Ăn cá bị hóc xương và cách xử lý an toàn, tránh nguy hiểm

Cá là thực phẩm giàu dinh dưỡng, cung cấp nguồn protein chất lượng cao và các axit béo omega-3 tốt cho tim mạch. Tuy nhiên, ăn cá bị hóc xương là tình huống không hiếm gặp, có thể xảy ra với cả người lớn lẫn trẻ em. Một mảnh xương nhỏ tưởng chừng vô hại nhưng nếu xử lý sai cách có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như viêm họng, áp xe, thậm chí thủng thực quản.

1. Nguyên nhân khiến bạn dễ bị hóc xương cá

Một trong những nguyên nhân phổ biến khiến nhiều người bị hóc xương cá là ăn quá nhanh hoặc không nhai kỹ. Khi vừa ăn vừa nói chuyện hay nuốt vội, xương nhỏ dễ mắc lại trong cổ họng do thức ăn chưa được nghiền nát hoàn toàn.

Ngoài ra, một số loại cá có nhiều xương nhỏ li ti như cá trích, cá rô hay cá diếc khiến việc lọc bỏ hoàn toàn gần như không thể, chỉ cần lơ là một chút là có thể nuốt phải. Thói quen ăn trong điều kiện thiếu sáng, vừa ăn vừa xem điện thoại hoặc tivi cũng làm giảm tập trung, khiến phản xạ nuốt kém chính xác và dễ mắc xương.

Bên cạnh đó, người có răng yếu, viêm amidan hoặc cấu trúc họng gồ ghề cũng dễ bị hóc hơn, vì các nếp niêm mạc tạo điều kiện cho xương mắc lại và khó trôi ra tự nhiên.

2. Dấu hiệu nhận biết khi ăn cá bị hóc xương và cách xử trí

2.1. Những dấu hiệu của việc ăn cá bị hóc xương

Khi ăn cá bị hóc xương, người bệnh thường cảm thấy vướng hoặc đau rát ở cổ họng, nhất là khi nuốt nước bọt hay ăn uống. Cảm giác này thường tập trung tại một điểm cố định, đi kèm với ho khan, khạc liên tục do cơ thể phản xạ để tống dị vật ra ngoài. Tuy nhiên, nếu xương mắc sâu, những phản ứng này chỉ khiến họng bị tổn thương và đau hơn.

Ở một số trường hợp, cơn đau có thể lan lên tai, cổ hoặc xuống ngực, đặc biệt khi xương đâm vào vùng mô mềm. Nếu xương mắc gần dây thanh quản, người bệnh dễ bị khàn giọng, đau khi nói hoặc tạm thời mất tiếng. Khi quan sát vùng họng, có thể thấy niêm mạc sưng đỏ, rỉ máu nhẹ hoặc trầy xước, nhất là với các mảnh xương sắc nhọn.

Nhiều người thường chủ quan nghĩ rằng hóc xương sẽ tự hết, nhưng một mảnh xương nhỏ cũng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng. Nếu xương lưu lại lâu, vùng tổn thương dễ viêm nhiễm, hình thành ổ mủ hoặc áp xe quanh amidan, khiến người bệnh đau, sưng, sốt và khó há miệng. Trường hợp xương trôi xuống sâu, nguy cơ đâm thủng thực quản, gây viêm trung thất rất cao – đây là tình trạng cần can thiệp phẫu thuật khẩn cấp.

Không chỉ vậy, nếu dị vật rơi vào đường thở hoặc khí quản, người bệnh có thể ho sặc, khó thở, thậm chí ngạt, đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Vì vậy, việc nhận biết sớm và xử lý đúng cách là vô cùng quan trọng để tránh hậu quả nguy hiểm.

2.2. Cách xử lý khi ăn cá bị hóc xương

Khi bị hóc xương cá, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh. Việc phản xạ vội vàng như nuốt cơm, uống nước hay dùng tay móc họng có thể khiến xương đâm sâu hơn vào niêm mạc, gây trầy xước và tổn thương nặng. Hãy dừng ăn ngay, ngồi thẳng lưng, giữ tư thế ổn định và hít thở chậm rãi, tuyệt đối không nằm ngửa hoặc cúi đầu thấp vì có thể khiến dị vật trôi sâu xuống cổ họng.

Sau khi ổn định, bạn có thể súc miệng bằng nước muối ấm để giảm sưng viêm và làm dịu cảm giác đau rát. Nước muối giúp làm mềm niêm mạc và sát khuẩn nhẹ, hỗ trợ dị vật trôi ra tự nhiên. Tiếp theo, ngậm một ít mật ong pha nước ấm hoặc uống dầu ô liu cũng có thể giúp bôi trơn cổ họng, giảm đau và khiến xương dễ trôi xuống hơn nếu mắc nông.

Trong trường hợp bạn nghi ngờ xương nhỏ mắc nhẹ, có thể thử nuốt một viên cơm mềm hoặc miếng bánh mì ướt nhỏ để cơm cuốn theo dị vật ra ngoài. Tuy nhiên, nếu cảm giác đau tăng hoặc họng bị rát nhiều hơn, cần dừng ngay để tránh xương đâm sâu hơn.

Nếu sau vài giờ vẫn cảm thấy vướng, đau rát hoặc khàn tiếng, đặc biệt khi xuất hiện các dấu hiệu như đau lan lên tai, khó nuốt, sưng vùng cổ, khạc ra máu hoặc sốt, bạn cần đến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng càng sớm càng tốt. Tại đây, bác sĩ sẽ soi họng hoặc nội soi mềm để xác định vị trí dị vật và dùng dụng cụ y khoa chuyên dụng gắp xương ra an toàn, hạn chế tổn thương niêm mạc.

Trong những trường hợp xương đã rơi xuống sâu vào thực quản, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang hoặc nội soi dạ dày để xác định vị trí chính xác và xử lý kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

3. Lưu ý quan trọng khi ăn cá để tránh hóc xương

– Lọc kỹ xương trước khi ăn

Khi nấu cá, nên lọc kỹ phần thịt và loại bỏ hết xương nhỏ trước khi chế biến, đặc biệt khi nấu cho trẻ nhỏ hoặc người lớn tuổi.

– Ăn chậm, nhai kỹ

Thói quen ăn nhanh hoặc nói chuyện khi ăn là nguyên nhân hàng đầu gây hóc xương. Hãy tập ăn chậm, nhai kỹ và tập trung vào bữa ăn để giảm rủi ro.

– Không sử dụng mẹo dân gian sai cách

Các mẹo như nuốt cơm to, uống nước mắm, ăn rau cần… không giúp lấy xương ra mà ngược lại, có thể khiến xương đâm sâu và làm bỏng niêm mạc họng.

– Tránh ăn cá nhiều xương khi đang mệt hoặc vội

Khi cơ thể mệt mỏi hoặc đang vội, khả năng nhai và phản xạ nuốt giảm, dễ dẫn đến hóc xương.

Ăn cá bị hóc xương là tình huống phổ biến nhưng không nên xem nhẹ. Một mảnh xương nhỏ nếu xử lý sai có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho vùng họng và đường tiêu hóa.Điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh, tránh mẹo dân gian sai lầm, và nếu xương không ra trong thời gian ngắn, hãy đến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để được hỗ trợ an toàn.

Bên cạnh đó, việc ăn chậm, lọc xương kỹ và chế biến phù hợp là cách đơn giản nhất để ngăn ngừa hóc xương, giúp bạn và gia đình thưởng thức món cá ngon miệng mà vẫn an toàn.