Nuốt vướng cổ họng là bệnh gì? Cần khám gì để tìm ra bệnh?

Nuốt vướng cổ họng là tình trạng khá phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Cảm giác cổ nuốt bị vướng, nghẹn, khó nuốt thức ăn hoặc thậm chí nuốt nước bọt cũng không trôi khiến nhiều người lo lắng không biết mình đang mắc bệnh gì. Vậy nuốt vướng cổ họng là bệnh gì và cần làm những thăm khám nào để xác định chính xác nguyên nhân?

1. Nuốt vướng cổ họng là gì?

Theo thông tin từ Mayo Clinic (Bệnh viện hàng đầu Hoa Kỳ và thế giới), nuốt vướng (dysphagia) là tình trạng khó nuốt hoặc có cảm giác thức ăn, chất lỏng bị kẹt lại ở cổ họng hoặc thực quản khi nuốt. Tình trạng này có thể xảy ra thoáng qua nhưng cũng có thể là dấu hiệu của bệnh lý tiềm ẩn cần được thăm khám sớm. Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể từ các vấn đề sức khỏe khá đơn giản như viêm họng, viêm amidan, cho đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn về hệ tiêu hóa như trào ngược dạ dày thực quản (GERD), về hầu họng như khối u vùng họng/thực quản, hay các bệnh về hệ thần kinh hoặc rối loạn tâm lý (lo âu, stress). Các bệnh lý này ảnh hưởng đến cấu trúc cơ quan (viêm, sưng, u) hoặc chức năng (rối loạn vận động nuốt, co thắt cơ) tại chỗ hoặc ở các cơ quan lân cận, nên cần được chẩn đoán chính xác. 

Cụ thể, bị nuốt vướng cổ họng có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý liên quan như.

1.1 Nhóm bệnh lý thực quản

Tình trạng nuốt vướng ở thực quản thường là triệu chứng của các bệnh lý thường gặp tại thực quản gồm:

• Viêm thực quản do trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
• Hẹp thực quản
• Co thắt thực quản
• Khối u hoặc polyp thực quản

Ngoài ra, theo thông tin của một tổ chức y tế danh tiếng khác là Bệnh viện Cleveland Clinic, các rối loạn thực quản thường gây cảm giác nuốt nghẹn, đau sau xương ức hoặc cảm giác thức ăn không xuống được.

1.2. Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)

Trào ngược kéo dài có thể gây viêm, phù nề niêm mạc họng và thực quản, dẫn đến nuốt vướng ở cổ, nóng rát, ợ chua, khàn tiếng. Đây là nguyên nhân phổ biến gây nuốt vướng ở cổ họng nhưng dễ bị bỏ qua.

1.3. Bệnh lý vùng họng – thanh quản

Các bệnh thường xảy ra ở vùng họng – thanh quản như: Viêm họng mạn tính, viêm amidan, viêm thanh quản, u lành hoặc ác tính vùng họng có thể khiến người bệnh cảm thấy cổ nuốt bị vướng, đau rát khi nuốt, đặc biệt là khi nuốt khô.

1.4. Rối loạn thần kinh – cơ

Theo Johns Hopkins Medicine, các bệnh ảnh hưởng đến hệ thần kinh và cơ nuốt có thể gây nuốt vướng, bao gồm: Đột quỵ, Parkinson, xơ cứng rải rác, nhược cơ. Người bệnh thường có cảm giác khó điều khiển động tác nuốt, dễ sặc.

1.5. Bướu cổ, u tuyến giáp

Tuyến giáp to hoặc có nhân có thể chèn ép thực quản, gây nuốt vướng ở cổ họng, đặc biệt khi nuốt thức ăn đặc.

1.6. Ung thư thực quản hoặc vùng hầu họng

Dù ít gặp hơn, nhưng nuốt vướng cổ họng kéo dài, tăng dần theo thời gian, kèm sụt cân, đau khi nuốt có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý ác tính cần được phát hiện sớm.

2. Bị nuốt vướng ở cổ họng cần khám gì để tìm ra bệnh?

Để xác định chính xác nuốt vướng cổ họng là bệnh gì, người bệnh nên đi khám chuyên khoa tiêu hóa hoặc tai mũi họng. Tùy từng trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định:

2.1. Nội soi tai mũi họng

Phương pháp này giúp đánh giá các tổn thương ở họng, thanh quản, amidan – nguyên nhân thường gây nuốt vướng ở cổ. Cũng qua phương pháp chẩn đoán này có thể giúp bác sĩ loại trừ bệnh lý vùng hầu họng.

2.2 Nội soi thực quản – dạ dày

Đây là phương pháp quan trọng giúp:

• Phát hiện viêm, loét, hẹp, polyp thực quản
• Đánh giá mức độ trào ngược
• Phát hiện sớm tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư

Cũng theo Mayo Clinic và Cleveland Clinic, nội soi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán các nguyên nhân gây nuốt vướng ở thực quản.

2.3. Chụp X-quang thực quản có cản quang

Giúp phát hiện hẹp, túi thừa, rối loạn vận động thực quản.

2.4. Siêu âm tuyến giáp

Được chỉ định khi nghi ngờ nuốt vướng cổ họng do bướu cổ hoặc nhân tuyến giáp.

2.5. Các xét nghiệm chuyên sâu khác

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định đo áp lực thực quản hoặc các xét nghiệm thần kinh nếu nghi ngờ rối loạn nuốt do nguyên nhân thần kinh.

3. Nuốt vướng cổ ở mức nào thì cần khám sớm?

Bạn nên đi khám ngay nếu có các dấu hiệu tăng nặng như: Nuốt vướng kéo dài trên 1–2 tuần, nuốt ngày càng khó hơn. Hoặc đau khi nuốt, sụt cân không rõ nguyên nhân. Đặc biệt, nếu bị nuốt vướng kèm khàn tiếng, ho kéo dài, nôn ra máu, người bệnh cần hết sức lưu ý và tuân thủ chỉ định của bác sĩ, bởi tình trạng này không đơn giản mà cảnh báo vấn đề bệnh lý nghiêm trọng.

Tóm lại, hiện tượng nuốt vướng cổ họng không đơn thuần là cảm giác khó chịu mà có thể liên quan đến nhiều bệnh lý từ lành tính đến nguy hiểm. Việc thăm khám sớm và đúng chuyên khoa sẽ giúp xác định chính xác nguyên nhân và điều trị hiệu quả.

Nếu bạn đang gặp tình trạng nuốt vướng ở cổ họng, đừng chủ quan. Hãy chủ động đi khám để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa và hệ hô hấp lâu dài.

Nguồn tham khảo: mayoclinic.org; my.clevelandclinic.org; hopkinsmedicine.org; hongngochospital.vn; benhvienthucuc.vn