Nuốt vướng và có đờm trong cổ họng là những triệu chứng phổ biến mà nhiều người từng trải qua. Đôi khi chúng chỉ là biểu hiện của một rối loạn tạm thời như cảm cúm hay dị ứng, nhưng khi tình trạng này kéo dài và trở thành mạn tính thì đó có thể là dấu hiệu của những vấn đề nghiêm trọng hơn liên quan đến hệ tiêu hóa hoặc thần kinh. Một trong những phương pháp hiện đại để chẩn đoán nguyên nhân của tình trạng này là đo áp lực thực quản độ phân giải cao (High-Resolution Manometry – HRM). Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu sâu hơn về triệu chứng nuốt vướng, cảm giác có đờm và thời điểm sử dụng HRM để chẩn đoán.
Menu xem nhanh:
1. Khát quát về triệu chứng nuốt vướng và có đờm
Nuốt vướng (dysphagia) là tình trạng gặp khó khăn hoặc đau khi nuốt. Bệnh nhân thường mô tả cảm giác như thức ăn bị mắc lại ở cổ họng hoặc thực quản, khiến việc nuốt trở nên khó khăn hoặc không thể thực hiện một cách trơn tru. Trong nhiều trường hợp, nuốt vướng có thể đi kèm với cảm giác đau rát hoặc thậm chí có thể dẫn đến nghẹt thở.
Cảm giác có đờm là khi người bệnh cảm nhận được có một chất nhầy hoặc đờm trong cổ họng, nhưng khi cố gắng khạc nhổ lại không có gì hoặc rất ít đờm. Triệu chứng này có thể xảy ra do bệnh viêm xoang, viêm họng mạn tính hoặc các bệnh lý liên quan đến thực quản và đường tiêu hóa trên.
Hai triệu chứng kể trên có thể xuất hiện cùng lúc hoặc riêng biệt và là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau từ viêm nhiễm đường hô hấp đến rối loạn chức năng thần kinh thực quản. Điều quan trọng là tìm ra nguyên nhân gốc rễ để điều trị hiệu quả.
Nuốt vướng và có đờm là những triệu chứng phổ biến mà nhiều người mắc phải.
2. Nguyên nhân gây ra nuốt vướng và có đờm
Có rất nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng nuốt vướng và cảm giác có đờm, có thể chia thành hai nhóm chính gồm: nguyên nhân cơ học và nguyên nhân chức năng.
– Nguyên nhân cơ học: Các khối u, hẹp thực quản (do viêm, xơ hoặc ung thư), thoát vị hoành hoặc dị tật bẩm sinh có thể gây ra cản trở vật lý trong đường tiêu hóa, dẫn đến nuốt vướng. Tương tự, việc tiết nhiều chất nhầy hoặc đờm do viêm xoang, viêm họng hay bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) cũng có thể khiến người bệnh cảm thấy có đờm trong cổ.
– Nguyên nhân chức năng: Đây là những trường hợp mà thực quản hoặc các cơ liên quan đến chức năng nuốt không hoạt động bình thường. Rối loạn chức năng thần kinh, chẳng hạn như bệnh Parkinson, đột quỵ hoặc rối loạn co thắt thực quản (achalasia) có thể khiến việc điều khiển cơ nuốt trở nên khó khăn. Những rối loạn này thường không liên quan đến sự tắc nghẽn vật lý, nhưng lại ảnh hưởng đến cách kiểm soát việc di chuyển thức ăn từ miệng xuống dạ dày.
Một trong những khó khăn lớn nhất đối với bác sĩ là làm thế nào để phân biệt giữa nguyên nhân cơ học và nguyên nhân chức năng của tình trạng nuốt vướng. Đây là lúc HRM trở thành công cụ hữu ích.
3. Đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) là gì?
Đo áp lực thực quản độ phân giải cao (High-Resolution Manometry – HRM) là một phương pháp tiên tiến để đo áp lực và hoạt động của cơ thực quản trong quá trình nuốt. Phương pháp này được thực hiện bằng cách đưa một ống thông nhỏ có chứa nhiều cảm biến áp lực vào thực quản qua đường mũi. Khi bệnh nhân nuốt, các cảm biến này sẽ đo lường áp lực tại nhiều điểm dọc theo thực quản, từ đó cung cấp cái nhìn toàn diện về hoạt động của cơ thực quản và cơ vòng thực quản.
HRM giúp bác sĩ phân tích xem các cơ thực quản có hoạt động bình thường hay không, liệu có sự bất thường trong co thắt cơ hoặc có rối loạn chức năng cơ vòng dưới thực quản. Đây là thông tin quan trọng để chẩn đoán các bệnh lý chức năng của thực quản.
HRM là một trong những công cụ chẩn đoán nuốt vướng hiệu quả.
4. Khi nào nên sử dụng HRM để chẩn đoán nuốt vướng?
HRM thường được chỉ định khi các phương pháp chẩn đoán khác như nội soi hoặc X-quang không thể khẳng định rõ ràng nguyên nhân của tình trạng nuốt vướng. Một số tình huống cụ thể mà HRM được cho là phương pháp hữu ích nhất gồm:
– Khi có nghi ngờ về achalasia:
Achalasia là một rối loạn hiếm gặp của cơ thực quản, khiến thực quản không thể đẩy thức ăn xuống dạ dày một cách hiệu quả. HRM là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán achalasia, giúp phát hiện sự bất thường trong chức năng co bóp của cơ thực quản và cơ vòng dưới thực quản.
– Khi các triệu chứng nuốt vướng kéo dài nhưng không có nguyên nhân cơ học rõ ràng: Nếu nội soi hoặc các kỹ thuật hình ảnh khác không phát hiện được khối u hoặc sự hẹp thực quản, HRM có thể giúp xác định xem có vấn đề chức năng nào gây ra nuốt vướng hay không.
– Rối loạn co thắt thực quản:
Đây là những trường hợp mà thực quản co thắt không đúng cách hoặc không đồng bộ, dẫn đến khó nuốt. HRM có thể xác định được mức độ và vị trí của các rối loạn này, giúp định hướng điều trị thích hợp.
– Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) kháng điều trị:
Trong một số trường hợp, các bệnh nhân bị GERD không đáp ứng tốt với điều trị thuốc. HRM có thể được sử dụng để kiểm tra chức năng cơ vòng dưới thực quản, xem xét có phải cơ vòng này không hoạt động bình thường, từ đó giúp điều chỉnh phương pháp điều trị.
5. Lợi ích của HRM trong chẩn đoán và địa chỉ thực hiện uy tín
5.1 Lợi ích chẩn đoán của HRM trong các trường hợp nuốt vướng và có đờm
Sử dụng HRM mang lại nhiều lợi ích trong chẩn đoán và điều trị bệnh lý thực quản:
– Chính xác và chi tiết: HRM cung cấp dữ liệu chi tiết về hoạt động của các cơ và áp lực trong thực quản, giúp bác sĩ có cái nhìn rõ ràng về chức năng nuốt của bệnh nhân. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc phân biệt giữa các rối loạn cơ thực quản khác nhau.
– Xác định đúng nguyên nhân: Nhiều bệnh lý thực quản có thể có triệu chứng tương tự nhau, nhưng việc điều trị có thể rất khác nhau. Ví dụ, achalasia và co thắt thực quản có thể đều gây khó nuốt, nhưng phương pháp điều trị khác biệt. HRM giúp xác định chính xác bệnh lý để bác sĩ đưa ra liệu trình phù hợp.
– Không xâm lấn: Mặc dù HRM yêu cầu đặt ống thông qua mũi xuống thực quản nhưng đây là một thủ thuật tương đối không xâm lấn và ít gây đau đớn cho bệnh nhân. Bệnh nhân thường có thể xuất viện ngay sau khi thực hiện thủ thuật mà không cần phải ở lại theo dõi lâu dài.
Quá trình đo HRM tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc.
5.2 Địa chỉ đo HRM uy tín chẩn đoán nuốt vướng và có đờm
Với những lợi ích kể trên, HRM ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong chẩn đoán chuyên sâu các bệnh lý tiêu hóa. Tuy nhiên do yêu cầu cao về thiết bị và kỹ thuật nên hiện nay, mới chỉ có một số ít đơn vị y tế ở miền Bắc triển khai phương pháp này, trong đó có Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc. Hệ thống máy đo HRM được Thu Cúc TCI nhập khẩu trực tiếp từ Mỹ với độ chính xác và an toàn vượt trội. Đội ngũ kỹ thuật viên được đào tạo bài bản và dày dạn kinh nghiệm, đảm bảo quá trình thực hiện luôn nhẹ nhàng, êm ái, hiệu quả tối ưu.
Tùy từng trường hợp, các phương pháp nội soi, chụp X-quang, xét nghiệm có thể được chỉ định phù hợp để chẩn đoán nuốt vướng, giúp đưa ra kết quả chính xác nhất.
Như vậy, triệu chứng nuốt vướng và cảm giác có đờm kéo dài có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý tiềm ẩn liên quan đến thực quản và hệ thần kinh. Với việc theo dõi áp lực ở thực quản, HRM mang lại cái nhìn chi tiết về hoạt động của thực quản, giúp các bác sĩ đánh giá nguyên nhân gây nuốt vướng và có đờm, từ đó đưa ra phác đồ điều trị chính xác và hiệu quả hơn. Khi gặp tình trạng nuốt vướng có đờm, bạn cần kịp thời thăm khám để được chẩn đoán và điều trị sớm.
