Triệu chứng viêm phế quản cấp tính là gì và những điều cần biết

Viêm phế quản cấp tính là tình trạng viêm niêm mạc ống phế quản xảy ra trong thời gian ngắn, thường do virus gây ra sau khi bị cảm lạnh hoặc cúm. Tuy là bệnh hô hấp thường gặp, đặc biệt vào mùa lạnh, nhưng nếu chủ quan, người bệnh có thể đối mặt với nhiều biến chứng đáng ngại như viêm phổi hoặc bội nhiễm đường hô hấp dưới. Vậy triệu chứng viêm phế quản cấp tính là gì và cần lưu ý những gì để xử trí đúng cách? 

1. Triệu chứng viêm phế quản cấp tính là gì và những dấu hiệu cần lưu ý

Viêm phế quản cấp là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại các ống dẫn khí lớn (phế quản) và các nhánh nhỏ dẫn khí vào phổi. Khi niêm mạc phế quản bị viêm và sưng phù, lòng ống khí bị thu hẹp khiến việc hô hấp trở nên khó khăn, đồng thời xuất hiện nhiều biểu hiện bất thường. Nguyên nhân phổ biến gây bệnh thường là do virus, vi khuẩn tấn công đường hô hấp, đặc biệt là khi hệ miễn dịch suy yếu.

1.1. Triệu chứng của bệnh lý viêm phế quản cấp tính là gì?

Người mắc viêm phế quản cấp có thể trải qua nhiều triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nặng. Dưới đây là những triệu chứng viêm phế quản cấp điển hình nhất:

– Ho: Ho là dấu hiệu xuất hiện sớm, có thể là ho khan hoặc ho có đờm, thường kéo dài nhiều ngày.

– Khó thở, đau tức ngực: Cảm giác thắt ngực hoặc đau tức thường do ho quá nhiều và đường thở bị co hẹp.

– Mệt mỏi: Do cơ thể phải hoạt động nhiều để duy trì nhịp thở và chiến đấu với tác nhân gây viêm.

– Sốt nhẹ hoặc sốt cao: Tùy cơ địa và nguyên nhân gây bệnh.

– Thở rít: Đây là dấu hiệu cho thấy bệnh đang diễn tiến nặng, thường gặp khi không được điều trị kịp thời.

Nếu các triệu chứng viêm phế quản cấp không được kiểm soát, bệnh có thể biến chứng thành viêm phổi hoặc hen phế quản.

1.2. Những yếu tố làm tăng nguy cơ viêm phế quản cấp tính là gì?

– Thời tiết thay đổi thất thường: Nhiệt độ và độ ẩm không ổn định dễ làm suy yếu hệ miễn dịch và tạo điều kiện cho virus, vi khuẩn tấn công đường hô hấp.

– Tiếp xúc với khói thuốc lá: Cả người hút chủ động lẫn người hít khói thuốc thụ động đều có nguy cơ cao mắc bệnh do hít phải các chất gây kích ứng phế quản.

– Hệ miễn dịch suy giảm: Người già, trẻ nhỏ hoặc người đang mắc bệnh mạn tính thường có nguy cơ cao hơn do khả năng đề kháng kém.

– Cơ địa dị ứng hoặc mắc hen suyễn: Đây là nhóm người có đường hô hấp nhạy cảm, dễ bị kích thích bởi các tác nhân từ môi trường.

– Trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh: Do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ bị nhiễm khuẩn hơn người lớn.

2. Biểu hiện của bệnh viêm phế quản cấp qua các triệu chứng ban đầu

Trong nhiều trường hợp, viêm phế quản cấp khởi phát sau khi người bệnh vừa trải qua một đợt cảm cúm với các triệu chứng như sốt, nhức đầu, mệt mỏi, viêm họng, sổ mũi, hắt hơi,… Khi bệnh chuyển sang giai đoạn viêm phế quản, người bệnh thường gặp:

– Ho: Có thể là ho khan hoặc ho có đờm, tình trạng ho tăng dần theo thời gian.

– Khạc đờm: Đờm có thể trong, vàng nhạt hoặc đục, tùy theo mức độ viêm và nguyên nhân gây bệnh.

– Sốt nhẹ: Một số người bệnh có thể bị sốt kéo dài, nhất là khi viêm nhiễm do vi khuẩn.

– Khó thở, đau tức ngực: Thường gặp ở các trường hợp bệnh nặng hoặc có nền bệnh hô hấp mạn tính.

– Mệt mỏi: Cơ thể suy nhược do ho nhiều, khó thở hoặc sốt kéo dài.

3. Cần làm xét nghiệm gì để chẩn đoán viêm phế quản cấp?

Đa số các trường hợp viêm phế quản cấp có thể chẩn đoán qua thăm khám lâm sàng – bác sĩ sẽ dựa vào tiền sử bệnh, triệu chứng và nghe phổi bằng ống nghe. Tuy nhiên, trong các trường hợp nghi ngờ biến chứng, hoặc cần phân biệt với viêm phổi hoặc các bệnh lý hô hấp khác, bác sĩ có thể chỉ định thêm một số xét nghiệm như:

– Chụp X-quang phổi: Giúp loại trừ tổn thương nhu mô phổi (viêm phổi).

– Xét nghiệm công thức máu: Đánh giá dấu hiệu nhiễm trùng, phân biệt do virus hay vi khuẩn.

– Xét nghiệm đờm: Trong trường hợp nghi ngờ nhiễm khuẩn nặng, để tìm vi khuẩn gây bệnh và định hướng dùng kháng sinh phù hợp.

– Đo chức năng hô hấp: Thường áp dụng nếu người bệnh có tiền sử hen hoặc COPD, để đánh giá mức độ tắc nghẽn đường thở.

4. Cách phòng ngừa bệnh 

Để chủ động phòng bệnh viêm phế quản cấp, người bệnh nên thực hiện các biện pháp sau:

– Tránh xa các yếu tố kích thích: Không hút thuốc lá, hạn chế tiếp xúc với khói bụi, hóa chất, mùi sơn, hoặc không khí ô nhiễm. Nếu làm việc trong môi trường độc hại, nên đeo khẩu trang và có dụng cụ bảo hộ đầy đủ.

– Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt vào mùa lạnh, cần mặc ấm, tránh gió lùa vào ban đêm và giữ ấm vùng cổ – mũi – họng.

– Vệ sinh cá nhân và răng miệng sạch sẽ: Đánh răng thường xuyên, súc miệng bằng nước muối sinh lý để ngăn vi khuẩn tích tụ trong khoang miệng.

– Tiêm vắc xin phòng cúm mùa: Giúp giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh đường hô hấp do virus, từ đó gián tiếp phòng ngừa viêm phế quản.

– Tiêm vắc xin phòng phế cầu: Đặc biệt cần thiết với người lớn tuổi (trên 65 tuổi), người mắc bệnh phổi mạn tính, suy tim, hoặc đã cắt lách.

Những triệu chứng của viêm phế quản cấp tính như ho kéo dài, đau rát cổ họng, tức ngực, đờm đặc hoặc có màu bất thường… thường khiến người bệnh khó chịu và dễ nhầm với các bệnh hô hấp khác. Việc nhận diện đúng dấu hiệu, kết hợp chăm sóc và điều trị phù hợp sẽ giúp làm giảm nhanh triệu chứng, đồng thời phòng ngừa biến chứng hiệu quả. Đừng bỏ qua những điều cần biết về viêm phế quản cấp tính, vì phát hiện và xử trí sớm luôn là “chìa khóa” quan trọng để rút ngắn thời gian hồi phục.