Ung thư gan là một căn bệnh nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao, và gần như không có dấu hiệu nhận biết sớm của ung thư gan. Người bệnh khi đi thăm khám thường được chẩn đoán, kết luận đã ở giai đoạn muộn. Bài viết này sẽ đi sâu vào cách ung thư gan phát triển, từ nguyên nhân cho đến những triệu chứng đặc trưng, dấu hiệu sớm của ung thư gan và cách phòng tránh hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân và quá trình phát triển thành ung thư gan
1.1 Nguyên nhân gây ung thư gan
Ung thư gan thường phát triển do sự tổn thương lâu dài của tế bào gan, một số nguyên nhân chính dẫn đến điều này bao gồm:
– Viêm gan B, C: Một trong những nguyên nhân phổ biến là viêm gan B, C, một bệnh lây truyền qua máu có thể dẫn đến tổn thương nặng nề cho gan.
– Uống rượu quá mức: Uống rượu lâu dài và quá mức có thể gây ra sưng gan và cuối cùng dẫn đến ung thư gan.
– Béo phì: Béo phì tăng nguy cơ phát triển nhiều loại bệnh, trong đó có ung thư gan.
– Nhiễm mỡ gan: Nhiễm mỡ gan là một tình trạng khi mỡ tích tụ nhiều trong gan, làm tăng rủi ro mắc ung thư.
Viêm gan B là một yếu tố nguy cơ thúc đẩy có khả năng dẫn đến ung thư gan
1.2. Quá trình phát triển ung thư gan
Bước 1 – Tổn thương tế bào gan: Tế bào gan trở nên tổn thương do viêm nhiễm, mỡ tích tụ, hoặc do các tác nhân gây hại như rượu.
Bước 2 – Sự thay đổi đột biến tế bào (Mutations): Tế bào gan bắt đầu trải qua sự đổi mới gen, tạo ra các biến đổi gen gây ung thư.
Bước 3 – Tế bào ung thư xuất hiện: Các tế bào đã bị biến đổi thành tế bào ung thư, không kiểm soát sự phân chia.
Bước 4 – Phát tán và hình thành khối u: Tế bào ung thư bắt đầu phát tán và hình thành khối u, tăng kích thước theo thời gian.
2. Dấu hiệu – Triệu chứng đặc trưng của bệnh ung thư gan
Phần lớn các bệnh ung thư gan thực sự xuất hiện mà không có triệu chứng cảnh báo sớm. Thực tế, bệnh thường được phát hiện tình cờ khi siêu âm bụng, chụp CT, chụp MRI đối với các bệnh trong ổ bụng khác.
Nếu bạn nằm trong nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh ung thư gan, hãy thảo luận với bác sĩ về các xét nghiệm sàng lọc, tầm soát ung thư gan để theo dõi và phát hiện ung thư gan ở giai đoạn sớm nhất, dễ dàng trong quá trình điều trị triệt căn.
Dưới đây là một số dấu hiệu ban đầu bệnh nhân nhận thấy trước khi đi thăm khám để chẩn đoán bệnh.
2.1 Dấu hiệu cảnh báo sớm của ung thư gan – Đau bụng bên phải
Tạng gan không có mô thần kinh, tuy nhiên có một lớp màng mỏng bao bọc gan gọi là vỏ Glissonean chứa rất nhiều sợi thần kinh. Đau bụng bắt nguồn từ sự căng cơ học của các sợi thần kinh này. Do đó, khi khối u gan to ra và sau đó tạo áp lực hoặc căng đến bao Glissonean thì sẽ gây đau bụng.
Ở phụ nữ sẽ thường có cảm giác đau âm ỉ dai dẳng, không liên quan đến lượng thức ăn ăn vào và có thể lan ra lưng phải dọc theo đường áo ngực.
Các khối u gan nằm gân bao dễ gây đau bụng hơn, trong khi các khối u nằm sâu trong gan sẽ ít gây đau bụng hơn.
2.2 Đau vai phải
Triệu chứng này thường được báo cáo bởi những bệnh nhân bị ung thư gan/ khối u gan phải đối mặt hoặc đẩy vào cơ hoành phải. Bất cứ điều gì kích thích cơ hoành phải đều có thể gây đau vai phải.
2.3 Vàng da, mắt
Vàng da, vàng mắt và nước tiểu sẫm màu là do nồng độ bilirubin trong máu tăng cao. Bệnh ung thư gan có thể gây vàng da thông qua một số cơ chế như sau. Khi ung thư gan lớn nằm gần ống mật chính, có thể xảy ra tình trạng chèn ép từ bên ngoài hoặc xâm lấn trực tiếp vào ống mật. Dòng mật bị gián đoạn một cách cơ học sẽ gây ra bệnh vàng da. Một cách khác của ung thư gây vàng da là do khối u xâm nhập và lan tỏa vào nền gan bình thường.
2.4 Ngứa da
Khi ống mật bị tắc, axit mật do gan tiết ra sẽ tràn vào hệ tuần hoàn máu gây ngứa da toàn thân. Ở một số bệnh nhân, tình trạng ngứa da trở nên nghiêm trọng và không đáp ứng với bất kỳ loại thuốc nào.
Ung thư gan có thể gây tình trạng ngứa da, vàng da
2.5 Dấu hiệu cảnh báo sớm của ung thư gan – Đầy hơi
Khi ung thư gan phát triển đến một kích thước đáng kể, sẽ bắt đầu gây áp lực đến các cơ quan xung quanh trong khoang bụng. Ung thư gan thùy trái thường đè lên dạ dày gây buồn nôn, đầy hơi, cảm giác no sớm, triệu chứng trào ngược và khó chịu ở vùng bụng trên.
2.6 Khó thở
Ung thư gan có thể gây khó thở do hạn chế cử động của cơ hoành khi nó đạt kích thước lớn. Ung thư gan nằm ở thùy phải cũng có thể gây kích ứng cơ hoành bằng cách gây viêm/ kích ứng cục bộ được gọi là tràn dịch màng phổi giao cảm, từ đó dẫn đến khó thở.
2.7 Sốt cao, ớn lạnh, rét run
Ung thư gan có thể gây tắc nghẽn đường mật khiến dòng mật ứ đọng. Dòng mật ứ đọng có xu hướng gây nhiễm trùng/ viêm đường mật. Một trong những biểu hiện của viêm đường mật là sốt cao kèm theo ớn lạnh và rét run.
3. Khuyến cáo dự phòng bệnh ung thư gan
Là căn bệnh với ít dấu hiệu cảnh báo sớm, do đó phòng bệnh luôn là ưu tiên hàng đầu để tránh gặp căn bệnh này. Đồng thời cũng sẽ giúp bạn phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, tăng khả năng và cơ hội điều trị thành công cao. Những khuyến cáo dự phòng bệnh ung thư gan:
– Kiểm soát rủi ro: Hạn chế tiêu thụ rượu, duy trì cân nặng lành mạnh, và kiểm soát các bệnh nền như đái tháo đường.
– Chẩn đoán sớm: Việc phát hiện và điều trị sớm có thể cải thiện dự đoán cho người mắc ung thư gan. Tầm soát ung thư gan là giải pháp hiệu quả cho những đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư gan.
– Thay đổi lối sống: Thực hiện lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống cân đối và tập thể dục đều đặn.
Tầm soát ung thư gan đặc biệt ở nhũng đối tượng có nguy cơ là hết sức quan trọng và cần thiết
Như vậy, hiểu về quá trình phát triển ung thư gan, các dấu hiệu sớm của ung thư gan và cách chủ động phòng tránh là rất quan trọng. Phát hiện và can thiệp sớm có thể giúp giảm bớt gánh nặng của loại ung thư gây nguy hiểm đến tính mạng này.
