Góc giải đáp nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi là gì

Lao phổi là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện kịp thời. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều người chưa hiểu rõ nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi là gì, dẫn đến tâm lý chủ quan hoặc lo lắng thái quá. Bài viết này sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết về bệnh lao phổi, từ cơ chế lây truyền đến các yếu tố nguy cơ, phân loại và cách nhận biết sớm.

1. Thông tin cơ bản để giải đáp nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi là gì

1.1. Đối tượng dễ mắc lao phổi

Để đi sâu vào nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi là gì, trước hết chúng ta cần nắm rõ một số kiến thức cơ bản về căn bệnh này, bao gồm các đối tượng có nguy cơ cao. Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh lao, nhưng một số nhóm người dưới đây có nguy cơ cao hơn và có thể trở nặng hơn khi mắc bệnh:

– Người tiếp xúc gần với bệnh nhân lao: Sống chung nhà hoặc dành nhiều thời gian với người bị lao phổi hoạt động.

– Người sống trong môi trường thiếu vệ sinh: Các khu vực đông đúc, kém vệ sinh như khu ổ chuột, trại tị nạn, hoặc người vô gia cư.

– Người có hệ miễn dịch suy yếu: Bao gồm người nhiễm HIV, người đang điều trị ung thư (hóa trị), người sau cấy ghép tạng, hoặc người mắc các bệnh mạn tính khác.

– Trẻ em dưới 5 tuổi: Hệ miễn dịch của trẻ còn non yếu nên dễ bị nhiễm và chuyển thành bệnh.

– Người có thói quen không lành mạnh: Hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia, hoặc sử dụng chất kích thích.

– Người từng mắc lao và điều trị không triệt để: Bệnh lao có thể tái phát nếu vi khuẩn không được tiêu diệt hoàn toàn.

1.2. Bệnh lao phổi truyền nhiễm như thế nào

Vi khuẩn lao không lây qua các tiếp xúc thông thường như bắt tay, dùng chung đồ ăn thức uống hay chạm vào chăn ga, toilet. Bệnh lao phổi chủ yếu lây truyền qua đường hô hấp, đặc biệt khi người mắc bệnh lao phổi hoạt động ho, nói chuyện, hắt hơi. Vi khuẩn lao phổi chủ yếu xâm nhập vào cơ thể qua không khí khi người bệnh phát tán giọt bắn. Những vi khuẩn này có thể tồn tại trong không khí vài giờ và người ở gần đó có thể hít phải, dẫn đến nhiễm bệnh. Môi trường kín gió, đông người, thiếu thông thoáng như phòng họp, xe buýt hay không gian chật hẹp cũng là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn lao lây lan nhanh chóng.

1.3. Triệu chứng nhận biết để hiểu nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi là gì

Không phải ai nhiễm vi khuẩn lao cũng phát bệnh ngay lập tức. Trong nhiều trường hợp, vi khuẩn tồn tại trong cơ thể dưới dạng “ngủ yên” còn gọi là lao tiềm ẩn, và không gây ra bất kỳ triệu chứng nào, cũng không có khả năng lây lan. Tuy nhiên, khi bệnh chuyển sang giai đoạn lao phổi hoạt động, người bệnh có thể bắt đầu xuất hiện một số dấu hiệu như:

– Ho kéo dài dai dẳng (thường trên 2 tuần), có thể kèm đờm hoặc ra máu.

– Người mắc lao phổi có thể cảm thấy đau âm ỉ hoặc tức nặng ở vùng ngực, nhất là khi ho, hít sâu hoặc vận động mạnh.

– Cảm giác uể oải kéo dài, thường xuyên mệt mỏi không rõ lý do, đi kèm với tình trạng ăn uống kém và mất cảm giác ngon miệng.

– Cân nặng giảm sút nhanh chóng dù không thay đổi chế độ ăn uống hay sinh hoạt, khiến cơ thể trở nên gầy yếu rõ rệt.

– Thân nhiệt thường xuyên ở mức cao nhẹ và kéo dài nhiều ngày liên tiếp, đặc biệt rõ rệt vào buổi chiều và tối.

Việc sớm phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ là bước quan trọng giúp xác định rõ nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi là gì, đồng thời hỗ trợ chẩn đoán và điều trị kịp thời.

2. Những điều chú ý về nguyên nhân bệnh lao

2.1. Cần biết nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi là gì

Bệnh lao phổi là bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn có tên khoa học là Mycobacterium tuberculosis gây ra. Khi vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp, chúng có thể cư trú và sinh sôi tại phổi. Từ phổi, vi khuẩn có thể di chuyển theo đường máu hoặc hệ bạch huyết đến các cơ quan khác như thận, cột sống, và não, gây ra bệnh ở các vị trí này.

Một trong những đặc điểm đáng chú ý của vi khuẩn lao là khả năng kháng lại cồn và axit, đồng thời chúng có thể tồn tại nhiều tuần trong môi trường ẩm ướt, tối tăm như đờm hay rác thải. Tuy nhiên, vi khuẩn lao lại rất nhạy cảm với nhiệt độ cao và ánh nắng mặt trời. Chúng sẽ chết ở nhiệt độ 100 độ C trong 5 phút và dễ mất khả năng gây bệnh dưới tác động của tia cực tím.

2.2. Yếu tố dễ tăng nguy cơ mắc bệnh lao

Bên cạnh việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi là gì, việc nhận biết những yếu tố môi trường và tình trạng sức khỏe làm tăng nguy cơ mắc bệnh cũng vô cùng quan trọng. Một số người có hệ miễn dịch suy yếu đặc biệt dễ mắc bệnh lao khi tiếp xúc với vi khuẩn.

– Nhiễm HIV: Hệ miễn dịch của người nhiễm HIV bị suy giảm nghiêm trọng, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn lao phát triển.

– Sử dụng chất kích thích: Nghiện rượu, ma túy, đặc biệt là ma túy tiêm chích.

– Các bệnh lý khác: Bệnh tiểu đường, suy thận nặng, ung thư vùng đầu và cổ, hay bệnh bụi phổi silic.

– Điều trị y tế đặc biệt: Sử dụng corticosteroid kéo dài, hóa trị, hoặc các loại thuốc ức chế miễn dịch khác để điều trị viêm khớp dạng thấp hay bệnh Crohn.

– Trọng lượng cơ thể thấp: Suy dinh dưỡng làm giảm khả năng miễn dịch của cơ thể.

– Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi, có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên cũng có nguy cơ cao mắc bệnh lao khi nhiễm vi khuẩn.

3. Phân loại các giai đoạn bệnh lao phổi

3.1. Lao nguyên phát

Đây là giai đoạn đầu tiên khi vi khuẩn lao xâm nhập vào cơ thể. Hệ miễn dịch có thể chiến đấu và tiêu diệt chúng, nhưng đôi khi không thể loại bỏ hoàn toàn. Vi khuẩn tiếp tục tồn tại và nhân lên. Trong giai đoạn này, người bệnh có thể không có triệu chứng hoặc chỉ có vài triệu chứng giống cảm cúm nhẹ.

3.2. Lao tiềm ẩn

Ở giai đoạn này, vi khuẩn lao đã có trong cơ thể nhưng hệ miễn dịch đã kiểm soát và ngăn chặn chúng lây lan. Người bệnh không có triệu chứng và không lây nhiễm cho người khác. Tuy nhiên, vi khuẩn vẫn còn sống và có thể trở nên hoạt động bất cứ lúc nào. Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao, bác sĩ sẽ kê thuốc để ngăn chặn vi khuẩn trở thành lao hoạt động.

3.3. Lao hoạt động

Vi khuẩn nhân lên mạnh mẽ, gây ra các triệu chứng và khiến người bệnh ốm yếu. Ở giai đoạn này, người bệnh có thể lây lan vi khuẩn cho người khác. Theo thống kê, khoảng 90% các trường hợp lao hoạt động ở người trưởng thành phát triển từ lao tiềm ẩn.

3.4. Lao ngoài phổi

Đây là tình trạng vi khuẩn lao từ phổi lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể như não (lao màng não), cột sống (lao cột sống), hoặc thận (lao thận). Các triệu chứng sẽ phụ thuộc vào vị trí bị nhiễm.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn giải đáp thắc mắc nguyên nhân gây ra bệnh lao phổi là gì một cách rõ ràng nhất. Bệnh lao là một căn bệnh có thể chữa khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ. Việc hiểu rõ về các nguyên nhân, triệu chứng và cách lây lan sẽ giúp chúng ta chủ động phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe cho bản thân cũng như cộng đồng.