Bị ợ chua rát họng là một trong những triệu chứng khó chịu, không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết biểu hiện và áp dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại là bước đầu quan trọng để bảo vệ sức khỏe.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân gây ra ợ chua rát họng
1.1. Thế nào là cảm giác bị ợ chua rát họng?
Ợ chua rát họng là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác nóng rát và khó chịu tại vùng ngực, cổ họng. Triệu chứng này thường đi kèm với vị chua hoặc đắng trong miệng, xảy ra sau bữa ăn hoặc khi nằm xuống.
Người bị ợ chua rát họng có thể cảm nhận cảm giác như lửa cháy trong ngực, lan dần lên cổ họng. Cơn khó chịu có thể kéo dài vài phút hoặc thậm chí lâu hơn, đặc biệt vào ban đêm khi người bệnh ở tư thế nằm, khiến giấc ngủ bị ảnh hưởng nghiêm trọng.
Người bị ợ chua rát họng có thể cảm nhận cảm giác như lửa cháy trong ngực, lan dần lên cổ họng
1.2. Bị ợ chua rát họng do đâu?
Hiện tượng ợ chua rát họng thường xuất phát từ sự rối loạn trong hệ tiêu hóa, đặc biệt là tình trạng trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Nguyên nhân chính gồm:
– Suy giảm chức năng cơ vòng thực quản dưới: Cơ vòng thực quản dưới (LES) có vai trò ngăn không cho axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi cơ này suy yếu, axit dễ dàng di chuyển ngược lên thực quản, gây cảm giác ợ chua và rát họng.
– Thói quen ăn uống không lành mạnh: Sử dụng thực phẩm nhiều dầu mỡ, gia vị cay nóng, đồ uống có cồn hoặc caffeine có thể làm tăng tiết axit dạ dày và gây kích ứng thực quản.
– Béo phì: Áp lực từ vùng bụng do thừa cân có thể đẩy axit từ dạ dày lên thực quản, làm gia tăng triệu chứng.
– Stress và căng thẳng kéo dài: Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn gây rối loạn hệ tiêu hóa, làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
– Thói quen nằm ngay sau khi ăn: Tư thế nằm khiến axit dễ dàng trào lên thực quản, đặc biệt là sau bữa ăn no.
2. Biểu hiện thường kèm theo ợ chua rát họng
Những triệu chứng của ợ chua rát họng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của những vấn đề nghiêm trọng hơn.
– Cảm giác nóng rát vùng ngực: Triệu chứng phổ biến nhất, thường xuất hiện sau khi ăn hoặc khi nằm nghỉ.
– Khó nuốt: Người bệnh cảm thấy như có khối u trong họng, gây khó chịu khi nuốt thức ăn hoặc nước uống.
– Ho khan và khàn giọng: Axit trào ngược có thể kích thích dây thanh quản, gây ho kéo dài hoặc giọng nói bị khàn.
– Hôi miệng: Sự tồn đọng axit trong thực quản và miệng làm hơi thở có mùi khó chịu.
– Cảm giác đắng miệng: Axit dạ dày khi trào lên thực quản có thể tạo ra vị đắng hoặc chua trong miệng.
Nếu các triệu chứng này xuất hiện thường xuyên và không cải thiện dù đã thay đổi thói quen sinh hoạt, bạn cần thăm khám để được chẩn đoán chính xác.
Axit dạ dày khi trào lên thực quản có thể tạo ra vị đắng hoặc chua trong miệng
3. Phương pháp chẩn đoán chứng ợ chua rát họng
Để xác định chính xác nguyên nhân gây ợ chua rát họng, các bác sĩ thường sử dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại, trong đó nổi bật là nội soi thực quản, đo áp lực thực quản cao tần (HRM) và đo pH thực quản 24 giờ.
3.1. Nội soi thực quản – dạ dày
Nội soi là phương pháp cơ bản nhưng rất hiệu quả trong việc phát hiện các tổn thương ở niêm mạc thực quản, dạ dày hoặc tá tràng. Một ống nội soi mềm được đưa qua miệng xuống dạ dày để ghi lại hình ảnh chi tiết, giúp bác sĩ xác định có viêm, loét hay hẹp thực quản hay không.
Nội soi không chỉ giúp chẩn đoán trào ngược mà còn hỗ trợ lấy mẫu sinh thiết để kiểm tra các bệnh lý khác như ung thư thực quản hoặc nhiễm khuẩn H. pylori.
3.2. Đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM)
Đo áp lực thực quản cao tần (HRM) là kỹ thuật hiện đại, giúp đo lường chính xác áp lực tại các điểm trong thực quản. Một ống nhỏ, linh hoạt được đưa vào thực quản qua mũi để ghi lại dữ liệu về áp lực và hoạt động cơ vòng thực quản.
Kỹ thuật này đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá chức năng của cơ vòng thực quản dưới và khả năng co bóp của thực quản, từ đó xác định các rối loạn vận động thực quản có thể gây ra triệu chứng ợ chua.
3.3. Đo pH thực quản 24 giờ
Đo pH thực quản 24 giờ được coi là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán trào ngược axit. Phương pháp này sử dụng một đầu dò mỏng đưa vào thực quản để theo dõi mức độ axit trào ngược trong suốt 24 giờ.
Đo pH không chỉ giúp xác định tần suất và mức độ nghiêm trọng của trào ngược axit mà còn liên hệ trực tiếp với các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải, từ đó đưa ra hướng điều trị phù hợp.
TCI tự hào là một trong những đơn vị đầu tiên tại Việt Nam ứng dụng các kỹ thuật chẩn đoán hiện đại như nội soi thực quản, đo áp lực thực quản cao tần (HRM) và đo pH thực quản 24 giờ.
Đặc biệt, TCI đã đưa HRM và đo pH vào quy trình chẩn đoán và điều trị các bệnh lý tiêu hóa. Nhờ sự chính xác và hiệu quả của các kỹ thuật này, bác sĩ có thể phát hiện và đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh, từ đó xây dựng phác đồ điều trị tối ưu, cá nhân hóa cho từng bệnh nhân.
TCI đã đưa HRM và đo pH vào quy trình chẩn đoán và điều trị các bệnh lý tiêu hóa
5. Phương pháp điều trị chứng ợ chua rát họng
Điều trị chứng ợ chua rát họng không chỉ dừng lại ở việc sử dụng thuốc mà còn bao gồm thay đổi thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống. Người bệnh cần tránh tiêu thụ thực phẩm kích thích, không nằm ngay sau khi ăn và duy trì cân nặng hợp lý.
Trong những trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định các loại thuốc giảm tiết axit hoặc hỗ trợ tăng cường chức năng cơ vòng thực quản dưới. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ theo chỉ định y khoa để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Bị ợ chua rát họng là một vấn đề sức khỏe cần được quan tâm đúng mức, bởi nó không chỉ gây ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Việc chú trọng chăm sóc sức khỏe hệ tiêu hóa, duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh và đi khám sớm khi có triệu chứng bất thường sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện.
