Bệnh mộng mắt là bệnh lý nhãn khoa phổ biến, thường gặp ở các quốc gia nhiệt đới và cận nhiệt đới. Bệnh không chỉ gây nên sự khó chịu, ảnh hưởng đến thị lực của người mắc mà còn gây mất thẩm mỹ và dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm không ngờ.
Menu xem nhanh:
1. Bệnh mộng mắt là bị làm sao?
Mộng mắt từ lâu được biết đến là bệnh lành tính nhưng khi phát triển có khả năng làm ảnh hưởng đến thị lực và gây nên loạn thị và các kích thích khác cho mắt. Nếu bệnh không được điều trị có thể gây nên nhiều biến chứng, thậm chí dẫn đến mù loà.
Mộng thịt khá phổ biến tại Việt Nam và thường gặp ở người lớn tuổi
Hiện tại, Việt Nam có tỷ lệ mắc bệnh mộng mắt khá cao, cụ thể mộng thịt một mắt chiếm 5,2% – 19,56%, tỷ lệ mắc mộng thịt hai mắt là 7,99%.
Nhiều ý kiến cho rằng tỷ lệ bệnh có thể khác nhau do vị trí địa lý và vùng quanh xích đạo khoảng 37 độ có tỷ lệ mộng mắt cao hơn. Vậy thực hư bệnh mộng mắt là gì và có nguyên nhân do đâu?
1.1 Định nghĩa cơ bản của bệnh mộng mắt
Mộng thịt là bệnh xảy ra khi kết mạc mắt phát triển quá mức hay nói cách khác mộng thịt chính là một khối u ở mắt. Mộng thường có màu hồng trắng hoặc hồng nhạt, dễ dàng nhận biết, nó xuất phát từ góc mắt và có thể lan đến khu vực giác mạc, che phủ một phần hoặc toàn bộ giác mạc và làm suy giảm thị lực.
Bệnh lý này có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên mắt và không có cơ sở để đánh giá khả năng người bệnh có thể bị mắc ở cả 2 mắt hay không. Tuy nhiên tình trạng mộng thịt 2 mắt khá hiếm gặp và thường gọi là mộng song phương.
Mặc dù là 1 khối u và có bề ngoài trông đáng sợ, nhưng thực tế đây lại là dạng u lành, không phải là ung thư. Sự tăng trưởng của tình trạng bệnh có thể chậm, từ từ trong suốt cuộc đời người bệnh hoặc dừng lại sau một thời điểm nhất định. Trong trường hợp mộng thịt phát triển mạnh và nặng hơn, nó có thể che phủ vào đến đồng tử của người bệnh và gây ra các vấn đề về thị lực.
1.2 Các phân loại của bệnh mộng mắt
Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bệnh mộng thịt có 4 cấp độ, tương ứng với mức độ xâm lấn của mộng đối với đồng tử:
– Độ 1 – Mộng thịt mắt mới lan đến rìa của giác mạc.
– Độ 2 – Mộng thịt mắt lan vào điểm giữa của rìa giác mạc và bờ đồng tử.
– Độ 3 – Mộng thịt mắt xâm lấn vào một phần đồng tử.
– Độ 4 – Mộng thịt mắt xâm lấn và bao phủ toàn bộ đồng tử người bệnh.
Phân loại mộng thịt cơ bản
Bên cạnh đó, bệnh mộng thịt ở mắt còn được chia làm nhiều cấp độ khác nhau dựa theo nhiều yếu tố:
– Dựa theo mức độ xâm lấn vào giác mạc: Khi đối chiếu với trung tâm của giác mạc, mộng mắt chia thành 3 cấp là độ 1 (nhỏ hơn 2mm), độ 2 (từ 2 – 4mm) và độ 3 (lớn hơn 4mm).
– Dựa theo giải phẫu: Dựa vào bán kính giác mạc chưa bị mộng che, người ta chia thành 4 cấp độ gồm độ 1 – Đầu mộng xâm lấn qua rìa giác mạc; độ 2 – Đầu mộng lan chưa quá nửa bán kính giác mạc; độ 3 – Đầu mộng lan vượt quá nửa bán kính giác mạc. Độ 4 – Đầu mộng xâm lấn vượt qua trung tâm giác mạc.
– Theo mức độ tiên lượng: Dựa vào khả năng tiên lượng bệnh, mộng mắt chia thành 2 loại là mộng mắt tiến triển và mộng mắt xơ. Mộng mắt thể tiến triển có đầu mộng hình răng cưa, thân dày và có nhiều mạch máu, có khả năng tái phát cao. Mộng mắt thể xơ có đầu mộng tròn, màu trắng đục, không tiến triển nặng hơn và ít tái phát lại sau phẫu thuật.
2. Nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết mộng thịt mắt
2.1 Triệu chứng của bệnh mộng thịt
Mộng thịt là loại bệnh về mắt không có triệu chứng rõ rệt hoặc đặc trưng nào khác ngoài việc có một lớp màng kết mạc mọc lan ở nhãn cầu. Nếu có biểu hiện khác thì thường là những triệu chứng thường gặp khi bị mộng thịt khá phổ biến như:
– Đỏ mắt không nguyên do, không tác động
– Mắt nhìn mờ hơn bình thường
– Hay cảm thấy ngứa, hơi cộm mắt
– Kích ứng, cay mắt
– Mắt thường xuyên cảm thấy khô, khó chịu
2.2 Nguyên nhân dẫn đến mộng thịt
Thực tế là đến nay, các chuyên gia vẫn chưa thể khẳng định được đâu là nguyên nhân dẫn đến bệnh mộng thịt ở mắt. Mặc dù vậy nhưng một số nghiên cứu cho thấy có những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bao gồm:
– Tia cực tím
Đây là nguy cơ chính thuộc về yếu tố môi trường gây bệnh đã được nhiều nhà nghiên cứu công bố. Mộng thịt cũng thuộc nhóm bệnh về mắt có liên quan tới ánh sáng mặt trời, tương tự như đục thủy tinh thể. Một số nghiên cứu cụ thể về tỷ lệ mắc mộng mắt trên một số nhóm người có thời gian tiếp xúc nhiều với ánh sáng mặt trời cho thấy tỷ lệ bị mộng mắt rất cao.
– Yếu tố gen
Nghiên cứu số liệu tại một số bệnh viện, chuyên gia thấy rằng bệnh mộng mắt có tính chất gia đình, có thể là có di truyền gen lặn. Tuy nhiên, số lượng nghiên cứu này quá nhỏ nên yếu tố này thường được xếp cùng môi trường sống và chịu ảnh hưởng từ tác động của tia cực tím.
– Các yếu tố nguy cơ khác
Các biểu hiện viêm kết mạc mãn tính cũng có thể làm cho mộng mắt xuất hiện và phát triển nặng dần. Bụi, độ ẩm thấp, các vi chấn thương cho bề mặt nhãn cầu như cát, khói cũng là các yếu tố nguy cơ cao gây nên mộng mắt đã được chứng minh.
3. Điều trị mộng thịt
3.1 Điều trị nội khoa
Mộng thịt thông thường khá nhẹ nhưng khi nó gây khó chịu cho người bệnh hoặc gây ảnh hưởng đến thị lực của mắt ở mức độ nhẹ, người bệnh cần đến thăm khám bác sĩ để được tư vấn sử dụng các loại thuốc tra mắt để giảm triệu chứng như:
-Thuốc nhỏ mắt giúp bôi trơn, nước mắt nhân tạo
– Thuốc mỡ cung cấp độ ẩm cho mắt.
-Thuốc nhỏ mắt chứa steroid làm dịu viêm, sử dụng trong thời gian ngắn.
Mộng mắt nhẹ có thể điều trị bằng thuốc nhỏ, tra mắt
Tuy nhiên, người bị mộng thịt cần lưu ý, việc lạm dụng thuốc nhỏ mắt có thể khiến mắt mắc thêm tình trạng co mạch.
3.2 Phẫu thuật loại bỏ mộng mắt
Khi mộng mắt phát triển mạnh và xâm lấn vào bề mặt lòng đen của mắt, người bệnh cần đến bệnh viện chuyên khoa mắt để được kiểm tra và phẫu thuật loại bỏ. Phương pháp này giúp loại bỏ hoàn toàn mộng, trả lại đôi mắt ban đầu và làm thông thoáng tầm nhìn, khôi phục thị lực, ngăn ngừa xuất hiện biến chứng nặng nề gây mất thị lực. Đặc biệt sau khi phẫu thuật, người bệnh sẽ làm giảm nguy cơ tái phát.
Có nhiều phương pháp phẫu thuật cắt bỏ mộng như: cắt bỏ đơn thuần, ghép kết mạc, phẫu thuật kết hợp các biện pháp điều trị bổ sung như chiếu tia laser, tia X, dùng thuốc có chứa corticoid, thuốc chống chuyển hóa. Tùy vào phương pháp được lựa chọn điều trị sẽ có tỷ lệ tái phát bệnh khác nhau.
Để phòng bệnh, hạn chế hoặc tránh để mắt tiếp xúc nhiều và thường xuyên với ánh nắng mặt trời hoặc gió, bụi.
Để phòng bệnh và hạn chế sự phát triển mộng mắt, chúng ta nên sử dụng kính râm khi đi ngoài trời,hạn chế tối đa gió bụi, ánh nắng trực tiếp đến mắt. Hàng ngày, nhất là những ngày phải làm việc quá nhiều ở bên ngoài nên sử dụng nước muối sinh lí hoặc nước mắt nhân tạo để rửa mắt và bổ sung dinh dưỡng, làm khỏe mắt.
