Nhận biết sớm biểu hiện của viêm dạ dày để phòng biến chứng
Viêm dạ dày là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến, có thể gặp ở mọi độ tuổi và thường diễn biến âm thầm trong thời gian dài. Điều đáng nói là biểu hiện của viêm dạ dày rất đa dạng và dễ bị bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa thông thường. Việc nắm rõ các triệu chứng đặc trưng giúp người bệnh phát hiện sớm, điều trị đúng cách và phòng tránh những biến chứng nghiêm trọng như loét dạ dày hay thậm chí ung thư dạ dày.
1. Viêm dạ dày là bệnh gì?
Viêm dạ dày là tình trạng lớp niêm mạc dạ dày bị viêm, xung huyết hoặc tổn thương do nhiều nguyên nhân khác nhau. Viêm có thể ở dạng cấp tính (xảy ra đột ngột) hoặc mạn tính (diễn biến kéo dài). Nếu không điều trị sớm, tình trạng viêm sẽ làm suy giảm chức năng tiêu hóa, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
Về phân loại viêm dạ dày, bệnh có 2 dạng phổ biến như sau:
Viêm dạ dày cấp tính: thường do thức ăn, rượu bia, thuốc hoặc stress.
Viêm dạ dày mạn tính: diễn ra trong thời gian dài, có thể do vi khuẩn HP, tự miễn, hóa chất…
2. Biểu hiện của viêm dạ dày thường gặp
2.1 Đau vùng thượng vị
Đây là triệu chứng điển hình nhất. Người bệnh thường cảm thấy đau âm ỉ, nóng rát hoặc tức nặng vùng bụng trên, nhất là sau khi ăn no hoặc khi đói.
Đau có thể lan ra sau lưng hoặc ngực, dễ gây nhầm lẫn với bệnh tim.
Cảm giác đau thường kéo dài, tăng nặng về đêm hoặc khi ăn đồ cay, nóng, nhiều dầu mỡ.
2.2 Buồn nôn và nôn
Viêm dạ dày ảnh hưởng đến quá trình co bóp và tiêu hóa, khiến người bệnh dễ buồn nôn, nhất là sau ăn. Ở một số trường hợp nặng, người bệnh có thể nôn ra dịch lẫn thức ăn chưa tiêu.
Nếu nôn kéo dài, người bệnh sẽ bị mất nước, mệt mỏi và suy nhược.
2.3 Chán ăn, đầy hơi, khó tiêu
Một trong những biểu hiện của viêm dạ dày mạn tính là cảm giác đầy bụng dù chỉ ăn một lượng nhỏ thức ăn.
Dạ dày bị viêm khiến hoạt động tiêu hóa bị đình trệ, dẫn đến đầy hơi, ợ chua, chướng bụng kéo dài.
Người bệnh thường chán ăn, ăn không ngon, dễ sụt cân.
2.4 Ợ hơi, ợ chua, nóng rát thực quản
Dạ dày viêm khiến dịch vị tiết ra bất thường, làm tăng áp lực và gây trào ngược acid lên thực quản, gây ra:
Ợ hơi: nhất là sau khi ăn no hoặc uống nước có gas.
Ợ chua: cảm giác vị chua lên cổ họng.
Nóng rát vùng ngực: do acid làm tổn thương thực quản.
2.5 Mệt mỏi, sút cân
Khi quá trình tiêu hóa và hấp thu kém đi, người bệnh có thể:
Bị thiếu hụt vi chất, dẫn đến da xanh, cơ thể uể oải, thiếu sức sống.
Sụt cân nhanh chóng nếu viêm dạ dày kéo dài không kiểm soát.
3. Các biểu hiện đặc biệt cần lưu ý
3.1 Nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen
Đây là dấu hiệu cảnh báo biến chứng xuất huyết tiêu hóa, thường gặp ở bệnh nhân viêm loét dạ dày.
Nôn ra máu có thể máu tươi hoặc màu bã cà phê.
Đi ngoài phân đen, mùi rất thối do máu tiêu hóa trong ruột.
Nếu gặp các triệu chứng này, người bệnh cần được đưa đến cơ sở y tế khẩn cấp.
3.2 Hơi thở có mùi hôi kéo dài
Viêm dạ dày do vi khuẩn HP hoặc do tổn thương dạ dày lâu ngày có thể gây hơi thở hôi, dù người bệnh không có vấn đề về răng miệng.
3.3 Thiếu máu do viêm dạ dày mạn tính
Viêm mạn tính có thể làm giảm khả năng hấp thu vitamin B12, gây thiếu máu hồng cầu to, biểu hiện bằng:
Da nhợt nhạt
Tay chân tê bì
Hay chóng mặt, hoa mắt
4. Phân biệt viêm dạ dày với các bệnh lý khác
4.1 Viêm dạ dày với trào ngược dạ dày thực quản
– Viêm dạ dày: Đau bụng vùng thượng vị, âm ỉ. Có ợ hơi, ợ chua. Buồn nôn rất phổ biến. Ho, khàn tiếng hiếm gặp.
– Trào ngược dạ dày: Đau bụng vùng thượng vị, âm ỉ, có thể kèm đau ngực, nóng rát lan lên cổ. Thường xuyên ợ hơi, ợ chua, nặng hơn về đêm. Có buồn nôn nhưng ít hơn viêm dạ dày. Ho, khàn tiếng phổ biến do acid trào ngược
4.2 Viêm dạ dày với loét dạ dày – tá tràng
Loét: Đau dữ dội hơn, có thể xuất huyết hoặc thủng dạ dày.
Viêm: Đau âm ỉ, ít khi chảy máu hoặc nôn ra máu nếu chưa biến chứng.
4.3 Viêm dạ dày với rối loạn tiêu hóa
Viêm dạ dày: Có tổn thương thực thể, cần nội soi để chẩn đoán.
Rối loạn tiêu hóa: Chủ yếu do rối loạn chức năng, không có tổn thương rõ ràng.
5. Nguyên nhân gây viêm dạ dày
Hiểu rõ nguyên nhân giúp kiểm soát và phòng bệnh hiệu quả:
Vi khuẩn Helicobacter pylori (HP): chiếm 70 – 80% nguyên nhân viêm mạn tính.
Lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm NSAIDs.
Ăn uống thất thường, thức khuya, stress kéo dài.
Rượu bia, thuốc lá, nước có gas, đồ ăn cay nóng.
Các bệnh lý tự miễn.
6. Những biểu hiện nghiêm trọng cần được chăm sóc y tế ngay
Hãy đi khám chuyên khoa tiêu hóa nếu bạn có:
Đau bụng kéo dài trên 2 tuần, dùng thuốc không giảm
Buồn nôn, ợ chua thường xuyên
Sụt cân không rõ nguyên nhân
Mệt mỏi, thiếu máu, da xanh
Nôn ra máu, đi ngoài phân đen
Nội soi dạ dày là phương pháp chẩn đoán chính xác và nhanh chóng để xác định tình trạng viêm, mức độ tổn thương và loại trừ các tổn thương nghiêm trọng khác như u, loét, dị sản.
7. Điều trị và chăm sóc người bị viêm dạ dày
7.1 Phác đồ điều trị bằng Nội khoa
Điều trị Nội khoa là cách phổ biến với viêm dạ dày, với các thuốc thường được kê đơn như thuốc ức chế tiết acid, thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày. Bên cạnh đó có nhóm thuốc kháng sinh (nếu có HP): theo phác đồ chuẩn của Bộ Y tế. Cùng với thuốc trung hòa acid: hỗ trợ cải thiện triệu chứng nhanh. Lưu ý, người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng thuốc và/hoặc dùng thuốc kéo dài mà không có hướng dẫn của bác sĩ.
7.2 Chế độ ăn uống
Ăn chín, uống sôi, chia nhỏ bữa ăn
Tránh thức ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ
Hạn chế nước ngọt, rượu bia, cà phê
Không nằm ngay sau ăn, nên đi lại nhẹ nhàng
7.3 Lối sống lành mạnh
Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya
Kiểm soát căng thẳng, tập yoga hoặc thiền
Duy trì cân nặng lý tưởng
Tái khám định kỳ để theo dõi niêm mạc dạ dày
Những thông tin trên cho thấy, biểu hiện của viêm dạ dày không chỉ đơn thuần là đau bụng mà còn bao gồm nhiều triệu chứng dễ nhầm lẫn như buồn nôn, chướng bụng, ợ chua hay mệt mỏi kéo dài. Việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách sẽ giúp người bệnh tránh khỏi những biến chứng nguy hiểm như loét, xuất huyết hay thậm chí là ung thư dạ dày. Đừng chủ quan với những cơn đau bụng nhẹ – hãy lắng nghe cơ thể và đi khám kịp thời tại các cơ sở y tế chuyên khoa.
