Viêm họng do trào ngược dạ dày là một vấn đề đáng chú ý, nhưng lại ít được nhận biết đầy đủ bởi người bệnh. Tình trạng này xảy ra khi dịch vị axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và gây kích ứng vùng họng, dẫn đến viêm họng kéo dài. Trào ngược dạ dày không chỉ gây ra các vấn đề về tiêu hóa mà còn ảnh hưởng đến đường hô hấp và giọng nói, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Menu xem nhanh:
1. Cơ chế hình thành viêm họng do trào ngược
Để hiểu rõ hơn về viêm họng do trào ngược dạ dày, trước tiên cần phải nắm được cơ chế của trào ngược dạ dày-thực quản (GERD). Trào ngược dạ dày là hiện tượng dịch vị, bao gồm axit và các enzyme tiêu hóa, bị đẩy ngược từ dạ dày lên thực quản. Thông thường, cơ vòng thực quản dưới (LES) đóng vai trò ngăn cách giữa dạ dày và thực quản, ngăn không cho dịch dạ dày trào ngược. Tuy nhiên, khi cơ vòng này suy yếu hoặc hoạt động không đúng cách, dịch vị dễ dàng trào lên, gây kích thích và tổn thương niêm mạc thực quản.
Dịch vị axit khi tiếp xúc với niêm mạc thực quản và họng sẽ gây kích ứng và tổn thương mô. Quá trình này diễn ra liên tục có thể dẫn đến viêm họng mạn tính, khó chịu và các triệu chứng kèm theo như ho khan, cảm giác nghẹn cổ, và khàn tiếng. Axit dạ dày không chỉ ảnh hưởng đến niêm mạc thực quản mà còn có thể tràn vào vùng thanh quản, gây tổn thương nghiêm trọng hơn cho các mô mềm tại đây.
Trào ngược axit lên thực quản khiến người bệnh tăng nguy cơ mắc đau họng, viêm họng do trào ngược
2. Những triệu chứng của trào ngược dạ dày gây viêm họng
Viêm họng do trào ngược dạ dày thường có các triệu chứng khá đặc trưng nhưng dễ nhầm lẫn với các loại viêm họng khác. Dưới đây là những dấu hiệu người bệnh cần chú ý:
– Cảm giác đau rát họng kéo dài: Người bệnh thường cảm thấy đau hoặc rát ở vùng cổ họng, đặc biệt là sau khi ăn hoặc khi nằm xuống. Đây là dấu hiệu phổ biến của viêm họng do axit từ dạ dày trào ngược gây ra.
– Ho khan và khàn tiếng: Ho khan, khàn tiếng hoặc mất giọng là triệu chứng thường gặp do axit dạ dày làm tổn thương dây thanh quản. Người bệnh có thể bị khàn giọng vào buổi sáng, sau khi ngủ dậy.
– Cảm giác nghẹn ở cổ: Nhiều người cảm thấy như có một vật gì đó mắc kẹt trong cổ họng, gây cảm giác nghẹn khi nuốt hoặc khó chịu liên tục.
– Ho về đêm: Người bị viêm họng do trào ngược dạ dày thường gặp tình trạng ho nhiều hơn vào ban đêm khi nằm xuống. Nguyên nhân là do tư thế nằm làm cho dịch vị dễ trào ngược lên vùng thực quản và cổ họng.
– Ợ nóng và ợ chua: Đây là triệu chứng điển hình của trào ngược dạ dày. Người bệnh thường có cảm giác nóng rát ở ngực và vị chua trong miệng sau khi ăn hoặc khi cúi người.
– Hơi thở có mùi hôi: Axit và thức ăn trào ngược có thể gây ra mùi hôi khó chịu trong miệng, đây cũng là một trong những dấu hiệu cảnh báo viêm họng bởi trào ngược dạ dày.
3. Các yếu tố làm tăng nguy cơ bị viêm họng bởi trào ngược dạ dày
Nhiều yếu tố có thể góp phần làm gia tăng nguy cơ mắc viêm họng do trào ngược dạ dày, bao gồm:
– Chế độ ăn uống không hợp lý: Thói quen ăn uống không lành mạnh, như ăn quá nhiều đồ cay, nóng, béo, hoặc tiêu thụ nhiều cà phê, rượu bia có thể làm tăng tiết axit dạ dày và làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, gây trào ngược.
– Thói quen sinh hoạt sai lầm: Nằm ngay sau khi ăn, ăn quá no vào buổi tối, hoặc vận động mạnh sau bữa ăn có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến dịch vị dễ dàng trào ngược lên thực quản.
– Thừa cân, béo phì: Người thừa cân có nguy cơ cao mắc chứng trào ngược dạ dày do áp lực từ mỡ bụng tác động lên dạ dày, đẩy dịch vị trào ngược lên vùng thực quản và họng.
– Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc giãn cơ và thuốc điều trị huyết áp cao, có thể làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới, tạo điều kiện cho trào ngược axit.
4. Những biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời
Trào ngược dạ dày thực quản gây viêm họng nếu không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.
– Viêm thanh quản: Axit dạ dày có thể gây viêm và tổn thương các mô thanh quản, dẫn đến khàn tiếng, mất giọng, hoặc thậm chí làm thay đổi giọng nói vĩnh viễn.
– Loét thực quản: Tình trạng trào ngược kéo dài có thể gây loét và chảy máu ở niêm mạc thực quản, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và để lại sẹo.
– Hẹp thực quản: Sẹo hình thành từ viêm hoặc loét thực quản có thể gây hẹp thực quản, làm cho việc nuốt thức ăn trở nên khó khăn hơn và có thể dẫn đến nghẹn.
– Barrett thực quản: Đây là một tình trạng tiền ung thư, xảy ra khi các tế bào ở niêm mạc thực quản bị thay đổi do tiếp xúc lâu dài với axit dạ dày. Barrett thực quản làm tăng nguy cơ ung thư thực quản, một loại ung thư nguy hiểm và khó điều trị.
Nếu không được nhận biết và điều trị đúng cách, viêm họng do GERD có thể càng tiệm cận với nhiều biến chứng nguy hiểm
5. Cách phòng ngừa và điều trị trào ngược gây viêm họng
Để phòng ngừa và điều trị trào ngược dạ dày thực quản gây viêm họng, người bệnh cần chú ý thay đổi lối sống và tuân theo các phương pháp điều trị phù hợp:
5.1 Thay đổi lối sống phòng ngừa điều trị viêm họng do trào ngược dạ dày
– Chế độ ăn uống: Người bệnh cần hạn chế ăn các thực phẩm kích thích như đồ cay, chua, chiên xào, và thực phẩm chứa nhiều chất béo. Nên ăn những bữa ăn nhỏ, tránh ăn quá no và không ăn muộn trước khi đi ngủ.
– Tránh tư thế nằm ngay sau ăn: Sau khi ăn, cần ngồi hoặc đứng thẳng ít nhất 2-3 giờ để giảm áp lực lên dạ dày, ngăn ngừa trào ngược.
– Duy trì cân nặng hợp lý: Việc duy trì trọng lượng cơ thể ở mức phù hợp sẽ giúp giảm áp lực lên dạ dày và hạn chế trào ngược.
– Nâng cao đầu giường: Khi ngủ, người bệnh có thể kê cao gối hoặc nâng đầu giường để ngăn chặn axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
5.2 Điều trị bằng thuốc viêm họng do trào ngược dạ dày thực quản
Điều trị đúng hướng giúp cải thiện triệt để tình trạng trào ngược gây viêm họng. Đo pH trở kháng thực quản 24h là phương pháp chẩn đoán vàng GERD
Trong trường hợp trào ngược gây viêm họng đã tiến triển nặng, người bệnh có thể cần sử dụng thuốc để kiểm soát triệu chứng. Một số loại thuốc được bác sĩ kê đơn bao gồm:
– Thuốc kháng axit: Giúp trung hòa axit dạ dày và giảm triệu chứng ợ nóng.
– Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giảm tiết axit dạ dày và hỗ trợ lành nhanh các vết loét ở thực quản.
– Thuốc làm tăng cường cơ vòng thực quản dưới: Giúp ngăn chặn sự trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản.
Viêm họng do trào ngược dạ dày là một tình trạng phức tạp nhưng có thể được kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Bằng cách thay đổi lối sống và tuân theo các chỉ định y tế, người bệnh có thể giảm triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.
