Thường xuyên nuốt nghẹn trào ngược dạ dày, phải làm sao?

Nuốt nghẹn trào ngược dạ dày là tình trạng phổ biến, gây khó chịu khi ăn uống và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo tổn thương thực quản hoặc biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm. Tìm hiểu nguyên nhân, dấu hiệu và cách xử lý hiệu quả ngay trong bài viết dưới đây.

1. Nuốt nghẹn trào ngược dạ dày là gì và vì sao nhiều người gặp phải?

1.1. Hiểu đúng về tình trạng nuốt nghẹn trào ngược dạ dày

Nuốt nghẹn trào ngược dạ dày là tình trạng người bệnh cảm thấy khó nuốt, vướng ở cổ họng hoặc đau khi nuốt, thường đi kèm các triệu chứng khác của trào ngược như ợ hơi, ợ chua, nóng rát sau xương ức. Triệu chứng này không chỉ gây khó chịu trong sinh hoạt mà còn là dấu hiệu cảnh báo vấn đề nghiêm trọng về thực quản hoặc dạ dày.

1.2. Tại sao trào ngược lại gây cảm giác nuốt nghẹn?

Khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, lớp niêm mạc thực quản có thể bị tổn thương. Lâu dần, tình trạng viêm khiến thực quản phù nề, hẹp hoặc co thắt bất thường, dẫn đến cảm giác nuốt nghẹn. Ngoài ra, axit còn có thể kích thích dây thần kinh ở cổ họng, gây cảm giác như có dị vật ở cổ hoặc khó chịu khi nuốt thức ăn, đặc biệt là thức ăn khô hoặc rắn.

2. Những dấu hiệu cảnh báo không nên chủ quan

2.1. Cảm giác vướng ở cổ dù không có thức ăn

Người bệnh thường có cảm giác như cổ họng bị tắc nghẽn, dù không nuốt gì. Triệu chứng này xuất hiện rõ rệt hơn vào buổi sáng hoặc sau khi ăn no.

2.2. Nuốt đau, nuốt khó ngày càng tăng

Ban đầu chỉ là cảm giác nuốt khó nhẹ, nhưng nếu không điều trị, mức độ sẽ tăng dần. Người bệnh có thể cảm thấy đau khi nuốt, đặc biệt là với đồ ăn nóng hoặc cay.

2.3. Kèm theo các triệu chứng khác của trào ngược

Nuốt nghẹn thường đi kèm với các biểu hiện quen thuộc như ợ chua, ợ nóng, đầy bụng, buồn nôn sau ăn, ho kéo dài về đêm, khàn tiếng hoặc đau rát vùng ngực.

3. Nguyên nhân tiềm ẩn đằng sau tình trạng nuốt nghẹn

3.1. Trào ngược dạ dày thực quản kéo dài

Trào ngược mạn tính là nguyên nhân hàng đầu gây nuốt nghẹn. Khi lớp niêm mạc thực quản bị tổn thương trong thời gian dài, nguy cơ hẹp thực quản hoặc biến đổi tế bào là rất cao.

3.2. Hẹp thực quản do viêm

Axít từ dạ dày trào ngược thường xuyên gây viêm, làm hẹp lòng thực quản. Lúc này, thức ăn khó đi qua, dẫn đến cảm giác vướng, nuốt khó, đặc biệt là khi ăn cơm hoặc bánh mì.

3.3. Co thắt thực quản

Một số người bị co thắt cơ ở thực quản một cách bất thường do kích thích lâu ngày bởi trào ngược, dẫn đến cảm giác như thức ăn bị “kẹt lại”, nuốt đau hoặc thậm chí không thể nuốt được.

3.4. Biến chứng nặng: Barrett thực quản

Đây là tình trạng tế bào niêm mạc thực quản biến đổi giống tế bào dạ dày, làm tăng nguy cơ ung thư. Người bị Barrett thực quản thường có triệu chứng nuốt nghẹn kéo dài, giảm cân không rõ nguyên nhân, nôn ra máu hoặc phân đen.

4. Phân biệt nuốt nghẹn do trào ngược với các nguyên nhân khác

4.1. Nuốt nghẹn do bệnh lý thần kinh

Một số bệnh lý như Parkinson, tai biến mạch máu não cũng gây nuốt nghẹn, tuy nhiên đi kèm với các dấu hiệu khác như yếu tay chân, khó phát âm, giảm nhận thức.

4.2. Nuốt nghẹn do u hoặc khối bất thường

U ở vùng họng, thực quản, tuyến giáp có thể chèn ép đường ăn, gây cảm giác nuốt khó. Khác với nuốt nghẹn do trào ngược, tình trạng này thường diễn tiến nặng rất nhanh và cần can thiệp chuyên sâu.

4.3. Nuốt nghẹn do tâm lý

Stress kéo dài, lo âu hoặc rối loạn thần kinh thực vật cũng có thể khiến người bệnh cảm giác nghẹn cổ, khó nuốt dù không có tổn thương thực thể nào.

5. Làm gì khi thường xuyên bị nuốt nghẹn trào ngược dạ dày?

5.1. Thăm khám chuyên khoa tiêu hóa càng sớm càng tốt

Đừng chủ quan với triệu chứng nuốt nghẹn dù bạn còn trẻ, không hút thuốc hay không có bệnh lý nền. Việc thăm khám sớm giúp chẩn đoán chính xác nguyên nhân, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Bác sĩ sẽ đánh giá toàn diện triệu chứng, tiền sử bệnh và chỉ định các phương pháp kiểm tra phù hợp.

5.2. Nội soi dạ dày và thực quản là bước quan trọng

Đây là phương pháp hiệu quả giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản, phát hiện các tổn thương do trào ngược, tình trạng viêm loét, hẹp thực quản hoặc dấu hiệu nghi ngờ Barrett thực quản.

5.3. Đo pH thực quản 24 giờ để xác định mức độ trào ngược

Phương pháp đo pH 24 giờ giúp theo dõi nồng độ axit trào lên thực quản trong một ngày đêm. Đây là công cụ đánh giá chính xác mức độ trào ngược dạ dày thực quản, đặc biệt hữu ích trong các trường hợp nội soi không cho thấy tổn thương rõ rệt nhưng người bệnh vẫn có triệu chứng nuốt nghẹn, ợ chua kéo dài.

5.4. Đo áp lực thực quản (HRM) giúp đánh giá chức năng vận động

HRM (High Resolution Manometry) là kỹ thuật đo áp lực các cơ vòng và vận động của thực quản. Với người bị nuốt nghẹn trào ngược dạ dày, HRM giúp xác định xem có rối loạn nhu động thực quản, co thắt hoặc cơ vòng dưới thực quản đóng mở bất thường hay không – những yếu tố thường liên quan đến triệu chứng khó nuốt.

5.5. Điều trị kết hợp nhiều phương pháp

Điều trị nuốt nghẹn do trào ngược không chỉ dùng thuốc kháng axit mà còn cần điều chỉnh lối sống. Các thuốc thường dùng gồm thuốc ức chế tiết acid (PPI), thuốc tăng cường nhu động dạ dày hoặc thuốc bảo vệ niêm mạc thực quản. Trong trường hợp hẹp thực quản, có thể cần nong thực quản hoặc can thiệp ngoại khoa. Bên cạnh đó, việc điều trị phối hợp với thay đổi chế độ ăn uống và sinh hoạt đóng vai trò quan trọng trong việc giảm tái phát và kiểm soát triệu chứng lâu dài.

6. Thay đổi lối sống để giảm nhanh triệu chứng nuốt nghẹn

6.1. Ăn uống khoa học và chia nhỏ bữa

Người bị trào ngược nên ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn quá no. Hạn chế các thực phẩm làm tăng tiết axit như đồ chiên rán, cà phê, bia rượu, nước ngọt có gas, bạc hà, chocolate.

6.2. Không nằm ngay sau khi ăn

Thói quen nằm sau ăn là nguyên nhân phổ biến khiến axit dễ trào ngược. Nên ngồi hoặc đi lại nhẹ nhàng ít nhất 30 phút sau bữa ăn.

6.3. Kê cao đầu giường khi ngủ

Một cách đơn giản nhưng hiệu quả để hạn chế trào ngược về đêm. Gối đầu cao khoảng 15–20cm giúp giảm áp lực dạ dày và ngăn axit trào ngược lên thực quản.

6.4. Giữ cân nặng ổn định

Thừa cân, béo phì làm tăng áp lực lên ổ bụng và góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng trào ngược. Giảm cân giúp cải thiện đáng kể cảm giác nuốt nghẹn trào ngược dạ dày.

7. Cảnh báo: đừng xem nhẹ triệu chứng nuốt nghẹn trào ngược dạ dày

Tình trạng nuốt nghẹn trào ngược dạ dày kéo dài không chỉ gây phiền toái trong ăn uống mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm. Viêm thực quản kéo dài có thể dẫn đến hẹp thực quản, loét, chảy máu và nguy cơ cao tiến triển thành Barrett thực quản – một tình trạng tiền ung thư. Vì vậy, thay vì tự mua thuốc uống hay trì hoãn đi khám, người bệnh nên chủ động kiểm tra sức khỏe sớm để có hướng điều trị phù hợp.

Nuốt nghẹn trào ngược dạ dày là dấu hiệu không thể xem nhẹ. Mỗi người cần lắng nghe cơ thể mình, thăm khám định kỳ nếu có dấu hiệu bất thường. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời không chỉ giúp chấm dứt cảm giác khó chịu mà còn bảo vệ bạn khỏi những biến chứng nghiêm trọng về sau.