Giải đáp băn khoăn bệnh lao kháng thuốc sống được bao lâu

Bệnh lao kháng thuốc là một trong những thách thức lớn của y tế toàn cầu hiện nay. Khác với bệnh lao thông thường, tình trạng kháng thuốc khiến việc điều trị trở nên khó khăn, kéo dài và chi phí tốn kém hơn rất nhiều. Một trong những câu hỏi khiến nhiều người lo lắng chính là: bệnh lao kháng thuốc sống được bao lâu? Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin chi tiết để giải đáp câu hỏi trên và giúp người bệnh hiểu thêm về hiệu quả điều trị, thời gian sống và tương lai của người bệnh.

1. Hiểu thêm về lao kháng thuốc

1.1. Thông tin chung về bệnh lao kháng thuốc

Lao kháng thuốc là tình trạng vi khuẩn lao không còn nhạy cảm với ít nhất một loại thuốc chống lao quan trọng trong phác đồ điều trị. Điều này khiến các loại thuốc thông thường không còn hiệu quả, làm quá trình chữa bệnh phức tạp hơn.

Cũng giống như bệnh lao nhạy thuốc, lao kháng thuốc lây truyền qua đường hô hấp, khi người bệnh ho, hắt hơi, khạc nhổ, các hạt vi khuẩn lao sẽ phát tán vào không khí và người khác hít phải. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện sớm hoặc chậm trễ trong việc tiếp cận phác đồ điều trị phù hợp, nguy cơ lây lan bệnh lao kháng thuốc sẽ tăng lên đáng kể, đồng thời cũng tạo điều kiện cho vi khuẩn lao phát triển thêm các mức độ kháng thuốc phức tạp hơn.

1.2. Nguyên nhân gây bệnh để giải đáp lao kháng thuốc sống được bao lâu

Lao kháng thuốc có thể hình thành theo hai cơ chế chính. Đầu tiên là nguyên nhân khi kháng thuốc tiên phát. Vi khuẩn lao kháng thuốc lây truyền trực tiếp từ người bệnh này sang người khác. Điều này có nghĩa là ngay từ đầu, người bệnh đã bị nhiễm một chủng vi khuẩn lao có khả năng kháng thuốc.

Ngoài ra, kháng thuốc thứ phát là tình trạng xảy ra trong quá trình điều trị lao thông thường. Nguyên nhân thường do:

– Không tuân thủ phác đồ điều trị: Người bệnh tự ý bỏ thuốc, uống thuốc không đều hoặc không đủ liều lượng, khiến vi khuẩn không bị tiêu diệt hoàn toàn mà còn có cơ hội chống lại thuốc.

– Sử dụng thuốc không đúng cách: Phác đồ điều trị không phù hợp hoặc thuốc kém chất lượng.

– Hấp thụ thuốc kém: Cơ thể người bệnh không hấp thụ đủ lượng thuốc cần thiết.

– Tương tác thuốc: Một số loại thuốc khác có thể làm giảm hiệu quả của thuốc chống lao.

Việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra lao kháng thuốc rất quan trọng. Bởi vì, nếu là do không tuân thủ điều trị, người bệnh hoàn toàn có thể cải thiện bằng cách nghiêm túc làm theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả điều trị và tiên lượng sống.

2. Giải đáp bệnh lao kháng thuốc sống được bao lâu

2.1. Tỷ lệ mắc lao kháng thuốc

Theo báo cáo năm 2023 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Việt Nam vẫn nằm trong danh sách 11/30 quốc gia có gánh nặng bệnh lao và lao kháng thuốc cao nhất toàn cầu. Tình hình này cho thấy lao kháng thuốc là một vấn đề y tế cộng đồng đáng lo ngại, ảnh hưởng đến hàng chục nghìn người mỗi năm.

Mỗi năm, nước ta ghi nhận khoảng 130.000 ca lao mới, trong đó có hơn 5.000 ca lao đa kháng thuốc (MDR-TB) và khoảng 7.000 ca đồng nhiễm lao HIV. Số ca tử vong do lao vẫn ở mức cao, ước tính khoảng 13.000 người/năm. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đặc biệt là với các trường hợp kháng thuốc. Tuy nhiên, với những tiến bộ y học và các chương trình chống lao hiện nay, bệnh lao kháng thuốc hoàn toàn có thể được kiểm soát và chữa khỏi nếu người bệnh nghiêm túc điều trị.

2.2. Thời gian chữa trị giải đáp bệnh lao kháng thuốc sống được bao lâu

So với lao thông thường (6-9 tháng), bệnh lao kháng thuốc cần điều trị lâu hơn, từ 9-24 tháng tùy mức độ, đồng thời dễ gặp nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng sức khỏe.

WHO khuyến nghị phác đồ ngắn hạn 9-12 tháng cho lao đa kháng hoặc kháng Rifampicin, giúp giảm chi phí và tăng hiệu quả. Tuy nhiên, với lao siêu kháng thuốc (XDR-TB), điều trị vẫn phức tạp, kéo dài và tỷ lệ khỏi bệnh thấp. Vì vậy, câu hỏi “bệnh lao kháng thuốc sống được bao lâu” không có đáp án cố định, bởi tiên lượng phụ thuộc chủ yếu vào mức độ kháng thuốc và sự tuân thủ phác đồ điều trị.

2.3. Mục đích điều trị lao kháng thuốc

Mục đích chính của việc điều trị là kiểm soát bệnh và phục hồi sức khỏe cho người bệnh.

– Giảm nhanh vi khuẩn lao: Sử dụng các loại thuốc diệt khuẩn mạnh để nhanh chóng giảm số lượng vi khuẩn, từ đó giảm triệu chứng và nguy cơ tử vong.

– Ngăn ngừa kháng thuốc nặng hơn: Phối hợp nhiều loại thuốc đã được chứng minh hiệu quả để tiêu diệt vi khuẩn, không cho chúng có cơ hội đột biến và phát triển khả năng kháng thuốc.

– Ngăn ngừa tái phát: Điều trị kéo dài và tuân thủ nghiêm ngặt giúp loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn lao ra khỏi cơ thể, ngăn ngừa bệnh quay trở lại sau khi ngưng thuốc.

3. Cách chăm sóc và sống chung với người mắc lao kháng thuốc

3.1. Tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ là yếu tố then chốt

Phác đồ điều trị lao kháng thuốc rất phức tạp và được cá nhân hóa cho từng bệnh nhân. Vì vậy, người bệnh cần tuyệt đối tuân thủ mọi hướng dẫn của bác sĩ: uống thuốc đúng giờ, đủ liều và không tự ý ngắt quãng, ngay cả khi các triệu chứng đã thuyên giảm. Việc không tuân thủ không chỉ làm giảm hiệu quả điều trị mà còn có thể khiến vi khuẩn lao trở nên kháng thuốc nặng hơn, dẫn đến thất bại điều trị.

3.2. Chăm sóc dinh dưỡng thể trạng đúng cách

Bên cạnh việc tuân thủ điều trị, chăm sóc dinh dưỡng hợp lý đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục của người mắc lao kháng thuốc. Bệnh thường khiến cơ thể suy nhược, vì vậy người bệnh cần bổ sung đầy đủ dưỡng chất. Chế độ ăn nên giàu protein từ thịt nạc, cá, trứng, sữa và đậu để tái tạo tế bào, tăng sức đề kháng. Rau xanh, trái cây cung cấp vitamin và khoáng chất, giúp phục hồi nhanh hơn. Ngoài ra, nên dùng chất béo tốt từ dầu thực vật, các loại hạt để cung cấp năng lượng. Nghỉ ngơi đầy đủ và ngủ đúng giờ cũng là yếu tố cần thiết cho quá trình hồi phục.

3.3. Đảm bảo môi trường sống vệ sinh cho người bệnh

Vì lao kháng thuốc vẫn lây qua đường hô hấp, việc phòng tránh lây nhiễm cho người xung quanh là trách nhiệm của cả người bệnh và gia đình.

– Đeo khẩu trang: Người bệnh nên đeo khẩu trang y tế khi tiếp xúc với người khác, đặc biệt là khi ho hoặc hắt hơi.

– Hạn chế tiếp xúc: Trong giai đoạn đầu điều trị, người bệnh nên hạn chế tiếp xúc gần với người già, trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu.

– Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay đều đặn bằng xà phòng hoặc dung dịch khử khuẩn, nhất là sau khi ho hay hắt hơi.

– Vệ sinh môi trường sống: Đảm bảo không gian sống sạch sẽ, thoáng khí, có ánh nắng mặt trời. Đồ dùng cá nhân của người bệnh nên được vệ sinh riêng.

Bệnh lao kháng thuốc là một thách thức lớn, nhưng không phải là không thể vượt qua. Thời gian sống của người mắc bệnh lao kháng thuốc phụ thuộc rất lớn vào sự hợp tác, kiên trì của chính bản thân người bệnh. Điều quan trọng nhất là người bệnh cần phát hiện sớm, tuân thủ nghiêm ngặt phác đồ của bác sĩ, duy trì chế độ dinh dưỡng, sinh hoạt lành mạnh và có sự đồng hành từ gia đình, người thân.