Nứt kẽ hậu môn phải làm sao: Điều trị và phòng ngừa

Nứt kẽ hậu môn là một trong những tình trạng phổ biến và gây nhiều đau đớn, khó chịu trong sinh hoạt hàng ngày. Nhiều người bệnh khi gặp phải tình trạng này thường hoang mang, không biết nứt kẽ hậu môn phải làm sao để điều trị dứt điểm. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin tổng quan, đầy đủ và khoa học nhất về nguyên nhân, triệu chứng, cũng như các biện pháp điều trị, phòng ngừa hiệu quả tình trạng này.

1. Nứt kẽ hậu môn là gì?

Nứt kẽ hậu môn là tình trạng xuất hiện vết rách nhỏ ở niêm mạc ống hậu môn, gây đau rát, chảy máu mỗi khi đi đại tiện. Đây là một bệnh lý thuộc nhóm các rối loạn vùng hậu môn – trực tràng, thường gặp ở nhiều độ tuổi, đặc biệt là người trưởng thành và người cao tuổi. Những vết nứt thường nằm ở vị trí đường giữa sau của hậu môn và gây đau kéo dài, đặc biệt là sau khi đi tiêu.

Trong hầu hết các trường hợp, nứt hậu môn có thể tự lành sau vài tuần nếu được chăm sóc đúng cách. Tuy nhiên, nếu để lâu không điều trị hoặc chăm sóc sai cách, bệnh có thể tiến triển thành nứt hậu môn mạn tính, khiến vết thương khó lành và làm tăng nguy cơ phải phẫu thuật để điều trị dứt điểm.

2. Nguyên nhân nào gây nứt kẽ hậu môn?

Để biết nứt kẽ hậu môn phải làm sao, trước hết cần hiểu rõ những nguyên nhân gây ra tình trạng này. Phổ biến nhất là do táo bón kéo dài, khiến người bệnh phải rặn mạnh khi đi tiêu, dẫn đến rách lớp niêm mạc hậu môn. Phân quá khô hoặc cứng có thể tạo áp lực lớn lên vùng này, gây tổn thương nghiêm trọng.

Ngoài ra, tiêu chảy mạn tính, viêm nhiễm vùng hậu môn trực tràng, hoặc các bệnh lý liên quan như viêm đại tràng, bệnh Crohn cũng là những yếu tố làm tăng nguy cơ nứt kẽ hậu môn. Những người từng trải qua phẫu thuật hậu môn, phụ nữ sau sinh, hoặc những người có thói quen vệ sinh kém, chế độ ăn thiếu chất xơ cũng dễ gặp phải tình trạng này.

Một số yếu tố cơ địa như tình trạng co thắt mạnh của cơ vòng hậu môn cũng khiến vết nứt khó lành, tạo thành vòng luẩn quẩn giữa đau – co thắt – vết thương chậm lành.

3. Triệu chứng nhận biết nứt kẽ hậu môn

Triệu chứng đặc trưng nhất của nứt hậu môn là cảm giác đau rát dữ dội khi đi đại tiện. Cơn đau thường khởi phát ngay khi phân đi qua hậu môn, có thể kéo dài vài phút đến vài giờ sau khi đi tiêu. Ngoài ra, người bệnh còn có thể thấy máu đỏ tươi dính trên giấy vệ sinh hoặc trong phân, kèm theo cảm giác ngứa ngáy hoặc kích ứng quanh vùng hậu môn.

Trong một số trường hợp nặng, người bệnh sẽ thấy vết rách rõ rệt quanh hậu môn hoặc xuất hiện da thừa, nhú phì đại gần vết nứt – dấu hiệu cho thấy bệnh đã chuyển sang giai đoạn mạn tính. Cảm giác sợ hãi khi đi tiêu, mất ngủ do đau kéo dài, và lo lắng tâm lý là những hậu quả gián tiếp nhưng đáng chú ý của bệnh lý này.

4. Nứt kẽ hậu môn phải làm sao để điều trị?

4.1. Cải thiện nứt kẽ hậu môn nhẹ bằng thay đổi thói quen sinh hoạt

Đối với những trường hợp nứt hậu môn mới khởi phát, người bệnh nên thăm khám để được bác sĩ chỉ định điều trị bằng các biện pháp tại nhà, kết hợp thay đổi lối sống để giúp vết thương mau lành. Việc đầu tiên cần làm là cải thiện tình trạng táo bón – nguyên nhân hàng đầu gây ra nứt hậu môn. Bổ sung nhiều chất xơ trong bữa ăn hàng ngày như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên cám cùng với việc uống đủ nước sẽ giúp làm mềm phân, giảm áp lực mỗi khi đi tiêu.

Song song đó, việc ngâm hậu môn bằng nước ấm mỗi ngày, đặc biệt sau khi đi vệ sinh, sẽ giúp làm dịu cảm giác đau, thư giãn cơ thắt và thúc đẩy quá trình hồi phục. Ngoài ra, người bệnh cũng nên duy trì chế độ vận động nhẹ nhàng để tăng cường nhu động ruột và hạn chế việc ngồi lâu một chỗ. Giữ vùng hậu môn luôn sạch sẽ và khô thoáng là điều cần thiết để tránh tình trạng nhiễm trùng hoặc vết nứt lan rộng.

4.2. Khi nào cần can thiệp y tế điều trị nứt kẽ hậu môn?

Nếu tình trạng không cải thiện, người bệnh cần được đánh giá và điều trị chuyên sâu. Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc giúp làm mềm phân, giảm co thắt cơ vòng hoặc thuốc bôi giúp tăng tuần hoàn máu tại chỗ.

Trong các trường hợp nứt kẽ hậu môn mạn tính, vết nứt lan rộng vào cơ vòng hoặc tái phát nhiều lần, phẫu thuật có thể là lựa chọn tối ưu. Phẫu thuật thường được chỉ định để cắt bỏ vết nứt hoặc mở rộng nhẹ cơ thắt hậu môn nhằm giảm áp lực và tạo điều kiện cho vết thương lành lại. Một số kỹ thuật khác như tiêm chất làm giãn cơ hoặc can thiệp bằng phương pháp hóa học cũng được cân nhắc dựa trên mức độ tổn thương và cơ địa người bệnh.

5. Nứt kẽ hậu môn có biến chứng gì không?

Tuy không phải bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng, nhưng nếu không điều trị đúng cách, nứt hậu môn có thể để lại nhiều hậu quả đáng tiếc. Vết nứt lâu lành có thể bị nhiễm trùng, tạo thành ổ áp xe hoặc rò hậu môn. Người bệnh cũng có thể bị đau mạn tính, mất kiểm soát hậu môn trong những trường hợp tổn thương lan rộng.

Với phụ nữ sau sinh, nứt hậu môn tái phát có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tâm lý và chất lượng sống. Vì vậy, phát hiện sớm và điều trị kịp thời là yếu tố quan trọng để tránh các biến chứng về sau.

6. Phòng ngừa nứt kẽ hậu môn như thế nào?

Để tránh tình trạng tái phát hoặc khởi phát bệnh, cần duy trì chế độ sinh hoạt hợp lý. Điều quan trọng nhất là giữ cho việc đi tiêu luôn đều đặn, không rặn mạnh khi đại tiện. Tạo thói quen đi vệ sinh đúng giờ, tránh ngồi lâu trên bồn cầu, và tuyệt đối không trì hoãn việc đại tiện khi có nhu cầu.

Bên cạnh đó, chế độ ăn uống đóng vai trò then chốt. Nên ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, hạn chế ăn đồ cay nóng, thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ. Uống đủ nước mỗi ngày và tránh các chất kích thích như cà phê, rượu bia cũng giúp đường ruột hoạt động hiệu quả hơn.

Tập luyện thể dục đều đặn cũng là cách giúp tăng cường lưu thông máu đến vùng hậu môn, hỗ trợ vết thương mau lành. Cuối cùng, đừng quên vệ sinh cá nhân sạch sẽ sau mỗi lần đi tiêu để phòng tránh vi khuẩn gây viêm nhiễm.

Nứt kẽ hậu môn phải làm sao là câu hỏi thường gặp khi người bệnh đối mặt với những cơn đau dai dẳng vùng hậu môn. Việc điều trị sớm, chăm sóc đúng cách và phòng ngừa hiệu quả là những yếu tố then chốt giúp tránh tái phát và ngăn ngừa biến chứng. Đừng chủ quan với những vết đau nhỏ, bởi nếu để kéo dài, bạn có thể phải đối mặt với những hậu quả khó lường. Hãy lắng nghe cơ thể mình và tìm đến cơ sở y tế chuyên khoa nếu tình trạng không cải thiện sau một thời gian chăm sóc tại nhà.