Cách điều trị trào ngược dạ dày: Từ hỗ trợ tại nhà đến điều trị y khoa
Cách điều trị trào ngược dạ dày ra sao là thắc mắc chung của nhiều người có cùng nỗi khổ mắc căn bệnh này. Vậy đâu là cách điều trị trào ngược dạ dày an toàn, hiệu quả và lâu dài? Bài viết này sẽ phân tích các phương pháp từ thay đổi lối sống, điều trị tại nhà cho đến y khoa chuyên sâu, giúp bạn hiểu và chủ động bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa.
1. Hiểu đúng về trào ngược dạ dày
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) là một trong những bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhất hiện nay. Theo thống kê của Tổ chức Tiêu hóa Thế giới (WGO), khoảng 20% dân số toàn cầu từng trải qua các triệu chứng trào ngược, trong đó có đến 40% người trưởng thành gặp phải ít nhất một lần mỗi tháng. Ở Việt Nam, ước tính cứ 10 người thì có 3–4 người bị trào ngược ở mức độ khác nhau.
Căn bệnh này là tình trạng axit và dịch tiêu hóa từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng: Ợ chua, ợ nóng, cảm giác rát sau xương ức. Hoặc/và khó nuốt, nuốt vướng, buồn nôn, nôn. Người bệnh cũng có thể bị ho khan, đau họng, hơi thở có mùi. Nếu không được điều trị đúng cách, trào ngược có thể dẫn đến biến chứng viêm thực quản, hẹp thực quản, Barrett thực quản và thậm chí tăng nguy cơ ung thư thực quản.
2. Nguyên tắc chung trong cách điều trị trào ngược dạ dày
Theo khuyến cáo của Hiệp hội Tiêu hóa Hoa Kỳ (ACG 2022), điều trị trào ngược dạ dày cần tuân theo ba nguyên tắc:
Giảm triệu chứng: giúp bệnh nhân dễ chịu, nâng cao chất lượng cuộc sống.
Ngăn ngừa biến chứng: hạn chế tổn thương niêm mạc thực quản.
Duy trì lâu dài: phòng ngừa tái phát bằng thay đổi lối sống kết hợp điều trị y khoa khi cần.
3. Cách điều trị hội chứng trào ngược dạ dày
Hội chứng trào ngược không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng tâm lý, giấc ngủ và công việc. Các phương pháp được áp dụng phổ biến gồm:
Điều chỉnh chế độ ăn uống: tránh ăn quá no, hạn chế thực phẩm nhiều dầu mỡ, đồ chua cay, nước có gas và cà phê.
Giảm cân: theo nghiên cứu đăng trên Journal of Gastroenterology (2020), người giảm 10% cân nặng có thể giảm tới 40% triệu chứng trào ngược.
Thay đổi tư thế ngủ: nằm nghiêng bên trái và kê cao gối 15–20 cm giúp giảm trào ngược ban đêm.
Dùng thuốc theo hướng dẫn: như thuốc ức chế bơm proton (PPI), kháng H2, hoặc thuốc trung hòa axit.
4. Cách điều trị trào ngược dạ dày tại nhà
Nhiều người muốn tìm cách điều trị trào ngược dạ dày tại nhà vì đơn giản, an toàn và dễ thực hiện. Một số phương pháp hữu ích gồm:
4.1. Gừng và nước ấm
Gừng có đặc tính kháng viêm, chống buồn nôn. Bạn có thể pha trà gừng hoặc ăn một lát gừng tươi sau bữa ăn. Tuy nhiên, gừng có tính nóng. bạn nên hỏi ý kiến bác sĩ để biết rõ khi nào và các trường hợp nào có thể sử dụng gừng. Bên cạnh đó, uống nước ấm giúp trung hòa một phần axit, làm dịu thực quản và giảm cảm giác nóng rát.
4.2. Mật ong và nghệ
Hỗn hợp mật ong – nghệ giúp bảo vệ niêm mạc thực quản và dạ dày. Đây là mẹo dân gian được nhiều người áp dụng.
4.3. Tránh nằm ngay sau bữa ăn
Nên nghỉ ngơi nhẹ nhàng và đợi ít nhất 2–3 giờ trước khi đi ngủ để hạn chế dịch dạ dày trào ngược.
5. Cách để hết trào ngược dạ dày nhanh chóng
Khi triệu chứng xuất hiện đột ngột, bạn có thể áp dụng những cách sau để giảm khó chịu nhanh:
Uống một cốc nước ấm hoặc sữa ít béo.
Ăn một lát bánh mì hoặc chuối chín để thấm hút bớt axit.
Hít thở sâu, ngồi thẳng lưng để giảm áp lực lên dạ dày.
Đây chỉ là biện pháp tạm thời. Để hết trào ngược dạ dày lâu dài, bạn cần điều trị căn nguyên và duy trì thói quen sống lành mạnh.
6. Cách hạn chế trào ngược dạ dày về lâu dài
Phòng ngừa là yếu tố quan trọng để giảm nguy cơ tái phát. Các chuyên gia khuyên bạn nên:
Ăn thành nhiều bữa nhỏ (4–5 bữa/ngày) thay vì ăn no.
Tránh thức ăn kích thích: đồ cay, chiên rán, socola, bạc hà, cà phê.
Giữ cân nặng hợp lý.
Không hút thuốc và hạn chế rượu bia.
Tập luyện thể dục nhẹ nhàng: yoga, đi bộ, đạp xe.
Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc.
Theo 1 khảo sát tại Mỹ (National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases – NIDDK), 70% bệnh nhân giảm rõ rệt triệu chứng chỉ nhờ thay đổi thói quen sinh hoạt kết hợp ăn uống khoa học.
7. Cách điều trị trào ngược dạ dày thực quản bằng y khoa
Trong nhiều trường hợp, biện pháp tại nhà không đủ hiệu quả, bạn cần đến sự hỗ trợ y khoa. Các phương pháp bao gồm:
7.1. Dùng thuốc
Thuốc ức chế bơm proton (PPI): omeprazole, lansoprazole, esomeprazole. Đây là nhóm thuốc được xem là hiệu quả nhất, giúp giảm tiết axit mạnh.
Thuốc kháng H2: ranitidine, famotidine – giảm tiết axit ở mức vừa.
Thuốc trung hòa axit: giúp giảm triệu chứng nhanh nhưng tác dụng ngắn hạn.
Thuốc bảo vệ niêm mạc: sucralfate, alginate.
7.2. Nội soi can thiệp
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thủ thuật nội soi để làm tăng sức mạnh cơ thắt thực quản dưới.
7.3. Phẫu thuật
Áp dụng khi bệnh nặng, tái phát nhiều lần, hoặc không đáp ứng thuốc. Phẫu thuật Nissen fundoplication là kỹ thuật phổ biến, có tỷ lệ thành công 80–90% theo báo cáo của Annals of Surgery (2019).
8. Dấu hiệu nào cần thăm khám chuyên khoa Tiêu hóa ngay?
Bạn nên đến cơ sở y tế thăm khám ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:
Trào ngược kéo dài hơn 2 tuần dù đã thay đổi lối sống.
Nuốt nghẹn, nuốt đau.
Sụt cân nhanh, không rõ nguyên nhân.
Nôn ra máu, đi ngoài phân đen.
Đau ngực dữ dội, khó thở.
Các triệu chứng này có thể cảnh báo biến chứng nặng như loét thực quản hoặc ung thư, vì vậy không thể chủ quan.
Những thông tin trên cho thấy, có nhiều cách điều trị trào ngược dạ dày, từ tại nhà đến y khoa chuyên sâu. Với trường hợp nhẹ, bạn có thể áp dụng cách điều trị trào ngược dạ dày tại nhà như uống nước ấm, dùng gừng, thay đổi chế độ ăn uống. Với tình trạng nặng hoặc kéo dài, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để dùng thuốc hoặc can thiệp y khoa.
Điều quan trọng nhất, ngoài việc tìm kiếm cách để hết trào ngược dạ dày, bạn cần duy trì thói quen ăn uống khoa học, giữ tinh thần thoải mái và tái khám định kỳ. Đây chính là cách hạn chế trào ngược dạ dày bền vững, bảo vệ sức khỏe lâu dài.
