Nuốt nghẹn thực quản là tình trạng khó nuốt do cản trở hoặc rối loạn trong quá trình chuyển thức ăn và chất lỏng từ miệng qua thực quản xuống dạ dày. Tình trạng này không chỉ gây ra khó chịu mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ trình bày các dấu hiệu nuốt nghẹn thực quản và các phương pháp chẩn đoán hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Biểu hiện chi tiết của nuốt nghẹn thực quản
Nuốt nghẹn là triệu chứng người bệnh có thể cảm thấy thức ăn hoặc chất lỏng bị mắc kẹt ở cổ họng hoặc thực quản, gây cảm giác đau đớn và khó chịu. Nuốt nghẹn có thể xảy ra với cả thức ăn rắn và lỏng, và mức độ nghiêm trọng có thể khác nhau từ người này sang người khác.
– Nuốt nghẹn có thể đi kèm với đau khi nuốt. Cơn đau có thể xuất hiện ở cổ họng, ngực hoặc giữa hai xương bả vai, đặc biệt khi nuốt thức ăn rắn.
– Người bị nuốt nghẹn thực quản có thể ho hoặc nghẹn khi ăn, đặc biệt khi ăn thức ăn rắn hoặc uống chất lỏng. Ho hoặc nghẹn có thể dẫn đến việc hít phải thức ăn hoặc chất lỏng vào đường hô hấp, gây viêm phổi hoặc các biến chứng khác.
– Chảy nước miếng quá mức có thể đi kèm do người bệnh không thể nuốt đúng cách.
– Khó thở hoặc khàn tiếng có thể xảy ra khi thức ăn hoặc chất lỏng bị mắc kẹt ở thực quản và gây áp lực lên dây thanh quản hoặc đường hô hấp.
Nuốt nghẹn nuốt vướng nuốt khó xảy ra do nhiều nguyên nhân
2. Khi nào cần đi thăm khám, kiểm tra nếu có dấu hiệu nuốt nghẹn?
Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu nuốt nghẹn thực quản, việc thăm khám kiểm tra y tế là rất quan trọng để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời. Một số trường hợp bạn nên hết sức thận trọng và đi thăm khám sớm gồm có:
– Khi triệu chứng khó khăn khi nuốt kéo dài hơn một vài ngày hoặc xuất hiện thường xuyên.
– Cảm thấy đau mỗi khi nuốt
– Thường xuyên ho hoặc cảm thấy nghẹn khi ăn.
– Cảm giác có vật gì đó mắc kẹt ở cổ họng hoặc ngực khi nuốt.
– Khó thở hoặc khàn tiếng liên quan đến việc nuốt.
– Chảy nước miếng quá mức mà không có lý do rõ ràng.
Ngoài ra, nếu bạn có tiền sử bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa hoặc thực quản, chẳng hạn như trào ngược dạ dày thực quản (GERD), viêm thực quản, hoặc các phẫu thuật liên quan, hãy cảnh giác với các triệu chứng nuốt nghẹn và đi khám khi nhận thấy sự bất thường.
3. Các phương pháp chẩn đoán xác định nuốt nghẹn do nguyên nhân nào
3.1 Khám lâm sàng đánh giá dấu hiệu nuốt nghẹn ở thực quản, cổ họng
Khám lâm sàng là bước đầu tiên trong quá trình chẩn đoán nuốt nghẹn thực quản. Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh lý và các yếu tố nguy cơ liên quan. Việc này giúp xác định mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và hướng dẫn các bước chẩn đoán tiếp theo.
Khám lâm sàng, khai thác tiền sử bệnh là bước quan trọng để bác sĩ đánh giá, xác định những nghi ngờ trước khi thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng
3.2 Chụp X-quang thực quản
Chụp X-quang thực quản với barium là một trong nhiều phương pháp được sử dụng để chẩn đoán nguyên nhân gây ra triệu chứng, dấu hiệu nuốt nghẹn thực quản. Bệnh nhân sẽ uống một chất cản quang (barium), sau đó chụp X-quang để quan sát thực quản và phát hiện các dị vật, hẹp hoặc các bất thường khác.
3.2 Nội soi thực quản tìm hiểu nguyên nhân gây dấu hiệu nuốt nghẹn
Nội soi thực quản là phương pháp chẩn đoán phổ biến khi người bệnh có dấu hiệu nuốt nghẹn ở thực quản, cổ họng. Bác sĩ sẽ sử dụng một ống mềm có gắn camera để quan sát trực tiếp bên trong thực quản và dạ dày. Phương pháp này giúp phát hiện các tổn thương, viêm, loét hoặc khối u trong thực quản.
3.3 Đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao HRM
Đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao (high-resolution esophageal manometry) HRM là một phương pháp chẩn đoán giúp đo lường áp lực và sự co bóp của cơ thực quản. Phương pháp này giúp phát hiện các rối loạn vận động của thực quản, chẳng hạn như co thắt thực quản hoặc thiếu co bóp.
Đây là một kỹ thuật thăm dò chức năng thực quản chuyên sâu, đánh giá được chi tiết khả năng vận động của thực quản mà các phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh không làm được. Phương pháp này hiện nay chỉ có tại một số ít các bệnh viện, trong đó có Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc TCI. Tại đây trang bị hệ thống máy đo HRM chất lượng cao, tân tiến nhập khẩu từ Mỹ, giúp ích lớn cho các bác sĩ trong việc chẩn đoán và phân biệt nuốt nghẹn gây ra do bệnh lý nào.
Kỹ thuật đo HRM được làm chủ toàn diện và triển khai tại TCI
3.4 Kiểm tra pH trở kháng thực quản 24h
Đo pH trở kháng thực quản 24h là một phương pháp chẩn đoán chuyên sâu giúp xác định được liệu nuốt nghẹn thực quản có liên quan đến trào ngược axit dạ dày hay không. Bác sĩ sẽ đặt một ống mỏng qua mũi xuống thực quản để đo mức độ axit trong thực quản, số con trào ngược dạ dày lên thực quản, thời điểm trào ngược trong 24 giờ đeo máy.
Đây cũng là một phương pháp tân tiến trên thế giới, được đánh giá là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán bệnh lý trào ngược dạ dày – thực quản. Do không chỉ xác định được chính xác bệnh mà còn đánh giá được chi tiết bệnh để từ đó giúp bác sĩ xây dựng được phác đồ điều trị trào ngược hiệu quả.
Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc TCI là một trong số ít những đơn vị tiên phong nghiên cứu và đưa kỹ thuật tân tiến này vào quy trình khám chữa bệnh. Bên cạnh nội soi dạ dày – thực quản bằng công nghệ hiện đại, kỹ thuật đo HRM được làm chủ toàn diện tại TCI đã góp phần hỗ trợ rất nhiều cho bác sĩ trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản hiệu quả.
3.5 Sinh thiết thực quản
Sinh thiết thực quản là một phần của quá trình nội soi thực quản, trong đó bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô nhỏ từ thực quản để xét nghiệm dưới kính hiển vi. Phương pháp này giúp xác định chính xác nguyên nhân của nuốt nghẹn thực quản, chẳng hạn như viêm, nhiễm trùng hoặc ung thư.
4. Các biện pháp điều trị nuốt nghẹn thực quản
Sau khi được chẩn đoán xác định nguyên nhân gây biểu hiện nuốt nghẹn, bác sĩ sẽ đề xuất các biện pháp điều trị phù hợp cho các bệnh lý cụ thể như: Trào ngược dạ dày thực quản, co thắt tâm vị, co thắt thực quản lan tỏa, barrett thực quản, viêm thực quản, u thực quản…
– Thay đổi chế độ ăn uống bằng cách sử dụng các loại thực phẩm mềm, dễ nuốt, tránh các thức ăn cứng, khô hoặc có nhiều mảnh vụn. Uống nước nhiều cũng giúp làm mềm thức ăn và dễ nuốt hơn.
– Sử dụng thuốc theo chỉ định chẳng hạn như: Thuốc chống trào ngược axit, thuốc chống co thắt, thuốc kháng sinh hoặc kháng nấm nếu nuốt nghẹn do nhiễm trùng.
– Phẫu thuật nong thực quản, cắt bỏ khối u hoặc polyp trong thực quản hoặc các bất thường khác không thể điều trị bằng thuốc…
Nuốt nghẹn tại thực quản là một tình trạng nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và dấu hiệu nuốt nghẹn, cùng với các phương pháp chẩn đoán hiệu quả, giúp tăng khả năng điều trị thành công và giảm nguy cơ biến chứng. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải các triệu chứng của nuốt nghẹn thực quản, hãy tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ các chuyên gia y tế để đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống.
