Dấu hiệu đột quỵ dễ bị bỏ qua không phải ai cũng biết
Nhận diện sớm dấu hiệu đột quỵ là chìa khóa để tăng cơ hội sống sót và phục hồi chức năng cho người bệnh. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách nhận diện những biểu hiện “kín đáo” nhưng nguy hiểm này. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các dấu hiệu đột quỵ thường bị bỏ qua và cách xử trí kịp thời, hiệu quả.
1. Đột quỵ là gì và vì sao cần phát hiện sớm?
1.1 Khái quát về đột quỵ
Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, là tình trạng nguồn máu cung cấp cho một phần não bị gián đoạn hoặc giảm nghiêm trọng, khiến tế bào não chết đi chỉ sau vài phút do thiếu oxy và dưỡng chất. Đột quỵ có thể xảy ra do tắc nghẽn mạch máu (nhồi máu não) hoặc vỡ mạch máu (xuất huyết não).
1.2 Tầm quan trọng của việc nhận biết dấu hiệu sớm
Thời gian là yếu tố sống còn khi xử trí đột quỵ. Nếu bệnh nhân được cấp cứu trong vòng 3 – 6 giờ đầu sau khi có triệu chứng, khả năng phục hồi cao hơn đáng kể. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi người xung quanh phải sớm nhận diện được dấu hiệu đột quỵ, kể cả khi chúng rất nhẹ nhàng, thoáng qua hay không rõ ràng.
2. Những dấu hiệu đột quỵ dễ bị bỏ qua
2.1 Mất cân bằng tạm thời – Dấu hiệu đột quỵ dễ bị bỏ qua
Một trong những biểu hiện ban đầu nhưng rất dễ bị xem nhẹ là tình trạng người bệnh cảm thấy loạng choạng, mất thăng bằng hoặc khó đi lại trong thời gian ngắn. Nhiều người nhầm lẫn triệu chứng này với mệt mỏi, tụt huyết áp hay chóng mặt thông thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng này đi kèm với sự mơ hồ trong nhận thức hoặc mất phối hợp tay chân, đây có thể là dấu hiệu đột quỵ đang đến gần.
2.2 Nhìn mờ một bên mắt
Thị lực giảm đột ngột ở một bên mắt cũng là dấu hiệu cần cảnh giác. Một số trường hợp đột quỵ có thể gây ra tình trạng nhìn đôi, nhìn lóa hoặc mất thị lực tạm thời. Do không gây đau đớn và thường tự hồi phục sau vài phút, triệu chứng này rất dễ bị bỏ qua, đặc biệt ở người cao tuổi.
2.3 Tê yếu nhẹ ở tay hoặc chân – Dấu hiệu đột quỵ dễ bị nhầm lẫn
Cảm giác tê bì nhẹ ở một bên cơ thể – ví dụ tay trái hoặc chân trái – có thể chỉ kéo dài trong vài phút nhưng lại là cảnh báo rõ ràng về nguy cơ đột quỵ. Khi tế bào não bắt đầu thiếu máu, chức năng kiểm soát vận động sẽ bị ảnh hưởng. Những cơn tê yếu nhẹ và thoáng qua là lời cảnh báo sớm, nhưng lại thường bị xem là dấu hiệu của mỏi cơ hay thoái hóa.
2.4 Lú lẫn hoặc thay đổi hành vi bất thường
Một số người bị đột quỵ biểu hiện bằng trạng thái lú lẫn, nói nhầm từ hoặc không hiểu người khác đang nói gì. Thậm chí, người bệnh có thể trở nên kích động, lơ đễnh hoặc mất định hướng không rõ nguyên nhân. Những biểu hiện này rất dễ bị quy chụp là rối loạn tâm thần, stress hay trầm cảm, trong khi thực tế đó có thể là dấu hiệu đột quỵ tiềm ẩn.
3. Vì sao dấu hiệu đột quỵ dễ bị nhầm lẫn?
3.1 Triệu chứng không đặc hiệu và thoáng qua
Một trong những lý do chính khiến nhiều người bỏ qua dấu hiệu đột quỵ là vì chúng thường không kéo dài lâu hoặc không rõ ràng như trong tưởng tượng. Không phải tất cả người bệnh đều ngã gục ngay lập tức hay liệt nửa người như các trường hợp nặng. Những biểu hiện ban đầu có thể mơ hồ, nhẹ nhàng và chỉ xuất hiện trong tích tắc.
3.2 Nhầm lẫn với bệnh lý khác
Nhiều triệu chứng của đột quỵ có thể giống với các bệnh lý thần kinh, tim mạch hoặc nội tiết như: đau nửa đầu, tụt đường huyết, rối loạn tiền đình, lo âu hay rối loạn thần kinh thực vật. Nếu không có hiểu biết và cảnh giác, người bệnh hoặc người thân dễ dàng chủ quan, từ đó bỏ lỡ “thời gian vàng” cứu chữa.
3.3 Tâm lý chủ quan hoặc thiếu thông tin
Không ít người, đặc biệt là người trẻ, cho rằng đột quỵ là bệnh của người cao tuổi nên không chú ý đến các biểu hiện dù có sẵn. Bên cạnh đó, việc thiếu thông tin từ các chiến dịch truyền thông hoặc chăm sóc y tế ban đầu chưa toàn diện cũng góp phần khiến việc nhận biết dấu hiệu đột quỵ còn hạn chế.
4. Cách nhận biết sớm và xử trí khi nghi ngờ đột quỵ
4.1 Quy tắc FAST trong nhận diện đột quỵ
Một phương pháp hiệu quả để nhận biết nhanh các dấu hiệu đột quỵ là quy tắc FAST:
F (Face) – Khuôn mặt méo lệch, không đối xứng khi cười hoặc nói.
A (Arms) – Không thể nâng hai tay đều nhau, một bên yếu hơn.
S (Speech) – Lời nói khó khăn, nói ngọng, lắp bắp.
T (Time) – Thời gian là yếu tố sống còn, cần gọi cấp cứu ngay khi thấy các biểu hiện trên.
4.2 Không tự ý xử trí tại nhà
Nhiều người khi thấy biểu hiện nghi ngờ lại tự ý uống thuốc huyết áp, thuốc an thần hoặc trì hoãn việc gọi cấp cứu. Đây là sai lầm nguy hiểm trong sơ cứu đột quỵ. Việc cần làm là giữ người bệnh ở tư thế an toàn, theo dõi hô hấp, không cho ăn uống và nhanh chóng gọi cấp cứu 115 hoặc đưa đến bệnh viện gần nhất có đơn vị can thiệp đột quỵ.
5. Đối tượng có nguy cơ đột quỵ cao cần lưu ý đặc biệt
5.1 Người lớn tuổi và bệnh nền
Những người từ 55 tuổi trở lên, đặc biệt có bệnh lý nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu hoặc rung nhĩ… cần hết sức chú ý tới dấu hiệu đột quỵ. Đôi khi chỉ là một cơn hoa mắt, tê tay hay nói lắp, nhưng cũng có thể là cảnh báo sớm của một cơn đột quỵ.
5.2 Người trẻ có lối sống thiếu khoa học
Đột quỵ không còn là “đặc quyền” của người già. Thực tế, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ đang gia tăng, nhất là ở nhóm hay thức khuya, uống rượu bia, hút thuốc lá, căng thẳng kéo dài hoặc béo phì. Việc xem nhẹ các biểu hiện ban đầu chỉ khiến nguy cơ chuyển biến nặng cao hơn.
6. Phòng ngừa đột quỵ từ thói quen hằng ngày
6.1 Duy trì huyết áp ổn định và lối sống lành mạnh
Huyết áp cao là thủ phạm gây đột quỵ thường gặp. Vì vậy, người dân nên đo huyết áp định kỳ, duy trì chế độ ăn giảm muối, hạn chế rượu bia, không hút thuốc và tăng cường vận động thể chất đều đặn.
6.2 Theo dõi sức khỏe định kỳ
Việc khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ như tiểu đường, mỡ máu, bệnh tim mạch. Cùng với đó, việc được tư vấn cách kiểm soát từ bác sĩ sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ đột quỵ.
Không phải tất cả các dấu hiệu đột quỵ đều rõ ràng, kịch tính như nhiều người lầm tưởng. Thực tế, phần lớn trường hợp ban đầu chỉ biểu hiện âm thầm và dễ bị xem nhẹ. Chính vì vậy, hiểu và ghi nhớ những dấu hiệu cảnh báo sớm sẽ giúp mỗi chúng ta chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân và người thân yêu.
