Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) – bệnh lý phổ biến gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ nóng, ợ chua, nghẹn, đau rát ngực, buồn nôn,.. Bệnh lý này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời. Vậy vì sao lại bị trào ngược dạ dày?
Menu xem nhanh:
1. Trào ngược dạ dày thường biểu hiện bởi các triệu chứng nào?
Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) với dịch vị dạ dày trào lên thực quản, gây phiền toái bởi nó kích ứng niêm mạc thực quản và dẫn đến các triệu chứng khó chịu.
Bạn có thể tham khảo một số biểu hiện thường gặp của trào ngược dạ dày:
– Ợ nóng kèm theo cảm giác nóng rát sau xương ức, lan lên cổ họng, có thể kèm theo cảm giác đắng miệng.
– Ợ chua lên vị chua từ dạ dày lên thực quản, đôi khi gây chua ở khoang miệng
– Đau tức ngực thường xuyên, cảm giác tức nghẹn, khó thở, đau rát ngực.
– Khàn tiếng bởi lý do axit dạ dày kích thích thanh quản.
– Ho khan bởi bị kích thích ho do axit trào ngược lên cổ họng.
– Buồn nôn, nôn: Nặng hơn có thể kèm theo nôn trớ thức ăn.
– Một số rối loạn về nuốt như nuốt nghẹn, khó khăn khi nuốt thức ăn.
– Đau họng bởi lý do axit dạ dày kích thích niêm mạc họng thường xuyên
– Một số biểu hiện khác như sâu răng do axit dạ dày bào mòn men răng.
Ngoài ra, một số trường hợp trào ngược dạ dày còn có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như:
– Viêm loét thực quản do axit dạ dày tấn công niêm mạc thực quản.
– Hẹp thực quản do tổn thương niêm mạc và sẹo co kéo.
– Ung thư thực quản – biến chứng nguy hiểm nhất của trào ngược dạ dày nếu không được điều trị kịp thời.
2. Trả lời: Vì sao lại bị trào ngược dạ dày thực quản
2.1. Vì sao lại bị trào ngược dạ dày thực quản: Do yếu tố cơ học
Một số yếu tố cơ học dẫn đến tình trạng GERD như
– Suy yếu cơ thắt thực quản dưới: Cơ thắt này đóng vai trò như van ngăn cách giữa thực quản và dạ dày. Khi cơ thắt hoạt động kém hiệu quả, axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản.
– Thoát vị hiatal: Đây là tình trạng một phần dạ dày lồi qua lỗ hoành, gây áp lực lên cơ thắt thực quản dưới và làm tăng nguy cơ trào ngược.
– Sự tăng áp lực lên thực quản do béo phì: Thừa cân béo phì làm tăng áp lực lên ổ bụng, đẩy dạ dày lên và ép vào cơ thắt thực quản dưới.
Hình ảnh mô tả thoát vị hiatal
2.2. Vì sao lại bị trào ngược dạ dày thực quản: Do yếu tố sinh hoạt
Yếu tố đến từ thói quen sinh hoạt có thể là nguyên nhân giải thích vì sao lại bị trào ngược dạ dày thực quản như sau:
– Thói quen ăn uống: Ăn quá no, ăn khuya, ăn đồ cay nóng, nhiều dầu mỡ, uống nhiều bia rượu, nước ngọt có ga,…
– Lối sống: Lười vận động, hút thuốc lá, căng thẳng, stress,…
– Tình trạng mang thai ở phụ nữ: Do sự thay đổi nội tiết tố và áp lực từ thai nhi lên cơ hoành.
Tình trạng mang thai ở phụ nữ có thể gây trào ngược do sự thay đổi nội tiết tố và áp lực từ thai nhi lên cơ hoành.
2.3. Một số nguyên nhân khác
Ngoài ra, có thể lý giải vì sao lại bị trào ngược dạ dày do một số nguyên nhân khác như:
– Sử dụng một số loại thuốc: Thuốc giảm đau nhóm NSAIDs, thuốc giãn cơ,…
– Bệnh lý dạ dày: Viêm loét dạ dày, hẹp môn vị,…
– Một số bệnh lý khác: Bệnh xơ cứng bì, rối loạn chức năng vận động thực quản,…
Bên cạnh những nguyên nhân trên, một số yếu tố di truyền cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh trào ngược dạ dày.
3. Chẩn đoán GERD để phát hiện nguyên nhân
Việc chẩn đoán GERD (trào ngược dạ dày – thực quản) có thể dựa trên kết hợp các yếu tố sau:
3.1. Hỏi bệnh
Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt, chế độ ăn uống, các loại thuốc đang sử dụng,… của bạn.
3.2. Khám lâm sàng
Bác sĩ có thể thực hiện một số thăm khám lâm sàng như:
– Khám họng kiểm tra xem có dấu hiệu viêm họng do trào ngược axit hay không
– Nghe tim phổi loại trừ các nguyên nhân gây ra các triệu chứng tương tự như trào ngược dạ dày (đau tim, bệnh lý tim mạch,…).
3.3. Xét nghiệm
– Xét nghiệm máu: Có thể giúp phát hiện các bệnh lý liên quan đến trào ngược dạ dày như thiếu máu, rối loạn chức năng gan, thận,…
– Xét nghiệm H. pylori: Xác định vi khuẩn H. pylori – nguyên nhân gây viêm loét dạ dày tá tràng, có thể làm nặng thêm tình trạng trào ngược dạ dày.
3.4. Chẩn đoán hình ảnh
Bạn có thể tham khảo một số phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện đại và hiệu quả như sau:
– Chụp X quang thực quản – dạ dày – tá tràng: Giúp phát hiện các bất thường về cấu trúc thực quản, dạ dày, tá tràng như thoát vị hiatal, hẹp thực quản,…
– Nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng: Phương pháp chẩn đoán chính xác nhất cho GERD. Nội soi giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản, dạ dày, tá tràng để phát hiện các tổn thương do trào ngược axit gây ra như viêm loét, hẹp,…
– Theo dõi pH thực quản 24 giờ: Đo lường độ pH trong thực quản trong 24 giờ để đánh giá tính chất, số cơn và mức độ trào ngược.
– Đo áp lực thực quản: Đánh giá chức năng cơ thắt thực quản dưới.
Việc lựa chọn phương pháp chẩn đoán phù hợp sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và tình trạng sức khỏe của mỗi bệnh nhân.
Đo lường độ pH trong thực quản trong 24 giờ để đánh giá tính chất, số cơn và mức độ trào ngược
4. Điều trị GERD cần thực hiện những điều gì?
Để điều trị GERD, cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, căn cứ vào mức độ triệu chứng và tình trạng sức khỏe của từng người bệnh.
4.1. Thay đổi chế độ ăn uống cùng lối sống
– Ăn nhiều bữa nhỏ thay vì chỉ ăn ba bữa chính.
– Tránh ăn quá no và ăn khuya.
– Hạn chế thực phẩm cay, nhiều dầu mỡ, chua và ngọt.
– Không uống bia rượu và nước ngọt có ga.
– Tránh ăn dặm sau bữa ăn chính.
– Tập thể dục thường xuyên.
– Giảm căng thẳng và stress.
– Tránh hút thuốc lá.
– Duy trì cân nặng hợp lý.
– Nâng cao đầu giường khi ngủ.
4.2. Sử dụng thuốc
– Thuốc kháng axit trung hòa axit dạ dày, giảm nhanh các triệu chứng ợ nóng và ợ chua.
– Thuốc chẹn H2 để giảm tiết axit dạ dày.
– Thuốc ức chế bơm proton (PPI) ức chế mạnh việc sản xuất axit dạ dày, hiệu quả cao trong điều trị GERD.
– Thuốc hỗ trợ vận động tăng cường co bóp cơ thực quản, đẩy thức ăn xuống dạ dày nhanh hơn.
4.3. Phẫu thuật
Phương pháp này chỉ áp dụng trong các trường hợp điều trị bằng thuốc không khỏi hoặc xuất hiện biến chứng nặng như hẹp thực quản hoặc loét thực quản xuất huyết.
Lưu ý
– Sử dụng thuốc cẩn trọng theo đúng với liều lượng và chỉ định của bác sĩ.
– Không tự ý mua và sử dụng thuốc vì có thể gây ra tác dụng phụ nguy hiểm.
– Kết hợp điều trị bằng thuốc với thay đổi lối sống để đạt hiệu quả tốt nhất.
– Định kỳ kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm các biến chứng có thể xảy ra.
Trên đây là các thông tin giúp bạn giải đáp câu hỏi: Vì sao lại bị trào ngược dạ dày thực quản. Hy vọng rằng bài viết giúp bạn có thêm những kiến thức bổ ích về bệnh lý cũng như tìm được phương pháp điều trị và phòng ngừa GERD hiệu quả.
