Parkinson là một trong những bệnh lý thần kinh mạn tính phổ biến ở người cao tuổi, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa thực sự hiểu rõ bệnh Parkinson biểu hiện như thế nào ở giai đoạn đầu cũng như cách để nhận diện, chẩn đoán và điều trị kịp thời. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về căn bệnh này, từ triệu chứng đến phương pháp điều trị hiện đại nhằm cải thiện đáng kể cuộc sống cho người bệnh.

1. Bệnh Parkinson là gì?

1.1. Định nghĩa và cơ chế bệnh lý

Bệnh Parkinson là một rối loạn thoái hóa thần kinh tiến triển, ảnh hưởng chủ yếu đến khả năng vận động của cơ thể. Căn nguyên của bệnh hiện vẫn chưa rõ ràng tuy nhiên nhiều chuyên gia cho rằng Parkinson xuất phát từ sự suy giảm dần dopamine – một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng trong vùng chất đen của não bộ. Khi lượng dopamine bị thiếu hụt, cơ thể sẽ dần mất khả năng kiểm soát vận động một cách trơn tru và linh hoạt.

1.2. Đối tượng nguy cơ cao

Bệnh Parkinson thường gặp nhất ở người trên 60 tuổi, tuy nhiên, cũng có trường hợp xuất hiện sớm hơn (trước 50 tuổi), gọi là Parkinson khởi phát sớm. Nguy cơ mắc bệnh Parkinson ở nam giới thường cao hơn nữ giới. Yếu tố di truyền, tiếp xúc với hóa chất độc hại trong môi trường làm việc như thuốc trừ sâu, kim loại nặng cũng có thể góp phần gia tăng nguy cơ phát triển bệnh.

Parkinson là một rối loạn thoái hóa thần kinh – vận động thường gặp ở người cao tuổi.

2. Bệnh Parkinson biểu hiện các triệu chứng như thế nào?

2.1. Bệnh Parkinson biểu hiện qua các triệu chứng vận động điển hình

Bệnh Parkinson biểu hiện rõ rệt nhất qua các rối loạn vận động. Ba dấu hiệu lâm sàng kinh điển gồm run tay chân khi nghỉ ngơi, cứng cơ và giảm vận động (bradykinesia). Run thường bắt đầu ở một bên cơ thể, điển hình là ngón tay cái và ngón trỏ co giật như động tác “đếm tiền”. Cứng cơ làm cho các động tác trở nên chậm chạp và thiếu linh hoạt, đôi khi gây đau đớn.

2.2. Các dấu hiệu Parkinson không liên quan đến vận động

Ngoài những triệu chứng vận động, bệnh nhân còn có nhiều biểu hiện như rối loạn giấc ngủ, táo bón, trầm cảm, suy giảm trí nhớ và khứu giác. Đây là những dấu hiệu ít được chú ý nhưng lại có thể xuất hiện rất sớm, trước cả các triệu chứng vận động. Việc phát hiện sớm các biểu hiện này sẽ góp phần quan trọng trong việc chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

2.3. Bệnh Parkinson biểu hiện ra sao ở giai đoạn tiến triển?

Bệnh Parkinson thường tiến triển theo từng giai đoạn. Ở giai đoạn đầu, các biểu hiện có thể nhẹ, khó nhận biết và thường bị nhầm lẫn với tuổi già hoặc mệt mỏi thông thường. Ở giai đoạn trung bình, người bệnh bắt đầu gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày như ăn uống, mặc quần áo, viết chữ. Đến giai đoạn nặng, bệnh nhân có thể bị mất thăng bằng, té ngã thường xuyên và lệ thuộc hoàn toàn vào người khác trong mọi hoạt động.

Bệnh Parkinson ở giai đoạn nhẹ thường không có dấu hiệu rõ ràng nhưng ở giai đoạn nặng, bệnh nhân có thể bị mất thăng bằng, dẫn đến té ngã.

3. Cách chẩn đoán bệnh Parkinson

3.1. Khám lâm sàng và khai thác tiền sử bệnh – Bước đầu trong chẩn đoán Parkinson

Việc chẩn đoán chủ yếu dựa vào các dấu hiệu lâm sàng mà bác sĩ thần kinh thu thập được thông qua quan sát dáng đi, cách nói chuyện, cử động tay chân, cũng như việc khai thác tiền sử bệnh và triệu chứng không vận động. Không có xét nghiệm máu hay phương pháp chẩn đoán hình ảnh nào có thể xác định chính xác bệnh Parkinson, do đó vai trò của bác sĩ chuyên khoa là cực kỳ quan trọng.

3.2. Các xét nghiệm hỗ trợ

Dù không thể chẩn đoán xác định, nhưng các phương pháp như chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp cắt lớp vi tính (CT) não có thể giúp loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự như u não, đột quỵ hay bệnh thoái hóa thần kinh khác. Ngoài ra, một số xét nghiệm có thể đánh giá mức độ thiếu hụt dopamine để hỗ trợ chẩn đoán.

4. Phương pháp điều trị chủ yếu cho bệnh Parkinson

4.1. Điều trị bằng thuốc

Điều trị nội khoa là phương pháp chính và lâu dài cho bệnh nhân Parkinson. Thuốc thường được sử dụng là Levodopa – một tiền chất của dopamine, giúp bổ sung lượng dopamine bị thiếu hụt trong não. Bên cạnh đó, các thuốc ức chế enzyme MAO-B hoặc thuốc chủ vận dopamine cũng có thể được chỉ định tùy vào từng giai đoạn của bệnh.

Việc sử dụng thuốc cần tuân theo phác đồ chặt chẽ, bởi nếu dùng không đúng cách có thể gây ra các tác dụng phụ như loạn động (cử động không kiểm soát), rối loạn tâm thần hoặc hiệu ứng “bật – tắt” (tình trạng thuốc mất tác dụng đột ngột).

4.2. Vật lý trị liệu và phục hồi chức năng có vai trò quan trọng trong điều trị Parkinson

Vật lý trị liệu có vai trò then chốt trong việc duy trì khả năng vận động và giảm thiểu biến chứng. Các bài tập về giữ thăng bằng, đi bộ, vận động chi phối hợp có thể giúp cải thiện dáng đi, giảm nguy cơ té ngã và tăng sự độc lập cho người bệnh.

4.3. Phẫu thuật bằng phương pháp kích thích não sâu (DBS)

Với những bệnh nhân không đáp ứng tốt với thuốc hoặc gặp tác dụng phụ nghiêm trọng, phương pháp phẫu thuật kích thích não sâu (DBS) có thể được xem xét nhằm cải thiện triệu chứng. Dù không chữa khỏi hoàn toàn, nhưng DBS có thể giúp cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Để biết Thu Cúc TCI đang áp dụng những phương pháp chẩn đoán và điều trị nào cho bệnh nhân Parkinson, bạn vui lòng liên hệ nhận tư vấn chi tiết.

Khi có biểu hiện bệnh Parkinson, người bệnh nên thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh những ảnh hưởng tới sức khỏe và cuộc sống.

5. Chăm sóc bệnh nhân, phòng ngừa bệnh Parkinson tái phát

5.1. Vai trò của chế độ ăn uống và tâm lý

Dinh dưỡng hợp lý với chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa, vitamin B và omega-3 sẽ giúp làm chậm tiến trình thoái hóa thần kinh. Ngoài ra, sự hỗ trợ tâm lý và tạo điều kiện tham gia các hoạt động xã hội cũng góp phần duy trì tinh thần và thể chất ổn định cho người bệnh.

5.2. Theo dõi suốt quá trình điều trị Parkinson và tái khám định kỳ

Điều trị bệnh Parkinson là một hành trình lâu dài đòi hỏi sự theo dõi sát sao và điều chỉnh phác đồ thường xuyên. Việc tái khám định kỳ giúp đánh giá hiệu quả của thuốc, điều chỉnh liều lượng và phát hiện sớm các biến chứng hoặc diễn tiến bệnh.

Hiểu rõ bệnh Parkinson biểu hiện như thế nào là yếu tố quan trọng giúp phát hiện và can thiệp kịp thời. Dù chưa có cách chữa khỏi hoàn toàn, song với sự tiến bộ của y học hiện đại và sự hỗ trợ từ gia đình, xã hội, người bệnh vẫn có thể duy trì cuộc sống độc lập và chất lượng. Việc chủ động khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi có các triệu chứng nghi ngờ, sẽ là chìa khóa quan trọng trong cuộc chiến với căn bệnh này.