Tìm hiểu nguyên nhân ợ hơi liên tục và cách ngăn chặn

Ợ hơi là một phản xạ sinh lý bình thường của cơ thể nhằm tống khí thừa trong dạ dày ra ngoài qua miệng. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên bị ợ hơi, thậm chí liên tục trong ngày, kèm theo các triệu chứng khó chịu khác như đầy bụng, đau thượng vị, buồn nôn, thì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bất ổn trong hệ tiêu hóa. Vậy nguyên nhân ợ hơi liên tục là gì? Khi nào cần đi khám bác sĩ? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hiện tượng này từ góc độ y khoa và lối sống.

1. Ợ hơi là gì? Khi nào được coi là “ợ hơi liên tục”?

Ợ hơi xảy ra khi không khí hoặc khí trong dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản và thoát ra qua miệng. Đây là cơ chế tự nhiên để giảm áp lực trong dạ dày, đặc biệt sau khi ăn hoặc uống đồ có gas. Tuy nhiên, khi tần suất ợ hơi vượt quá mức bình thường (trên 3–4 lần mỗi giờ), kéo dài nhiều ngày, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt và tâm lý, thì được coi là “ợ hơi liên tục”.

2. Các nguyên nhân ợ hơi liên tục thường gặp

2.1. Nuốt không khí quá nhiều

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ợ hơi liên tục là do nuốt không khí quá nhiều trong khi ăn uống hoặc nói chuyện. Tình trạng này thường xảy ra khi ăn quá nhanh hoặc vừa ăn vừa nói chuyện. Hoặc cũng có thể gặp phải nếu một người nhai kẹo cao su liên tụ, uống bằng ống hút hay hút thuốc lá. Việc thường xuyên uống nước có gas (nước ngọt có ga, bia…) cũng có thể gây ợ hơi nhiều. Không khí dư thừa sau khi nuốt vào dạ dày sẽ bị đẩy ra ngoài qua đường miệng, dẫn đến ợ hơi thường xuyên.

2.2. Ăn uống không điều độ hoặc thực phẩm gây đầy hơi

Một số loại thực phẩm gây lên men hoặc sản sinh khí trong đường ruột dễ khiến người dùng bị ợ hơi liên tục, ví dụ:

Đậu, bắp cải, bông cải xanh, súp lơ.

Các sản phẩm từ sữa (với người không dung nạp lactose).

Đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ.

Đồ ngọt nhân tạo chứa sorbitol hoặc fructose.

Thức ăn cay nóng, nhiều gia vị.

Ngoài ra, việc ăn uống thất thường, bỏ bữa hoặc ăn quá no cũng có thể làm tăng nguy cơ đầy hơi, ợ hơi.

2.3. Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)

Trào ngược dạ dày – thực quản là một trong những nguyên nhân bệnh lý phổ biến gây ợ hơi liên tục. Tình trạng này xảy ra khi cơ vòng thực quản dưới (LES) yếu hoặc giãn, khiến axit và hơi từ dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản.

Các biểu hiện thường kèm theo:

Ợ hơi nhiều, nhất là sau ăn.

Ợ chua hoặc nóng rát ngực.

Cảm giác đầy tức bụng trên hoặc đau vùng thượng vị.

Khó nuốt, vướng nghẹn.

Ho kéo dài, khàn tiếng (vào buổi sáng).

Nếu không được điều trị, GERD có thể dẫn đến biến chứng như viêm thực quản, loét thực quản, hẹp thực quản hoặc Barrett thực quản – một yếu tố nguy cơ của ung thư thực quản.

2.4. Viêm loét dạ dày – tá tràng

Viêm loét dạ dày – tá tràng cũng thường gây triệu chứng ợ hơi liên tục do tăng tiết axit và rối loạn nhu động dạ dày. Người bị bệnh lý này thường có các triệu chứng:

Đau âm ỉ vùng thượng vị, nhất là lúc đói hoặc sau ăn no.

Cảm giác chướng bụng, đầy hơi.

Ợ hơi liên tục, có thể kèm theo ợ chua.

Buồn nôn, ăn không tiêu.

Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) là tác nhân chính gây viêm loét dạ dày – tá tràng. Việc phát hiện và điều trị HP sớm có thể giúp chấm dứt các triệu chứng liên quan.

2.5. Hội chứng ruột kích thích (IBS)

IBS là một rối loạn chức năng tiêu hóa mạn tính, không có tổn thương thực thể nhưng gây ra nhiều triệu chứng như:

Ợ hơi, đầy bụng, chướng hơi.

Rối loạn đại tiện (tiêu chảy hoặc táo bón luân phiên).

Đau bụng quặn, đau tăng sau ăn.

Cảm giác không đi cầu hết sau khi đi vệ sinh.

Nguyên nhân IBS chưa rõ ràng, nhưng có liên quan đến stress, chế độ ăn uống và sự nhạy cảm quá mức của hệ thần kinh ruột.

2.6. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc có thể gây rối loạn tiêu hóa và ợ hơi như:

Thuốc kháng sinh (gây loạn khuẩn ruột).

Thuốc giảm đau NSAIDs (ảnh hưởng niêm mạc dạ dày).

Thuốc trị tiểu đường nhóm metformin.

Viên sắt hoặc canxi bổ sung.

Một số thuốc huyết áp hoặc thuốc an thần.

Nếu bạn bắt đầu ợ hơi liên tục sau khi dùng thuốc nào đó, hãy trao đổi với bác sĩ để được điều chỉnh liều hoặc thay đổi loại thuốc phù hợp.

2.7. Rối loạn tiêu hóa do stress

Stress kéo dài có thể làm thay đổi nhu động ruột, ảnh hưởng hệ vi sinh vật đường ruột, làm tăng tiết axit dạ dày – tất cả những yếu tố này đều góp phần gây ra chứng ợ hơi kéo dài. Ngoài ra, người bị lo âu hoặc rối loạn hoảng loạn cũng có xu hướng thở nhanh, nuốt nhiều không khí, dẫn đến ợ hơi.

3. Ợ hơi liên tục có nguy hiểm không?

Phần lớn các trường hợp ợ hơi là lành tính, liên quan đến chế độ ăn uống hoặc thói quen sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài, kèm theo những dấu hiệu sau, bạn nên đi khám sớm:

Ợ hơi đi kèm với ợ chua, nóng rát vùng ngực.

Buồn nôn hoặc nôn sau ăn.

Giảm cân không rõ nguyên nhân.

Đi ngoài phân đen hoặc có máu.

Khó nuốt, nuốt vướng hoặc đau khi nuốt.

Triệu chứng không cải thiện dù đã thay đổi lối sống.

Những dấu hiệu này có thể là biểu hiện của các bệnh lý nguy hiểm như viêm loét, viêm thực quản, thậm chí là ung thư tiêu hóa.

4. Cách điều trị và phòng ngừa chứng ợ hơi liên tục

4.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Ăn chậm, nhai kỹ, tránh vừa ăn vừa nói chuyện.

Tránh các thực phẩm gây sinh hơi như đậu, bắp cải, nước ngọt có gas.

Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng, rượu bia.

Tránh ăn quá no hoặc ăn muộn trước khi ngủ.

Hạn chế uống cà phê, trà đặc, sô cô la (có thể gây giãn cơ vòng thực quản).

4.2. Thay đổi thói quen sinh hoạt

Bỏ thuốc lá, tránh nhai kẹo cao su thường xuyên.

Mặc quần áo thoải mái, tránh ép bụng.

Sau khi ăn, nên ngồi hoặc đi bộ nhẹ nhàng, tránh nằm ngay.

Ngủ kê đầu cao khoảng 15–20 cm nếu bị trào ngược.

4.3. Kiểm soát stress

Tập yoga, thiền hoặc hít thở sâu để giảm căng thẳng.

Tham gia các hoạt động thư giãn, giải trí nhẹ nhàng.

Nếu cần, hãy trao đổi với chuyên gia tâm lý.

4.4. Sử dụng thuốc theo chỉ định

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc:

Thuốc kháng axit (antacid).

Thuốc ức chế tiết axit (PPI hoặc H2 blocker).

Thuốc tăng vận động ruột (domperidon, metoclopramid).

Thuốc điều trị HP nếu có vi khuẩn.

Thuốc điều hòa nhu động và chống co thắt ruột.

Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc kéo dài nếu chưa xác định rõ nguyên nhân gây ợ hơi liên tục.

Nhìn chung, tình trạng ợ hơi liên tục là một triệu chứng phổ biến, có thể do nguyên nhân sinh lý hoặc bệnh lý. Trong nhiều trường hợp, chỉ cần thay đổi thói quen ăn uống, sinh hoạt là triệu chứng sẽ giảm rõ rệt. Tuy nhiên, nếu tình trạng kéo dài, ảnh hưởng đến cuộc sống và kèm theo các dấu hiệu bất thường khác, bạn nên đi khám chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Chăm sóc hệ tiêu hóa không chỉ là ăn uống đúng cách, mà còn là lắng nghe những dấu hiệu nhỏ nhất từ cơ thể để bảo vệ sức khỏe toàn diện. Đừng để những biểu hiện tưởng chừng “vô hại” như ợ hơi liên tục trở thành cảnh báo muộn màng cho những căn bệnh nghiêm trọng.