Viêm họng là bệnh lý phổ biến gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt trong thời điểm giao mùa hoặc khi thời tiết thay đổi đột ngột. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu, đau rát họng mà còn ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc hàng ngày của rất nhiều người. Cùng TCI tham khảo bài viết dưới đây để cập nhật những thông tin hữu ích về cách điều trị viêm họng an toàn, hiệu quả tại nhà cũng như khi nào cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.

1. Tổng quan về viêm họng

1.1. Nguyên nhân gây viêm họng

Viêm họng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là do vi khuẩn và virus. Khi hệ miễn dịch suy yếu, các tác nhân gây bệnh dễ dàng xâm nhập và gây viêm nhiễm vùng họng. Ngoài ra, các yếu tố môi trường như khói bụi, không khí ô nhiễm, khói thuốc lá, thức uống có cồn cũng là nguyên nhân làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Trong trường hợp nguyên nhân viêm họng của người bệnh do vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A, việc điều trị đúng cách rất quan trọng để tránh các biến chứng nghiêm trọng như viêm thận cấp, thấp tim. Trong khi đó, viêm họng do virus thường tự khỏi sau 5-7 ngày nếu được chăm sóc đúng cách.

Viêm họng có thể do nhiều loại tác nhân gây ra

1.2. Các triệu chứng thường gặp

Người bệnh viêm họng thường xuất hiện các triệu chứng như:

– Đau rát họng, có cảm giác khô và ngứa họng
– Nuốt khó, nuốt đau
– Ho khan hoặc có đờm
– Sốt nhẹ đến vừa (37.5-38.5°C)
– Mệt mỏi, chán ăn
– Hơi thở có mùi hôi
– Amidan sưng đỏ (trong trường hợp viêm amidan kèm theo)

Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và thể trạng của từng người. Việc nhận biết chính xác triệu chứng sẽ giúp áp dụng cách điều trị viêm họng phù hợp, mang lại hiệu quả nhanh chóng.

2. Điều trị viêm họng tại nhà

2.1. Trị viêm họng không dùng thuốc

Khi mới xuất hiện các triệu chứng viêm họng nhẹ, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp điều trị tại nhà để giảm đau và thúc đẩy quá trình hồi phục.

Nghỉ ngơi đầy đủ là yếu tố quan trọng hàng đầu giúp cơ thể tập trung năng lượng chống lại tác nhân gây bệnh. Bên cạnh đó, việc uống nhiều nước ấm (2-3 lít/ngày) không chỉ giúp làm mềm họng, giảm kích ứng mà còn hỗ trợ đào thải độc tố ra khỏi cơ thể.

Súc họng bằng nước muối sinh lý hoặc nước muối ấm (1/4 thìa cà phê muối trong 240ml nước ấm) được coi là một trong những cách điều trị viêm họng đơn giản nhưng hiệu quả. Thực hiện súc họng 3-4 lần/ngày sẽ giúp làm sạch niêm mạc họng, giảm viêm và tiêu diệt một phần vi khuẩn gây bệnh.

Bên cạnh đó, nên chủ động bổ sung cho cơ thể những thực phẩm giàu vitamin C như cam,ổi, bưởi, kiwi… cũng là biện pháp hỗ trợ tăng cường sức đề kháng, giúp cơ thể nhanh chóng phục hồi. Tránh các thức ăn cay nóng, đồ uống có gas hoặc caffeine vì chúng có thể kích thích thêm vùng họng đang viêm.

2.2. Cách điều trị viêm họng bằng thuốc tại nhà

Bên cạnh các biện pháp không dùng thuốc, người bệnh có thể sử dụng một số loại thuốc để giảm đau và cải thiện các triệu chứng viêm họng. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, các sản phẩm thuốc điều trị không được tự ý sử dụng mà cần có sự chỉ định của giới chuyên môn.

Thuốc giảm đau họng dạng ngậm như kẹo ngậm, viên ngậm chứa chất sát khuẩn nhẹ hoặc chất gây tê cục bộ giúp làm dịu cơn đau rát họng tạm thời. Tuy nhiên, không nên sử dụng quá liều lượng khuyến cáo và không dùng cho trẻ nhỏ dưới 4 tuổi do nguy cơ hóc nghẹn.

Sử dụng thuốc chữa viêm họng cần tuân thủ theo sự hướng dẫn của chuyên giá

Nếu có triệu chứng sốt hoặc đau nhiều, có thể dùng các thuốc giảm đau hạ sốt như paracetamol theo đúng liều lượng hướng dẫn. Với trẻ em, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

Xịt họng chứa thành phần kháng viêm, kháng khuẩn như propolis, tinh dầu bạc hà, tinh dầu khuynh diệp cũng là lựa chọn tốt để làm dịu họng và giảm viêm. Tuy nhiên, đây chỉ là biện pháp hỗ trợ và không thay thế việc điều trị nguyên nhân gây bệnh.

3. Khi nào cần đến cơ sở y tế để điều trị viêm họng?

3.1. Dấu hiệu cần đi khám bác sĩ

Mặc dù có nhiều cách điều trị viêm họng tại nhà, nhưng trong một số trường hợp, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời:

– Sốt cao trên 38.5°C kéo dài trên 48 giờ
– Đau họng dữ dội khiến khó nuốt, khó thở
– Xuất hiện các nốt trắng ở amidan hoặc vùng họng
– Nổi hạch cổ đau và sưng to
– Phát ban trên da kèm theo viêm họng
– Các triệu chứng của viêm họng không cải thiện sau 5-7 ngày điều trị tại nhà
– Trẻ em dưới 2 tuổi có triệu chứng viêm họng

Với những người có tiền sử bệnh lý mãn tính như tiểu đường, suy giảm miễn dịch, bệnh tim mạch, hoặc phụ nữ mang thai, cần đến cơ sở y tế ngay khi xuất hiện các triệu chứng viêm họng để được tư vấn và điều trị phù hợp.

3.2. Các cách điều trị viêm họng tại cơ sở y tế

Khi đến cơ sở y tế chuyên khoa Tai Mũi Họng, bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng, xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân gây viêm họng và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.

Đối với viêm họng do vi khuẩn, đặc biệt là liên cầu khuẩn nhóm A, bác sĩ thường kê đơn kháng sinh như penicillin, amoxicillin hoặc azithromycin trong trường hợp dị ứng với penicillin. Điều quan trọng là người bệnh cần uống đủ liều và đủ thời gian điều trị (thường là 7-10 ngày) ngay cả khi các triệu chứng đã giảm để tránh tái phát và biến chứng.

Điều trị viêm họng cần theo chỉ định của chuyên gia

Trong trường hợp viêm họng mạn tính do các yếu tố kích thích như khói thuốc, ô nhiễm môi trường, bác sĩ có thể chỉ định các liệu pháp điều trị bổ sung như xông họng, súc họng với dung dịch đặc biệt, hoặc sử dụng các thuốc xịt họng chuyên dụng.

Với những trường hợp viêm amidan tái phát nhiều lần trong năm hoặc có biến chứng áp xe quanh amidan, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định phẫu thuật cắt amidan sau khi đánh giá cẩn thận lợi ích và nguy cơ của thủ thuật.

4. Phòng ngừa viêm họng hiệu quả

4.1. Thay đổi lối sống giúp phòng ngừa viêm họng

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh, đặc biệt với viêm họng – một bệnh lý thường xảy ra nhiều lần nếu không có biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Một số thói quen sinh hoạt cần thay đổi để giảm nguy cơ mắc viêm họng:

– Hạn chế tiếp xúc với khói bụi, khói thuốc lá và các chất kích thích đường hô hấp. Nếu phải làm việc trong môi trường nhiều bụi, cần sử dụng khẩu trang bảo vệ.

– Giữ ấm cổ họng trong thời tiết lạnh hoặc khi đi từ nơi nóng ra nơi lạnh đột ngột. Tránh uống nước đá hoặc đồ uống quá lạnh, đặc biệt khi đang đổ mồ hôi hoặc sau khi vận động mạnh.

– Cần chú ý việc tập luyện thể thao đều đặn nhằm nâng cao hệ miễn dịch. Đảm bảo chế độ dinh dưỡng cân bằng, giàu vitamin và khoáng chất, đặc biệt là vitamin C, kẽm và selen – những dưỡng chất quan trọng cho hệ miễn dịch.

4.2. Tăng cường đề kháng, phòng viêm họng

Hệ miễn dịch khỏe mạnh là “lá chắn” hiệu quả bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây viêm họng. Để tăng cường sức đề kháng, có thể chú ý một số biện pháp đơn giản như:

– Ngủ đủ giấc, đảm bảo 7-8 giờ mỗi ngày để cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi. Thiếu ngủ là một trong những nguyên nhân phổ biến làm suy giảm hệ miễn dịch.

– Bổ sung các thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như rau xanh, trái cây tươi, các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế các đồ ăn nhanh, chế biến sẵn, nhiều đường và chất béo bão hòa.

– Uống đủ nước, tối thiểu 2 lít mỗi ngày để duy trì độ ẩm cho niêm mạc họng và giúp cơ thể đào thải độc tố hiệu quả.

– Quản lý stress hiệu quả thông qua các hoạt động thư giãn như yoga, thiền, đọc sách hoặc nghe nhạc. Stress kéo dài là yếu tố làm suy giảm hệ miễn dịch, tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng bao gồm viêm họng.

Kết luận

Viêm họng tuy là bệnh lý phổ biến nhưng không nên chủ quan và chậm trễ điều trị khi xuất hiện các triệu chứng của bệnh. Việc áp dụng đúng cách điều trị viêm họng ngay từ giai đoạn đầu sẽ giúp người bệnh nhanh chóng khỏi bệnh, tránh các biến chứng nghiêm trọng. Tùy vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh, người bệnh có thể lựa chọn điều trị tại nhà hoặc đến cơ sở y tế chuyên khoa. Quan trọng hơn cả, việc xây dựng lối sống lành mạnh, tăng cường sức đề kháng và thực hiện các biện pháp phòng ngừa là chiến lược tốt nhất để hạn chế tái phát viêm họng. Trong trường hợp triệu chứng kéo dài hoặc nặng lên, người bệnh nên đến ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp, tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.