Bệnh nhân cường giáp thường gặp phải nhiều rối loạn trong quá trình chuyển hóa, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Việc kiểm soát tình trạng này không chỉ dựa vào thuốc mà còn đòi hỏi một chế độ ăn uống khoa học cùng với việc luyện tập thể dục hợp lý. Đối với bệnh nhân cường giáp, việc xây dựng một lối sống lành mạnh đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định nồng độ hormone tuyến giáp, giảm các triệu chứng như tim đập nhanh, mệt mỏi, sụt cân nhanh và tăng lo âu. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ về những nguyên tắc ăn uống và tập luyện cần thiết để hỗ trợ điều trị hiệu quả cho bệnh nhân cường giáp.
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về bệnh cường giáp
1.1 Cường giáp là gì?
Cường giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá mức hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), gây ra sự gia tăng tốc độ chuyển hóa trong cơ thể. Điều này có thể khiến nhịp tim tăng, gây ra giảm cân không kiểm soát, lo âu, run tay và rối loạn giấc ngủ. Bệnh phổ biến ở nữ giới nhiều hơn nam giới và thường xuất hiện ở độ tuổi từ 20 đến 40.
1.2 Nguyên nhân gây ra cường giáp
Cường giáp có thể do nhiều nguyên nhân, phổ biến nhất là bệnh Graves – một dạng rối loạn tự miễn khiến cơ thể tự tấn công tuyến giáp. Ngoài ra, các nốt giáp độc, viêm tuyến giáp hoặc sử dụng quá nhiều iod cũng là những nguyên nhân gây bệnh. Việc xác định nguyên nhân cụ thể đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng chiến lược điều trị cường giáp phù hợp.
Người bệnh cường giáp thường có thể gặp tình trạng nhịp tim tăng, giảm cân không kiểm soát, lo âu, run tay và rối loạn giấc ngủ.
2. Chế độ ăn uống dành cho bệnh nhân cường giáp
2.1 Nguyên tắc chung trong chế độ ăn cho bệnh nhân cường giáp
Bệnh nhân cường giáp cần một chế độ ăn uống cân bằng, giúp điều hòa hoạt động tuyến giáp và hỗ trợ điều trị hiệu quả. Cần ưu tiên các thực phẩm có khả năng làm giảm hoạt động tuyến giáp, đồng thời tránh xa các loại thực phẩm giàu iod và kích thích.
2.2 Các thực phẩm nên bổ sung
Người bệnh nên ăn nhiều rau họ cải như súp lơ, cải bó xôi, cải xoăn vì chúng chứa các hợp chất goitrogen có khả năng làm giảm sự sản xuất hormone tuyến giáp. Đậu nành và các sản phẩm từ đậu nành cũng giúp điều tiết nội tiết tố, tuy nhiên cần tiêu thụ có kiểm soát.
Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như quả mọng, cà chua, trà xanh giúp giảm viêm, hỗ trợ hệ miễn dịch. Ngoài ra, các nguồn đạm chất lượng cao từ cá béo, thịt nạc, trứng và các loại hạt cũng rất cần thiết cho bệnh nhân cường giáp để duy trì khối lượng cơ và năng lượng.
2.3 Thực phẩm cần hạn chế
Những thực phẩm chứa nhiều iod như rong biển, tảo biển, muối iod hoặc hải sản nên được hạn chế, bởi iod kích thích tuyến giáp sản xuất nhiều hormone hơn. Ngoài ra, đồ uống có chứa caffeine như cà phê, trà đen, nước ngọt có gas cũng có thể làm tăng cảm giác lo lắng và tim đập nhanh, nên tránh dùng thường xuyên.
Đường tinh luyện và các thực phẩm chế biến sẵn dễ làm tăng viêm và ảnh hưởng đến quá trình hấp thu chất dinh dưỡng, từ đó làm trầm trọng hơn triệu chứng bệnh.
Người bị cường giáp cần tránh ăn rau bắp cái, rong biển hoặc các thực phẩm giàu iod khác.
3. Tập luyện thể chất cho bệnh nhân cường giáp
3.1 Lợi ích của việc tập luyện đối với bệnh nhân cường giáp
Tập thể dục đều đặn không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn làm dịu các triệu chứng như lo âu, mất ngủ và căng thẳng – vốn rất phổ biến ở bệnh nhân cường giáp. Việc vận động còn giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, cải thiện chức năng hô hấp và duy trì khối cơ. Đây là điều rất cần thiết khi bệnh nhân dễ bị sụt cân và yếu cơ.
3.2 Các hình thức tập luyện phù hợp
Bệnh nhân nên lựa chọn các bài tập nhẹ nhàng và có kiểm soát, tránh các bài tập cường độ cao gây gắng sức quá mức. Đi bộ, yoga, thiền, bơi lội và đạp xe là những lựa chọn lý tưởng, vừa giúp cơ thể vận động, vừa ổn định tâm lý.
Yoga, đặc biệt là các động tác thiên về thư giãn và hít thở sâu, giúp điều hòa hệ thần kinh tự chủ, giảm run tay và điều chỉnh nhịp tim. Thiền và các bài tập hít thở sâu còn cải thiện giấc ngủ, hỗ trợ tâm trạng và tinh thần người bệnh.
3.3 Tần suất và thời lượng luyện tập hợp lý
Tốt nhất bệnh nhân nên tập luyện từ 20 – 30 phút mỗi ngày, ít nhất 5 ngày trong tuần. Điều quan trọng là lắng nghe cơ thể, nếu cảm thấy mệt, choáng váng hoặc tim đập nhanh bất thường, cần dừng lại và nghỉ ngơi.
Các bài tập yoga sẽ giúp bạn thư giãn, giảm run chân tay, điều chỉnh nhịp tim.
4. Lưu ý khi kết hợp ăn uống và tập luyện
4.1 Lắng nghe cơ thể và điều chỉnh linh hoạt
Không có một công thức ăn uống và tập luyện cố định cho tất cả bệnh nhân cường giáp. Mỗi người có thể phản ứng khác nhau với các loại thực phẩm và hình thức tập luyện. Do đó, nên theo dõi sự thay đổi của cơ thể và điều chỉnh kế hoạch phù hợp theo từng giai đoạn của bệnh.
4.2 Tham khảo ý kiến chuyên gia nội tiết và dinh dưỡng
Trước khi áp dụng bất kỳ chế độ ăn kiêng hay luyện tập nào, bệnh nhân cần được tư vấn bởi bác sĩ điều trị hoặc chuyên gia dinh dưỡng để đảm bảo tính an toàn và hiệu quả. Một số người có thể cần được bổ sung canxi, vitamin D hoặc sử dụng các loại thuốc kháng giáp đặc hiệu. Việc tự ý thay đổi chế độ ăn có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị.
Khi mắc bệnh cường giáp, bạn cần điều trị sớm theo hướng dẫn của chuyên gia Nội tiết.
Chế độ ăn uống và tập luyện đóng vai trò thiết yếu trong việc hỗ trợ điều trị cường giáp. Đối với bệnh nhân cường giáp, việc lựa chọn đúng thực phẩm và duy trì vận động hợp lý có thể giúp kiểm soát các triệu chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và hỗ trợ quá trình hồi phục toàn diện. Mỗi cá nhân cần chủ động chăm sóc sức khỏe, không chỉ bằng thuốc mà còn bằng việc duy trì lối sống khoa học, tích cực và có trách nhiệm với chính mình. Nếu cần tư vấn hoặc đặt lịch thăm khám, bạn vui lòng liên hệ để được hỗ trợ.
