Nuốt nghẹn là cảm giác khó chịu khi thức ăn vướng lại trong cổ hoặc ngực, có thể xuất hiện vì nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các bệnh lý thực quản đến rối loạn tâm lý. Tình trạng này ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và cần được chẩn đoán, điều trị đúng cách. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân gây nuốt nghẹn, các triệu chứng đi kèm và các phương pháp chẩn đoán hiệu quả nhất.
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về nuốt nghẹn
Nuốt nghẹn là triệu chứng phổ biến ở nhiều người và có thể xuất hiện bất ngờ hoặc tiến triển dần theo thời gian. Đây là tình trạng khi người bệnh cảm thấy khó nuốt, thức ăn vướng lại ở cổ họng hoặc ngực, đôi khi gây đau và khó chịu. Nuốt nghẹn không chỉ làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo của nhiều bệnh lý nghiêm trọng.
Nuốt nghẹn là triệu chứng phổ biến ở nhiều người
2. Các nguyên nhân gây nào có thể gây ra nuốt nghẹn?
2.1. Nguyên nhân gây nuốt nghẹn: Do các bệnh lý về thực quản
– Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Đây là nguyên nhân phổ biến gây nuốt nghẹn. Khi dạ dày tiết axit trào ngược lên thực quản, niêm mạc thực quản có thể bị viêm và tổn thương. Điều này làm cho thực quản bị co thắt hoặc sưng, dẫn đến cảm giác nghẹn khi nuốt.
– Viêm thực quản: Có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân, chẳng hạn như nhiễm trùng, tác động của axit hoặc sử dụng thuốc gây kích ứng. Tình trạng viêm này làm thực quản mất đi sự linh hoạt trong việc co bóp, gây ra cảm giác khó nuốt.
– U thực quản: Các khối u (cả lành tính và ác tính) có thể phát triển trong thực quản, cản trở đường đi của thức ăn, gây cảm giác nghẹn. Đặc biệt, ung thư thực quản là một nguyên nhân đáng lo ngại, với dấu hiệu nuốt nghẹn tăng dần theo thời gian.
– Hẹp thực quản: Các tổn thương hoặc viêm nhiễm có thể gây ra hiện tượng sẹo hoặc co hẹp lòng thực quản. Tình trạng này thường đi kèm với trào ngược dạ dày hoặc các can thiệp điều trị trước đó như xạ trị.
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là nguyên nhân phổ biến gây nuốt nghẹn
2.2. Nguyên nhân gây nuốt nghẹn: Các vấn đề ở cơ và thần kinh
– Rối loạn vận động thực quản: Một số rối loạn như chứng co thắt thực quản lan tỏa hoặc chứng Achalasia khiến thực quản co thắt không đều, làm thức ăn khó đi xuống dạ dày, dẫn đến nuốt nghẹn.
– Bệnh Parkinson: Đây là bệnh lý thần kinh gây ảnh hưởng đến khả năng vận động, bao gồm cả các cơ tham gia vào quá trình nuốt. Bệnh nhân Parkinson thường có biểu hiện nuốt nghẹn, đặc biệt khi bệnh tiến triển nặng.
– Đột quỵ: Đột quỵ ảnh hưởng đến các dây thần kinh kiểm soát hoạt động của cơ họng và thực quản. Điều này làm giảm khả năng nuốt của bệnh nhân, gây ra cảm giác nghẹn.
2.3. Nguyên nhân từ các bệnh lý vùng họng và thanh quản
Viêm amidan hoặc viêm họng mãn tính: Tình trạng viêm nhiễm này không chỉ gây đau mà còn làm tăng nguy cơ phù nề vùng họng, khiến bệnh nhân khó nuốt và cảm thấy nghẹn.
2.4. Nguyên nhân từ yếu tố tâm lý
– Rối loạn lo âu: Nhiều người bị stress hoặc lo âu có cảm giác vướng, nghẹn ở cổ, mặc dù không có vấn đề thực thể nào ở thực quản hay họng. Đây là một dạng của nuốt nghẹn do yếu tố tâm lý, thường xuất hiện cùng các triệu chứng khác như hồi hộp, khó thở.
– Rối loạn thần kinh tự chủ: Một số người mắc chứng rối loạn thần kinh tự chủ có thể cảm thấy khó nuốt, nghẹn do cơ thể không kiểm soát tốt hoạt động của các cơ thực quản.
3. Triệu chứng đi kèm khi nuốt nghẹn
Nuốt nghẹn thường đi kèm với các triệu chứng sau:
– Cảm giác vướng hoặc đau ở cổ hoặc ngực khi nuốt.
– Nôn mửa hoặc buồn nôn sau khi ăn.
– Sụt cân do ngại ăn uống.
– Khó thở hoặc ho khan (nếu nguyên nhân là do trào ngược axit).
– Khàn tiếng hoặc mất tiếng (trong trường hợp tổn thương thanh quản).
Nếu gặp phải các triệu chứng trên trong thời gian dài, người bệnh nên đi khám để xác định chính xác nguyên nhân và điều trị sớm.
4. Các phương pháp chẩn đoán nguyên nhân gây nuốt nghẹn
Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây nuốt nghẹn, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp chẩn đoán sau:
4.1. Nội soi thực quản
Nội soi thực quản là phương pháp phổ biến nhất để phát hiện các vấn đề bên trong thực quản như viêm loét, hẹp hoặc khối u. Bác sĩ sẽ sử dụng ống soi mềm có gắn camera để quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày. Thủ thuật này không chỉ giúp chẩn đoán nguyên nhân mà còn hỗ trợ lấy mẫu sinh thiết nếu phát hiện dấu hiệu bất thường.
4.2. Đo áp lực và nhu động thực quản (HRM – High Resolution Manometry)
Đây là kỹ thuật hiện đại giúp đo áp lực trong lòng thực quản khi nuốt. Đo áp lực thực quản cho phép đánh giá hoạt động của các cơ thực quản, phát hiện các rối loạn vận động như chứng Achalasia hoặc co thắt thực quản lan tỏa. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong chẩn đoán các nguyên nhân nuốt nghẹn do rối loạn vận động.
HRM đặc biệt hữu ích trong chẩn đoán các nguyên nhân nuốt nghẹn do rối loạn vận động
4.3. Đo pH thực quản 24h
Đây là phương pháp giúp xác định lượng axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Đo pH thực quản 24h là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày thực quản, một trong những nguyên nhân chính gây nuốt nghẹn. Bệnh nhân sẽ được gắn một thiết bị đo nhỏ trong thực quản trong vòng 24 giờ để theo dõi mức độ axit trào ngược.
Thu Cúc TCI – Địa chỉ hàng đầu trong chẩn đoán nuốt nghẹn: Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc TCI là một trong những đơn vị y tế tiên phong trong việc ứng dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại như nội soi thực quản, đo áp lực thực quản (HRM), và đo pH thực quản 24h. Đội ngũ bác sĩ tại TCI giàu kinh nghiệm, được trang bị các thiết bị tiên tiến và tuân thủ quy trình chẩn đoán chuẩn quốc tế, giúp người bệnh nhanh chóng xác định chính xác nguyên nhân gây nuốt nghẹn và có phương án điều trị phù hợp.
5. Tham khảo cách điều trị nuốt nghẹn
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra nuốt nghẹn, bác sĩ sẽ có các phương án điều trị khác nhau:
– Điều trị trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Các loại thuốc giảm tiết axit, kết hợp cùng chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh sẽ giúp cải thiện tình trạng.
– Phẫu thuật hoặc can thiệp nội soi: Trong trường hợp có khối u hoặc hẹp thực quản, bác sĩ có thể đề nghị can thiệp nội soi hoặc phẫu thuật để loại bỏ khối u hoặc nong rộng thực quản.
– Điều trị tâm lý: Nếu nguyên nhân là do yếu tố tâm lý, việc điều trị tâm lý và các kỹ thuật giảm căng thẳng sẽ giúp người bệnh thoải mái hơn khi ăn uống.
Nuốt nghẹn là một triệu chứng phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bằng cách áp dụng các phương pháp chẩn đoán tiên tiến, người bệnh có thể hiểu rõ nguyên nhân gây nuốt nghẹn và nhận được sự chăm sóc y tế hiệu quả.
