U xơ tuyến tiền liệt là một loại u lành tính thường gặp ở nam giới lớn tuổi. Bệnh nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và biến chứng nguy hiểm. Hiện nay, điều trị ngoại khoa u xơ tiền liệt tuyến vẫn là phương pháp chủ yếu.
Menu xem nhanh:
Thế nào là u xơ tuyến tiền liệt?
Tuyến tiền liệt là một tuyến tiết sinh dục ở nam giới, nằm dưới cổ bàng quang và sau niệu đạo. Tiền liệt tuyến có vai trò quan trọng trong việc sản xuất ra chất nhờn và một số thành phần của tinh dịch.
Nam giới trên 40 tuổi, tuyến tiền liệt thường có khuynh hướng tăng kích thước bất thường
Khi mới sinh, tuyến tiền liệt chỉ nhỏ bằng hạt đậu, sau đó phát triển dần và đạt kích thước ổn định khi 20-25 tuổi. Tuy nhiên, ở nam giới từ 40 tuổi trở lên, kích thước của tuyến tiền liệt tăng sinh bất thường và tạo thành u xơ. Tỷ lệ mắc bệnh tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt tăng lên theo tuổi. Người ta ước tính khoảng 50% nam giới bị tăng sinh lành tính tiền liệt tuyễn khi ở tuổi 50-60, và 90% khi ở tuổi 80-90.
Khối u phát triển sẽ chèn ép ở vùng cổ bàng quang, gây ra rối loạn bài xuất nước tiểu và các biến chứng như nhiễm trùng đường tiểu, bí tiểu làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
U xơ tuyến tiền liệt có những triệu chứng nào?
Khi khối u tăng sinh và chèn ép vào niệu đạo sẽ gây các triệu chứng rối loạn tiểu tiện ở bệnh nhân với hai hội chứng đặc trưng sau :
Hội chứng kích thích bàng quang
- Đái rắt : Đái rắt là hiện tượng bệnh nhân đi tiểu liên tục (thời gian giữa 2 lần đi tiểu < 2 giờ), nhưng mỗi lần đi được ít nước tiểu (dưới 150ml). Tiểu nhiều lần lẫn cả ban ngày và ban đêm, nhất là về đêm gây mất ngủ.
- Đái vội : Đột nhiên bệnh nhân có cảm giác buồn đái dữ dội, cảm giác nước tiểu són ra ngoài không kiểm soát được.
- Đái buốt : Đái buốt là cảm giác đau rát khó chịu khi đi tiểu, biểu hiện lâm sàng theo từng mức độ tăng dần từ cảm giác đau nóng rát đến cảm giác buốt như kim châm trong bàng quang và lan ra theo niệu đạo khi đi tiểu
Tiểu khó, đi tiểu liên tục, tiểu nhiều vào ban đêm là triệu chứng thường gặp của u xơ tiền liệt tuyến
Hội chứng tắc nghẽn
Đi tiểu khó, phải rặn nhiều mới đi tiểu được, tia nước tiểu yếu và phải đi tiểu làm nhiều giai đoạn. Có nước tiểu tồn đọng, có cảm giác đi tiểu chưa hết khi vừa đi tiểu xong. Khoảng cách giữa hai lần đi tiểu ngắn.
Biến chứng nguy hiểm của u xơ tuyến tiền liệt
Những biến chứng thường gặp trong tăng sản lành tính tuyến tiền liệt là:
- Bí đái hoàn toàn, bí đái cấp: bệnh nhân có cảm giác đi tiểu nhưng lại không đi tiểu được. Cùng với đó là đau quặn bụng dưới và cầu bàng quang căng to.
- Bí đái không hoàn toàn: bệnh nhân vẫn có thể đi tiểu được. Tuy nhiên, lượng nước tiểu dư là > 100ml.
- Túi thừa bàng quang.
- Sỏi bàng quang.
- Đái ra máu, đái ra mủ.
- Nhiễm khuẩn đường tiết niệu: như viêm bàng quang, viêm mào tinh hoàn kèm theo sốt. Đây cũng thường là nguyên nhân làm bệnh nhân đến khám bệnh.
- Ứ trào nước tiểu bàng quang niệu quản ngược dòng
- Suy thận do viêm bể thận – thận ngược dòng.
- Những biến chứng toàn thân hay là nặng thêm các bệnh toàn thân khác: tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tiểu đường, tai biến mạch máu não…
Điều trị u xơ tiền liệt tuyến như thế nào?
U xơ tiền liệt tuyến là một dạng u lành tính. Tuy nhiên, bệnh vẫn cần được thăm khám và điều trị kịp thời để ngăn chặn những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Tùy vào triệu chứng và giai đoạn phát triển của bệnh mà có phương pháp điều trị khác nhau :
Điều trị bằng thuốc
Phương pháp này được chỉ định khi u xơ tuyến tiền liệt chưa gây ra biến chứng, thường được áp dụng khi người bệnh có khối u xơ nhỏ (< 45g). Khi ấy, việc điều trị sẽ dựa vào sử dụng thuốc và theo dõi tiến triển của bệnh.
Các thuốc được sử dụng là những thuốc có tác dụng giãn cơ trơn thành mạch ở vùng cổ bàng quang và tuyến tiền liệt để làm giảm tắc nghẽn niệu đạo do u xơ gây ra. Kết hợp cùng với thuốc có tác dụng cản trở sự phát triển của khối u.
Phương pháp phẫu thuật nội soi
Điều trị ngoại khoa được áp dụng khi u xơ đã gây biến chứng hoặc điều trị bằng thuốc thất bại. Có nhiều phương pháp, trong đó phương pháp cắt nội soi qua niệu đạo được coi là tiêu chuẩn vàng trong điều trị phẫu thuật u xơ tiền liệt tuyến. Chỉ định với những khối u nhỏ và vừa, trọng lượng < 70g
Bác sĩ sẽ đưa dụng cụ nội soi rất nhỏ qua đường niệu đạo để tiến hành cắt bỏ khối u xơ và hút khối u này ra ngoài qua ống nội soi. Thời gian phẫu thuật nhanh, khoảng 60 phút.
Ưu điểm của phương pháp: Bệnh nhân không có đường mổ, cảm giác về mặt tâm lý, thẩm mỹ tốt. Vết mổ nhỏ nên ít đau, nhanh phục hồi do đó tránh được các biến chứng do nằm lâu. Đồng thời, thời gian nằm viện ngắn, bệnh nhân nhanh chóng đi tiểu lại được bình thường.
Tuy nhiên, tỷ lệ tái phát sau mổ khá cao (khoảng 18%), tỷ lệ tử vong khoảng 0,23%.
Phương pháp điều trị phổ biến nhất là cắt bỏ u xơ tuyến tiền liệt bằng nội soi qua đường niệu đạo
Phương pháp phẫu thuật mở điều trị u xơ tuyến tiền liệt
Phương pháp này chỉ định với các khối u kích thước > 70g hoặc có biến chứng sỏi bàng quang hoặc túi thừa bàng quang.
Hai phương pháp mổ được sử dụng là phẫu thuật sau xương mu và phẫu thuật qua bàng quang.
Các biến chứng có thể gặp phải sau phẫu thuật là chảy máu, nhiễm khuẩn, hẹp cổ bàng quang, đái không tự chủ…
U xơ tuyến tiền liệt thường gặp ở nam giới trong độ tuổi trung niên. Bệnh nếu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ dẫn đến những biến sức nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Vì vậy, khi phát hiện các dấu hiệu nghi ngờ của bệnh, cần đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.
