tay không sạch sau khi đi vệ sinh, rồi dùng tay ăn uống hoặc chạm vào thực phẩm, vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa.

Đây là lý do vì sao trẻ em – nhóm tuổi thường chưa biết cách giữ vệ sinh cá nhân – có tỷ lệ nhiễm HP rất cao.

3.3. Lây qua đường dạ dày – dạ dày (qua dụng cụ y tế)

Trong một số trường hợp, vi khuẩn HP có thể lây nhiễm qua dụng cụ y tế không được tiệt trùng đúng cách, như trong nội soi dạ dày. Tuy nhiên, con đường này ít phổ biến hơn và chủ yếu xảy ra nếu cơ sở y tế không tuân thủ nghiêm ngặt quy trình khử khuẩn.

4. Những ai có nguy cơ cao bị lây nhiễm HP?

Người sống chung trong gia đình với người nhiễm HP: Nguy cơ lây nhiễm cao do dùng chung dụng cụ ăn uống, tiếp xúc gần gũi.

Trẻ nhỏ: Hệ miễn dịch còn yếu, chưa có ý thức vệ sinh, thường bị người lớn mớm cơm hoặc nhai lại thức ăn.

Người sống trong môi trường đông đúc, điều kiện vệ sinh kém: Tỷ lệ lây nhiễm cao hơn nhiều so với nơi có điều kiện sống tốt.

Người chăm sóc bệnh nhân nhiễm HP: Nếu không cẩn thận, việc tiếp xúc với dịch nôn, nước bọt… có thể khiến họ bị lây nhiễm.

5. Làm sao để biết mình có bị nhiễm HP không?

Hiện nay, có nhiều phương pháp xét nghiệm để xác định bạn có bị nhiễm HP hay không:

Test hơi thở (Urea Breath Test): Phổ biến và ít xâm lấn.

Xét nghiệm phân: Tìm kháng nguyên HP trong phân.

Xét nghiệm máu: Kiểm tra kháng thể HP – không thể xác định chính xác bạn đang bị hay đã từng bị.

Nội soi dạ dày và sinh thiết: Chính xác nhất nhưng gây khó chịu và chỉ định khi cần.

Nếu bạn có các triệu chứng như đau thượng vị, ợ chua, buồn nôn, chán ăn, hoặc có người thân sống chung bị nhiễm HP, bạn nên đi xét nghiệm để kiểm tra.

6. Nếu đã bị HP có nên điều trị không?

Việc điều trị vi khuẩn HP là rất cần thiết, đặc biệt khi bệnh nhân còn đang mắc các bệnh lý như viêm loét dạ dày – tá tràng. Hoặc người có tiền sử gia đình có người thân bị ung thư dạ dày. Ngoài ra, việc loại bỏ Hp cũng cần thiết nếu các triệu chứng khó chịu kéo dài và người bệnh lo sợ lây lan vi khuẩn này cho người thân

Phác đồ điều trị thường kết hợp từ 2-3 loại kháng sinh với thuốc ức chế tiết axit trong vòng 10-14 ngày. Tuy nhiên, hiện nay tình trạng vi khuẩn HP kháng thuốc đang ngày càng phổ biến, đòi hỏi phác đồ cá nhân hóa và theo dõi chặt chẽ từ bác sĩ chuyên khoa.

7. Người bị HP có cần cách ly không?

Vi khuẩn HP không lây lan nhanh như cúm hay COVID-19, vì vậy không cần cách ly y tế. Tuy nhiên, để giảm nguy cơ lây nhiễm cho người thân, người nhiễm HP nên thực hiện các biện pháp phòng tránh như:

Không dùng chung dụng cụ ăn uống

Vệ sinh răng miệng sạch sẽ

Không mớm cơm hoặc nhai lại thức ăn cho trẻ

Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, đặc biệt sau khi đi vệ sinh

Vệ sinh bát đũa bằng nước nóng hoặc nước rửa chuyên dụng

8. Phòng tránh nhiễm HP bằng cách nào?

Để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn HP, bạn cần thực hiện những biện pháp sau:

Ăn chín, uống sôi: Tránh ăn các món sống, tái như rau sống, gỏi, tiết canh…

Vệ sinh tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh

Không dùng chung đồ dùng cá nhân, đặc biệt là bát, đũa, cốc, bàn chải đánh răng

Tập thói quen súc miệng sau ăn và trước khi đi ngủ

Giữ gìn vệ sinh trong gia đình: Nên tiệt trùng dụng cụ nấu ăn định kỳ

Kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có triệu chứng hoặc người thân bị nhiễm HP.

Tóm lại, câu hỏi “bị HP có lây không?” chắc hẳn không còn là điều khiến bạn băn khoăn sau khi đọc bài viết này. Vi khuẩn HP có khả năng lây nhiễm từ người sang người qua nhiều con đường như miệng – miệng, phân – miệng, hoặc dụng cụ y tế. Điều đáng lo ngại là nhiều người mang HP nhưng không có triệu chứng, vô tình trở thành nguồn lây tiềm ẩn cho người thân, đặc biệt là trẻ nhỏ.

Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát nguy cơ lây nhiễm thông qua việc giữ gìn vệ sinh cá nhân, cải thiện thói quen sinh hoạt và khám sức khỏe định