Viêm não mô cầu là một bệnh nhiễm trùng não và màng não do vi khuẩn Neisseria meningitidis gây ra. Bệnh có diễn biến nhanh, tỷ lệ tử vong cao và có thể để lại nhiều di chứng nặng nề. Vắc xin viêm não mô cầu ACYW 135 (thường bị gọi tắt là vacxin meningo ac) là một trong những biện pháp hiệu quả để phòng ngừa bệnh. Bài viết cung cấp thông tin chi tiết về vắc xin ACYW135, giúp bạn hiểu rõ hơn về thành phần, công dụng, đối tượng tiêm và các lưu ý cần thiết.
Menu xem nhanh:
1. Thông tin về vi khuẩn và bệnh viêm não mô cầu
1.1 Bệnh viêm não mô cầu là gì?
Viêm não mô cầu là bệnh nhiễm trùng cấp tính, nguy hiểm do vi khuẩn Neisseria meningitidis xâm nhập vào màng não và máu. Bệnh có thể gây ra các triệu chứng như sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, cứng cổ, buồn nôn, nôn, hôn mê… Bệnh diễn biến rất nhanh, chỉ trong vài giờ có thể dẫn đến tử vong. Ngay cả khi được điều trị kịp thời, bệnh cũng có thể để lại các di chứng nặng nề như tổn thương não, mất thính giác, chậm phát triển trí tuệ…
1.2 Vi khuẩn Neisseria meningitidis có mấy chủng loại?
Vi khuẩn Neisseria meningitidis có ít nhất 13 chủng huyết thanh khác nhau được xác định dựa trên cấu trúc của lớp vỏ polysaccharide. Trong số 13 chủng, 6 chủng (A, B, C, W-135, X và Y) được biết là gây ra hầu hết các trường hợp viêm màng não mủ não cầu trên toàn thế giới. Ở Việt Nam, các chủng A, B và C là những chủng thường gặp và gây bệnh.
2. Vacxin Meningo AC YW 135
2.1 Vacxin Meningo ACYW 135 là gì?
Vacxin Meningo ACYW 135 là vắc xin đa giá, chứa các kháng nguyên polysaccharide tinh khiết của 4 chủng vi khuẩn Neisseria meningitidis A, C, Y và W-135. Khi tiêm vắc xin, cơ thể sẽ kích thích hệ miễn dịch sản sinh ra kháng thể chống lại các chủng vi khuẩn này, giúp bảo vệ cơ thể khỏi bệnh viêm não mô cầu do các chủng A, C, Y và W-135 gây ra.
Vắc xin viêm não mô cầu AC Menactra khá nổi tiếng.
2.2 Thành phần của Vacxin Meningo AC YW 135
Mỗi liều vắc xin ACYW135 chứa: Kháng nguyên polysaccharide tinh khiết của vi khuẩn Neisseria meningitidis: Chủng A, C, Y, W-135 và tá dược.
Lưu ý: Thành phần và hàm lượng có thể thay đổi tùy theo từng nhà sản xuất.
2.3 Công dụng của vắc xin AC YW135
Vaccine ACYW135 có tác dụng phòng ngừa bệnh viêm não mô cầu do các chủng vi khuẩn Neisseria meningitidis A, C, Y và W-135 gây ra.
Giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh và biến chứng: Khi tiêm vắc xin ACYW135, cơ thể sẽ sản sinh ra kháng thể đặc hiệu chống lại các chủng vi khuẩn A, C, Y và W-135. Điều này giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ mắc bệnh viêm não mô cầu do các chủng vi khuẩn này. Ngay cả khi có tiếp xúc với vi khuẩn, hệ miễn dịch cũng đã được “dự phòng” sẵn sàng để tiêu diệt chúng, giúp giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như viêm não, tổn thương thần kinh, suy thận…
Bảo vệ cộng đồng (miễn dịch cộng đồng): Việc tiêm chủng vắc xin ACYW135 rộng rãi trong cộng đồng sẽ góp phần tạo ra “miễn dịch cộng đồng” . Điều này có nghĩa là ngay cả những người chưa được tiêm chủng hoặc có hệ miễn dịch yếu cũng được bảo vệ gián tiếp do tỷ lệ người mắc bệnh trong cộng đồng giảm xuống. Miễn dịch cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn sự bùng phát dịch bệnh viêm não mô cầu.
Kiểm soát và loại trừ bệnh viêm não mô cầu: Nhờ chiến dịch tiêm chủng vắc xin ACYW135 được thực hiện rộng rãi, một số quốc gia đã kiểm soát hiệu quả bệnh viêm não mô cầu do các chủng A, C, Y và W-135. Đây là một thành tựu đáng kể trong công tác phòng chống dịch bệnh.
2.4 Đối tượng nên tiêm vacxin meningo ac
Vắc xin ACYW135 được khuyến cáo tiêm cho các đối tượng sau để chủ động phòng ngừa bệnh viêm não mô cầu do các chủng vi khuẩn A, C, Y và W-135 gây ra:
– Trẻ em: Trẻ em là đối tượng dễ mắc các bệnh truyền nhiễm, trong đó có viêm não mô cầu. Hệ miễn dịch của trẻ nhỏ chưa hoàn thiện nên có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh và gặp các biến chứng nguy hiểm. Tiêm vắc xin ACYW135 theo lịch trình tiêm chủng quốc gia sẽ giúp trẻ em được bảo vệ hiệu quả.
Trẻ em là đối tượng hàng đầu cần tiêm vắc xin não mô cầu ACYW.
– Thanh thiếu niên và người lớn tuổi: Thanh thiếu niên và người lớn tuổi cũng có thể mắc bệnh viêm não mô cầu. Mặc dù nguy cơ mắc bệnh thấp hơn trẻ em, nhưng bệnh vẫn có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng. Tiêm vắc xin ACYW135 giúp tăng cường khả năng phòng vệ cho thanh thiếu niên và người lớn tuổi.
– Người có nguy cơ mắc bệnh cao: Bên cạnh các đối tượng nêu trên, một số nhóm người có nguy cơ mắc bệnh viêm não mô cầu cao hơn và được khuyến cáo tiêm vắc xin ACYW135:
+ Người sống trong khu vực có dịch viêm não mô cầu: Trong thời gian xảy ra dịch bệnh, nguy cơ lây nhiễm tăng cao. Tiêm vắc xin ACYW135 giúp bảo vệ bản thân và những người xung quanh.
+Người sống tập thể, ký túc xá: Môi trường sống tập thể đông người tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm lây lan, trong đó có viêm não mô cầu. Tiêm vắc xin ACYW135 giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.
+ Người thường xuyên di chuyển đến các vùng có nguy cơ cao: Du lịch hoặc công tác đến các vùng, quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh viêm não mô cầu cao, tiêm vắc xin ACYW135 sẽ giúp bạn phòng ngừa bệnh hiệu quả.
2.5 Lịch trình tiêm vacxin meningo ac
Lịch trình tiêm vacxin meningo ac có thể thay đổi tùy theo độ tuổi và tình trạng tiêm chủng trước đó. Tuy nhiên, dưới đây là lịch trình tham khảo:
Trẻ em từ 9 tháng tuổi trở lên: Tiêm 1 mũi và tiêm mũi 2 sau 3 tháng
Người lớn tuổi chưa từng tiêm vắc xin ACYW135: Tiêm 1 mũi.
Trường hợp cần thiết có thể tiêm nhắc lại sau 5 năm.
3. Lưu ý khi tiêm vắc xin ACYW135
Mặc dù vắc xin ACYW135 an toàn và hiệu quả, nhưng vẫn có một số lưu ý cần thiết trước khi tiêm chủng:
Chống chỉ định tiêm vắc xin ACYW135:
– Những người đang bị sốt hoặc nhiễm bệnh cấp tính.
– Người có tiền sử dị ứng nặng với các thành phần của vắc xin.
– Người mắc các bệnh về hệ miễn dịch suy giảm.
Cần khám sàng lọc kỹ với bác sĩ trước khi tiêm chủng.
Phản ứng sau tiêm:
– Hầu hết các phản ứng sau tiêm nhẹ và tự hết trong 1-2 ngày, chẳng hạn như đau, sưng, đỏ tại chỗ tiêm, sốt nhẹ, mệt mỏi…
– Vẫn có những phản ứng phụ nghiêm trọng nhưng thường hiếm gặp, cần theo dõi và thông báo cho bác sĩ ngay nếu có bất kỳ biểu hiện bất thường nào.
Theo dõi sau tiêm:
– Sau khi tiêm chủng, cần theo dõi trẻ tại cơ sở y tế trong khoảng 30 phút để đề phòng các phản ứng phụ có thể xảy ra.
– Cha mẹ cần theo dõi trẻ tại nhà trong vài ngày sau tiêm, chú ý đến các dấu hiệu bất thường và thông báo cho bác sĩ kịp thời.
Vacxin meningo ACYW có hiệu quả bảo vệ cao chống lại các chủng vi khuẩn A, C, Y và W-135. Nhưng sau 1 thời gian có thể hiệu quả bị giảm đi. Trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể khuyến cáo tiêm nhắc lại sau 5 năm.
Viêm màng não mủ não cầu là bệnh nguy hiểm, có thể gây tử vong. Vacxin meningo ac yw là một biện pháp hiệu quả để phòng ngừa bệnh. Cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để tiêm chủng vắc xin ACYW135 cho trẻ em theo lịch trình tiêm chủng quốc gia và tiêm nhắc lại theo khuyến cáo của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và trẻ nhỏ.
