Cảm giác vướng họng khó nuốt có thể chỉ là phản ứng tạm thời, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như viêm họng, trào ngược dạ dày hay thậm chí là ung thư thực quản. Đừng bỏ qua triệu chứng này! Cùng tìm hiểu nguyên nhân và cách xử lý để bảo vệ sức khỏe của bạn.
Menu xem nhanh:
1. Vướng họng khó nuốt: Cơ chế hình thành
Cảm giác vướng họng khó nuốt là một hiện tượng phổ biến, có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các vấn đề về thực quản, hầu họng hoặc hệ thần kinh kiểm soát nuốt. Khi thức ăn hoặc nước đi qua thực quản, hệ thống cơ vòng và cơ trơn phối hợp để đẩy chúng xuống dạ dày một cách nhịp nhàng. Nếu quá trình này bị gián đoạn, người bệnh có thể cảm thấy vướng nghẹn, khó nuốt hoặc đau khi nuốt.
Cơ chế gây ra hiện tượng này có thể chia thành hai nhóm chính:
– Rối loạn chức năng cơ thực quản: Các cơ vòng thực quản hoạt động không đồng bộ, dẫn đến cảm giác thức ăn bị mắc lại.
– Tổn thương thực thể: Hẹp thực quản, viêm nhiễm, khối u hoặc dị tật bẩm sinh có thể gây chèn ép đường nuốt, làm người bệnh cảm thấy nuốt khó.
Cảm giác vướng họng do từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các vấn đề về thực quản, hầu họng hoặc hệ thần kinh kiểm soát nuốt.
2. Vướng họng khó nuốt do đâu?
Vướng họng khó nuốt có thể do nhiều nguyên nhân, từ những vấn đề tạm thời đến các bệnh lý nguy hiểm. Một số nguyên nhân phổ biến thường gặp bao gồm:
2.1. Bệnh lý về dạ dày – thực quản
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào lên thực quản, gây kích thích niêm mạc, dẫn đến cảm giác vướng nghẹn, nóng rát cổ họng.
– Viêm thực quản, viêm họng mãn tính: Kích thích lâu ngày làm niêm mạc sưng tấy, ảnh hưởng đến quá trình nuốt.
2.2. Rối loạn vận động thực quản
– Co thắt thực quản: Các cơ thực quản hoạt động bất thường, gây khó nuốt từng đợt hoặc liên tục.
– Bệnh lý thần kinh – cơ: Parkinson, nhược cơ hoặc đột quỵ có thể gây suy giảm chức năng nuốt.
2.3. Nguyên nhân khác
– Khối u thực quản, vòm họng: Các khối u có thể gây chèn ép thực quản, làm hẹp lòng thực quản, khiến người bệnh khó nuốt.
– Bệnh lý tuyến giáp: Bướu giáp to có thể tạo áp lực lên thực quản, gây cảm giác nuốt nghẹn, khó thở.
3. Đặc điểm nhận biết vướng họng khó nuốt
Người bệnh có thể nhận diện tình trạng này qua các dấu hiệu sau:
– Cảm giác vướng hoặc nghẹn khi nuốt, nhất là khi ăn thức ăn đặc.
– Đau rát họng khi nuốt, đặc biệt khi uống nước nóng hoặc lạnh.
– Cảm giác có dị vật trong cổ, dù không có gì thực sự mắc lại.
– Thường xuyên ho khan hoặc khàn tiếng, đi kèm khó chịu ở họng.
Nếu tình trạng kéo dài hoặc kèm theo sụt cân không rõ nguyên nhân, đau tức ngực, người bệnh nên đi khám sớm để xác định nguyên nhân.
Cảm giác vướng hoặc nghẹn khi nuốt, nhất là khi ăn thức ăn đặc.
4. Phân biệt vướng họng khó nuốt do trào ngược dạ dày và tức ngực do nguyên nhân khác
Cảm giác vướng họng khó nuốt do trào ngược dạ dày có một số đặc điểm riêng biệt so với các nguyên nhân khác:
Vướng họng khó nuốt do trào ngược:
– Xuất hiện chủ yếu sau khi ăn hoặc khi nằm xuống.
– Đi kèm triệu chứng ợ hơi, ợ chua, nóng rát thượng vị.
– Cảm giác nghẹn cổ, nhưng không đau ngực dữ dội.
Tức ngực, khó nuốt do bệnh lý tim mạch:
– Cơn đau có thể lan ra cánh tay, lưng, hàm.
– Xuất hiện khi gắng sức, đi kèm khó thở, hồi hộp.
– Không giảm khi thay đổi tư thế hoặc uống nước.
Việc nhận biết và phân biệt đúng nguyên nhân rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp.
5. Cách chẩn đoán chính xác vướng họng khó nuốt
Để xác định nguyên nhân vướng họng khó nuốt, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp sau:
5.1. Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ kiểm tra họng, thực quản và khai thác bệnh sử để đánh giá sơ bộ tình trạng khó nuốt.
5.2. Nội soi thực quản – dạ dày
Phương pháp này giúp quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản, phát hiện viêm loét, khối u hoặc hẹp thực quản.
5.3. Đo áp lực nhu động thực quản HRM
HRM đánh giá hoạt động co bóp của thực quản, phát hiện rối loạn vận động thực quản như co thắt thực quản hay chứng khó nuốt.
5.4. Đo pH thực quản 24 giờ
Đây là tiêu chuẩn vàng để xác định trào ngược dạ dày bằng cách theo dõi mức độ tiếp xúc axit trong thực quản.
Nhờ các kỹ thuật chẩn đoán này, bác sĩ có thể đưa ra kết luận chính xác và hướng điều trị phù hợp.
HRM đánh giá hoạt động co bóp của thực quản, phát hiện rối loạn vận động thực quản như co thắt thực quản hay chứng khó nuốt.
6. Điều trị vướng họng khó nuốt
Việc điều trị vướng họng khó nuốt phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh:
6.1. Điều trị bằng thuốc
– Trào ngược dạ dày: Sử dụng thuốc ức chế bơm proton (PPI), thuốc trung hòa axit để giảm triệu chứng.
– Viêm thực quản, viêm họng: Kháng sinh hoặc thuốc chống viêm có thể được chỉ định.
– Rối loạn vận động thực quản: Dùng thuốc giãn cơ trơn để cải thiện nhu động thực quản.
6.2. Thay đổi lối sống
– Ăn uống khoa học: Hạn chế thực phẩm kích thích trào ngược như đồ chua, cay, cà phê, rượu bia.
– Ăn chậm, nhai kỹ để giảm áp lực lên thực quản.
– Không nằm ngay sau khi ăn, giữ tư thế đứng hoặc ngồi ít nhất 2 giờ.
6.3. Điều trị ngoại khoa
Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể cần can thiệp phẫu thuật như:
– Nội soi nong thực quản: Áp dụng khi có hẹp thực quản gây nuốt khó.
– Phẫu thuật chống trào ngược: Nếu thuốc không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật Nissen để ngăn axit trào ngược.
Vướng họng khó nuốt có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý, từ trào ngược dạ dày đến rối loạn vận động thực quản hoặc thậm chí ung thư thực quản. Việc chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời sẽ giúp cải thiện chất lượng sống và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn gặp triệu chứng này kéo dài, hãy tìm đến cơ sở y tế để được thăm khám và tư vấn điều trị phù hợp.
