Giãn đài bể thận là tình trạng đài thận và bể thận bị giãn rộng do sự ứ đọng nước tiểu, gây áp lực lên nhu mô thận và làm suy giảm chức năng thận theo thời gian. Đây không phải là một bệnh lý riêng lẻ mà là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề, bệnh lý về đường tiết niệu. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, đài bể thận khi bị giãn mỏng có thể dẫn đến tổn thương thận vĩnh viễn. Vậy nguyên nhân nào gây ra tình trạng này, dấu hiệu nhận biết ra sao và cách phòng tránh thế nào, hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Giãn đài bể thận là gì?
Giãn đài bể thận là tình trạng hệ thống thu thập nước tiểu của thận bị giãn rộng do sự tích tụ nước tiểu quá mức. Hiện tượng này xảy ra khi có sự cản trở hoặc rối loạn trong quá trình dẫn lưu nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời, đài bể thận bị giãn có thể dẫn đến suy giảm chức năng thận, thậm chí gây ra các biến chứng nguy hiểm như suy thận mạn tính.
2. Các nguyên nhân gây đài bể thận bị giãn
2.1 Tắc nghẽn đường tiết niệu gây giãn đài bể thận
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của giãn đài bể thận là tắc nghẽn đường tiết niệu. Sỏi thận, sỏi niệu quản có thể cản trở sự lưu thông của nước tiểu, khiến thận phải chịu áp lực lớn do nước tiểu ứ đọng. Bên cạnh đó, những khối u ở thận, niệu quản hoặc bàng quang cũng có thể gây chèn ép, làm cản trở dòng chảy của nước tiểu.
Tắc nghẽn đường tiết niệu không chỉ làm đài bể thận bị giãn mà còn có thể dẫn đến viêm nhiễm đường tiết niệu, gây đau đớn và làm suy giảm chức năng thận. Nếu tắc nghẽn xảy ra trong thời gian dài mà không được xử lý, áp lực trong thận tăng cao có thể dẫn đến tổn thương mô thận không thể phục hồi.
Sỏi tiết niệu gây tắc nghẽn dòng chảy nước tiểu gây ứ nước, giãn mỏng nhu mô thận
2.2 Trào ngược bàng quang – niệu quản gây giãn đài bể thận
Trào ngược bàng quang – niệu quản là tình trạng nước tiểu từ bàng quang trào ngược lên niệu quản, thậm chí lên đến đài bể thận. Hiện tượng này có thể do van niệu quản hoạt động kém hoặc do các vấn đề bẩm sinh liên quan đến hệ tiết niệu.
Khi nước tiểu trào ngược liên tục, áp lực trong bể thận tăng cao, dẫn đến bể thận, các đài thận giãn mỏng. Đặc biệt, việc nước tiểu chảy ngược còn tạo điều kiện cho vi khuẩn di chuyển từ bàng quang lên thận, gây nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát nhiều lần. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến suy giảm chức năng thận nghiêm trọng.
2.3 Bất thường bẩm sinh ở hệ tiết niệu
Một số trẻ sơ sinh khi sinh ra đã có bất thường trong cấu trúc hệ tiết niệu, khiến quá trình dẫn lưu nước tiểu gặp khó khăn. Hẹp niệu quản, van niệu đạo sau hoặc các dị tật khác có thể làm nước tiểu không thể thoát xuống bàng quang một cách bình thường, dẫn đến giãn bể thận từ khi còn nhỏ.
Những trường hợp này thường được phát hiện thông qua siêu âm thai hoặc siêu âm sau sinh. Nếu tình trạng giãn tiến triển nặng, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp ngoại khoa để đảm bảo chức năng thận không bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
3. Những triệu chứng xảy ra khi đài bể thận bị giãn
3.1 Đau lưng, đau bụng âm ỉ
Những người bị giãn mỏng nhu mô thận thường có cảm giác đau ở vùng lưng dưới hoặc đau bụng âm ỉ kéo dài. Cơn đau có thể trở nên dữ dội hơn nếu có sỏi thận hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu kèm theo. Cảm giác đau thường tăng lên khi người bệnh vận động mạnh hoặc thay đổi tư thế đột ngột.
Đài bể thận giãn có thể gây đau hông lưng âm ỉ
3.2 Rối loạn tiểu tiện
Một dấu hiệu phổ biến khác của đài bể thận khi bị giãn rộng là rối loạn tiểu tiện. Người bệnh có thể gặp tình trạng tiểu rắt, tiểu buốt hoặc có cảm giác muốn đi tiểu nhiều lần nhưng mỗi lần lượng nước tiểu rất ít. Một số trường hợp có thể thấy nước tiểu đục, có lẫn máu hoặc mùi hôi khó chịu, đặc biệt là khi có nhiễm trùng đường tiết niệu kèm theo.
Ngoài ra, giãn đài bể thận có thể khiến dòng chảy nước tiểu trở nên yếu, tiểu ngắt quãng hoặc tiểu khó. Nếu bệnh tiến triển nặng, lượng nước tiểu có thể giảm đáng kể do chức năng thận bị suy giảm.
3.3 Sốt, ớn lạnh khi có nhiễm trùng
Khi nhu mô thận bị giãn mỏng kèm theo nhiễm trùng đường tiết niệu, người bệnh có thể bị sốt cao, ớn lạnh và mệt mỏi. Đây là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm, cho thấy vi khuẩn có thể đã xâm nhập vào thận và gây viêm thận – bể thận cấp tính. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng có thể lan rộng, dẫn đến biến chứng nguy hiểm như nhiễm khuẩn huyết.
4. Cách phòng tránh giãn đài bể thận
4.1 Uống đủ nước và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh
Một trong những biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để bảo vệ thận là uống đủ nước mỗi ngày. Nước giúp làm loãng nước tiểu, giảm nguy cơ hình thành sỏi thận và hạn chế tình trạng tắc nghẽn niệu quản. Người trưởng thành nên uống từ 2 – 2,5 lít nước mỗi ngày, tùy vào điều kiện sức khỏe và mức độ vận động.
Ngoài ra, một chế độ ăn uống lành mạnh, ít muối và ít protein động vật sẽ giúp giảm tải áp lực cho thận. Hạn chế tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến sẵn, nhiều muối đường, dầu mỡ, đồ uống có cồn và các loại thực phẩm có hàm lượng oxalate cao như rau bina, sô-cô-la, cà phê để giảm nguy cơ hình thành sỏi thận.
4.2 Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Việc kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề về thận, bao gồm giãn đài bể thận. Những người có tiền sử sỏi thận, nhiễm trùng tiết niệu hoặc trào ngược bàng quang – niệu quản nên thường xuyên theo dõi chức năng thận để ngăn ngừa biến chứng.
Siêu âm thận, xét nghiệm nước tiểu và chụp CT… là những phương pháp quan trọng giúp đánh giá tình trạng thận. Nếu phát hiện bất thường, bác sĩ sẽ có kế hoạch điều trị sớm để bảo vệ sức khỏe thận.
Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm vấn đề sức khỏe, ngăn nguy cơ hình thành bệnh lý thận, tiết niệu
4.3 Điều trị triệt để các bệnh lý liên quan đến đường tiết niệu
Những bệnh lý như sỏi thận, nhiễm trùng tiết niệu hay trào ngược bàng quang – niệu quản cần được điều trị dứt điểm để tránh nguy cơ đài bể thận bị giãn. Việc trì hoãn điều trị có thể khiến bệnh tiến triển nặng hơn, làm tăng nguy cơ suy thận mạn tính.
Những phương pháp điều trị có thể bao gồm dùng thuốc, thay đổi chế độ ăn uống hoặc trong một số trường hợp cần can thiệp ngoại khoa. Lúc này người bệnh cần tuân thủ đúng và sát sao hướng dẫn của bác sĩ để đạt hiệu quả điều trị tối ưu, triệt để.
Giãn đài bể thận là một tình trạng không thể xem nhẹ, bởi nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến suy giảm chức năng thận nghiêm trọng. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng tránh sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và bảo vệ sức khỏe thận lâu dài. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào liên quan đến giãn đài bể thận, người bệnh nên đi khám chuyên khoa để được tư vấn và điều trị phù hợp.
