Dương tính với HP và các phương pháp xét nghiệm
Dương tính với HP là một tình trạng không quá nguy hiểm nhưng khá phổ biến ở người mắc bệnh lý ở đường tiêu hóa. Các phương pháp xét nghiệm nào có thể giúp xác định nhiễm vi khuẩn HP?
1. Thế nào là HP dương tính?
Sau khi vi khuẩn này xâm nhập vào đường tiêu hóa, chúng có thể sinh sống và phát triển âm thầm mà không gây ra triệu chứng điển hình nào. Vì vậy, nhiều người mắc HP dạ dày nhưng không hề hay biết. Thời gian sau đó, vi khuẩn HP đã phát triển mạnh, xâm nhập vào niêm mạc dạ dày đủ lâu sẽ xuất hiện các vết loét. Đây là nguyên chính gây viêm loét dạ dày tá tràng. Chỉ khi thực hiện các xét nghiệm liên quan thì người bệnh mới phát hiện nhiễm vi khuẩn HP hay không.
Sau khi thực hiện xét nghiệm, nếu kết quả cho thấy HP dương tính điều đó có nghĩa là người bệnh đang nhiễm khuẩn HP trong dạ dày hoặc tá tràng. Ngược lại khi kết quả âm tính có nghĩa là không có sự hiện diện của vi khuẩn này trong đó.
2. Phương pháp nào xét nghiệm vi khuẩn HP?
Việc thực hiện xét nghiệm vi khuẩn HP nhằm xác định có sự hiện diện của chúng trong môi trường dạ dày hay tá tràng hay không. Mặc dù vi khuẩn này có thể gây loét dạ dày nhưng không phải ai nhiễm vi khuẩn HP cũng mắc bệnh viêm loét dạ dày.
Do đó xét nghiệm kiểm tra vi khuẩn HP trong dạ dày là vô cùng quan trọng. Về cơ bản, hiện nay có 4 phương pháp xét nghiệm khác nhau thường được sử dụng để phát hiện vi khuẩn HP bao gồm:
2.1. Phát hiện dương tính với HP qua xét nghiệm máu
Khi mẫu máu của người bệnh được tiến hành xét nghiệm. Mục đích của xét nghiệm máu là kiểm tra xem bên trong cơ thể có kháng thể chống lại vi khuẩn HP hay không. Nếu phát hiện có kháng thể HP trong máu điều đó cho thấy người bệnh đã nhiễm vi khuẩn.
2.2. Phát hiện dương tính với HP qua xét nghiệm hơi thở
Dạ dày là cơ quan quan trọng trong tiêu hóa thức ăn. Môi trường acid trong dạ dày khá mạnh. Vì vậy, hầu hết vi rút và vi khuẩn xâm nhập từ bên ngoài không thể tồn tại lâu.
Tuy nhiên, vi khuẩn HP có nhiều đặc điểm khác biệt. Chúng tiết men urease có khả năng trung hòa acid, nhờ đó tồn tại lâu hơn trong môi trường acid mà không bị tiêu diệt hoàn toàn.
Sản phẩm cuối cùng của vi khuẩn HP sau quá trình thủy phân urease là ammonia và carbon dioxide. Carbon dioxide được hấp thu vào máu, theo tuần hoàn đến phổi và đào thải ra ngoài qua hơi thở.
Để phát hiện HP trong dạ dày (dương tính với HP), người bệnh thực hiện xét nghiệm hơi thở. Thiết bị kiểm tra thông số DPM (số phân tử phóng xạ trên 1 phút):
– DPM < 50: âm tính với HP.
– DPM 50–199: chưa xác định.
– DPM > 200: dương tính với HP.
Ngày nay, xét nghiệm hơi thở phổ biến dùng đồng vị carbon 14C hoặc 13C. Quá trình đo nồng độ CO2 trước và sau khi dùng thuốc chứa các đồng vị giúp chẩn đoán dương tính với HP.
Cần lưu ý: carbon 14C là đồng vị phóng xạ, không dùng cho trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú. Ngược lại, carbon 13C không phóng xạ, có thể áp dụng cho mọi đối tượng để chẩn đoán dương tính với HP.
2.3. Phát hiện vi khuẩn HP qua xét nghiệm kháng nguyên trong phân
Phương pháp này kiểm tra sự hiện diện của các chất kích hoạt hệ thống miễn dịch chống lại HP. Kết quả của xét nghiệm nhằm mục đích xác định xem người kiểm tra có HP dạ dày dương tính. Bên cạnh đó xét nghiệm này để đánh giá hiệu quả điều trị của một bệnh nhân.
2.4. Phát hiện vi khuẩn HP khi thực hiện sinh thiết mô bệnh phẩm đường tiêu hóa
Với phương pháp này người kiểm tra được thực hiện bằng cách sử dụng kết hợp nội soi. Các mẫu mô bệnh nhỏ được lấy từ niêm mạc dạ dày và ruột non qua dụng cụ nội soi. Sau đó, các mẫu được sinh thiết để kiểm tra xem có vi khuẩn HP hay không.
2.5. Phương pháp chẩn đoán khác
Bên cạnh 4 phương pháp kể trên, bác sĩ có thể đề xuất thêm các phương pháp cận lâm sàng khác. Những phương pháp này tùy thuộc vào tình trạng và mức độ của người bệnh, ví dụ như chụp X-quang hay chụp cắt lớp CT.
3. Nên tiến hành xét nghiệm HP khi nào?
Bên cạnh việc được chỉ định từ bác sĩ, mọi người có thể chủ động đến cơ sở y tế để thực hiện xét nghiệm HP. Điều này là cần thiết nếu nghi ngờ có triệu chứng đau dạ dày hoặc loét như:
– Thường xuyên đau bụng tái đi tái lại.
– Giảm cân bất thường nhưng chưa rõ nguyên nhân
– Bụng căng tức, dễ đầy hơi sau ăn.
– Thi thoảng gặp tình trạng ợ chua, ợ hơi, buồn nôn…
Dương tính với HP cho thấy cơ thể đã nhiễm vi khuẩn HP, có thể gây ra các bệnh lý đường tiêu hóa. Khi có triệu chứng nghi ngờ bệnh về dạ dày hoặc tiêu hóa, bạn nên đến cơ sở y tế. Bác sĩ sẽ khám và đưa ra chẩn đoán chính xác.
