Hậu quả hen phế quản nặng nếu không được kiểm soát kịp thời

Ngày cập nhật: 19/07/2025

Chia sẻ:

Hen phế quản là bệnh mạn tính có thể kiểm soát được, nhưng cũng có thể gây ra những biến chứng nặng nề nếu người bệnh chủ quan và không điều trị đúng cách. Trên thực tế, nhiều trường hợp phải nhập viện cấp cứu, thậm chí tử vong, chỉ vì không xử lý kịp cơn hen cấp hoặc ngừng thuốc giữa chừng. Vậy hậu quả hen phế quản nặng nếu không được kiểm soát kịp thời là gì? Việc nhận biết sớm những rủi ro tiềm ẩn sẽ giúp bạn và người thân chủ động hơn trong quá trình điều trị và phòng ngừa.

1. Phân loại mức độ hen phế quản

Dựa trên nhu cầu điều trị và mức độ kiểm soát triệu chứng, hen phế quản được phân thành ba cấp độ chính:

– Hen nhẹ: Đây là mức độ nhẹ nhất, khi bệnh có thể được kiểm soát tốt với phác đồ điều trị bậc 1 hoặc 2. Người bệnh thường chỉ cần sử dụng thuốc cắt cơn khi có triệu chứng hoặc dùng thuốc kiểm soát liều thấp như corticosteroid dạng hít (ICS), thuốc đối kháng thụ thể leukotriene (LTRA) hoặc nhóm chromone.

– Hen trung bình: Ở cấp độ này, tình trạng hen được kiểm soát ổn định khi áp dụng phác đồ điều trị bậc 3. Phổ biến là sử dụng phối hợp thuốc corticosteroid dạng hít và thuốc chủ vận beta kéo dài (ICS/LABA) ở liều thấp.

– Hen nặng: Là tình trạng bệnh cần đến điều trị bậc 4 hoặc 5 để kiểm soát triệu chứng, hoặc vẫn không đạt hiệu quả kiểm soát dù đã dùng các biện pháp điều trị tối ưu ở mức này. Đây là nhóm bệnh nhân có nguy cơ cao xuất hiện các cơn hen cấp nặng, thậm chí nguy kịch nếu không được theo dõi và xử trí kịp thời.

Việc phân loại mức độ hen là yếu tố quan trọng trong quá trình xây dựng phác đồ điều trị và theo dõi lâu dài, giúp người bệnh đạt được hiệu quả kiểm soát tốt nhất và phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

2. Dấu hiệu nhận biết cơn hen phế quản nặng đang đến gần

– Khó thở kéo dài, cảm giác nghẹt thở khiến người bệnh buộc phải cúi người ra phía trước để dễ thở hơn.

– Khó khăn trong giao tiếp, chỉ nói được từng từ rời rạc do thiếu hơi.

– Tinh thần kích thích, hoảng loạn kèm theo hiện tượng vã mồ hôi nhiều.

– Da niêm mạc tím tái, mạch đập nhanh trên 120 nhịp mỗi phút – dấu hiệu cho thấy cơ thể đang thiếu oxy nghiêm trọng.

3. Những đối tượng có nguy cơ cao gặp cơn hen phế quản nặng và nguy kịch

Không phải ai mắc hen phế quản cũng sẽ gặp biến chứng nặng, tuy nhiên, một số nhóm đối tượng dưới đây có khả năng cao phải đối mặt với các cơn hen nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng:

– Người từng bị hen nặng trong quá khứ, đã phải đặt nội khí quản hoặc phụ thuộc vào máy thở để duy trì hô hấp.

– Bệnh nhân có tiền sử nhập viện hoặc cấp cứu vì cơn hen trong vòng 12 tháng gần nhất.

– Người có rối loạn tâm thần, nghiện rượu hoặc đang sử dụng các loại thuốc an thần gây ức chế thần kinh trung ương.

– Người không tuân thủ điều trị, không được theo dõi đúng theo phác đồ kiểm soát hen từ bác sĩ.

– Trường hợp có các bệnh lý phối hợp như tràn khí màng phổi, xẹp phổi hoặc viêm phổi đang tiến triển.

– Người hút thuốc lá lâu năm hoặc từng nghiện thuốc lá, làm giảm chức năng phổi và gia tăng phản ứng đường thở.

Việc nhận biết sớm các yếu tố nguy cơ là bước quan trọng để người bệnh chủ động kiểm soát tốt tình trạng hen phế quản, tránh tiến triển thành cơn hen nặng hoặc nguy kịch. Những đối tượng trong nhóm nguy cơ này cần được thăm khám định kỳ và theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa hô hấp.

4. Những hệ lụy nghiêm trọng và giải pháp phòng ngừa tình trạng hen suyễn

4.1. Hệ lụy của hen phế quản nặng

Hen phế quản ở mức độ nặng và nguy kịch là tình trạng cần được xử trí nhanh chóng và chính xác. Nếu chậm trễ hoặc điều trị không phù hợp, bệnh có thể diễn tiến vượt ngoài tầm kiểm soát, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng người bệnh.

Diễn tiến của các cơn hen nặng và nguy kịch phụ thuộc phần lớn vào thời điểm can thiệp cũng như hiệu quả của phương pháp điều trị. Việc chậm trễ trong chỉ định thở máy hoặc sử dụng thuốc không đủ liều lượng có thể khiến tình trạng bệnh chuyển biến xấu một cách đột ngột, dẫn đến nguy cơ suy hô hấp nặng.

Không chỉ dừng lại ở các cơn hen cấp tính, bệnh nhân còn đối mặt với hàng loạt biến chứng hậu quả nếu tình trạng không được kiểm soát tốt. Trong số đó, tràn khí màng phổi hoặc tràn khí trung thất là những biến chứng thường gặp, có thể xảy ra tự nhiên hoặc là hậu quả của quá trình hỗ trợ hô hấp bằng máy thở. Ngoài ra, tình trạng nhiễm khuẩn trong bệnh viện, rối loạn điện giải do mất nước, hạ kali máu vì sử dụng thuốc cường giao cảm liều cao cũng là những nguy cơ đáng lưu ý.

4.2. Giải pháp phòng ngừa tình trạng hen phế quản nặng

– Tái khám định kỳ nhằm theo dõi diễn tiến bệnh và điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp.

– Dùng thuốc đúng chỉ định, đều đặn theo hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

– Tránh các yếu tố khởi phát như dị nguyên, thời tiết lạnh, khói bụi, phấn hoa…

Đặc biệt, khi xuất hiện dấu hiệu của cơn hen phế quản cấp, người bệnh cần được đưa đi khám và xử trí kịp thời để ngăn chặn nguy cơ chuyển sang giai đoạn nặng và nguy kịch. Sự can thiệp đúng lúc và đúng phương pháp là yếu tố then chốt giúp kiểm soát bệnh hiệu quả và hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm.

Để hạn chế tối đa nguy cơ hen phế quản diễn tiến nghiêm trọng, người bệnh cần chủ động trong việc kiểm soát và theo dõi sức khỏe

Hen phế quản không đơn thuần chỉ là những cơn ho, thở khò khè rồi hết. Nếu không được kiểm soát kịp thời, bệnh có thể dẫn đến suy hô hấp cấp, nhiễm trùng phổi tái phát, giãn phế nang, suy tim phải, và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Thậm chí, một cơn hen ác tính có thể cướp đi tính mạng chỉ trong vài phút. Vì vậy, đừng chờ đến khi có biến chứng mới đi khám – hãy tuân thủ điều trị, tránh các yếu tố khởi phát và theo dõi sức khỏe định kỳ để ngăn chặn những hậu quả hen phế quản nặng có thể xảy ra bất cứ lúc nào.