Trào ngược nóng rát ngực là tình trạng phổ biến mà nhiều người gặp phải, gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Hiện tượng này thường xuất hiện sau khi ăn, khi nằm xuống hoặc vận động mạnh, với cảm giác đau rát ở vùng ngực và cổ họng. Tuy không phải lúc nào cũng nghiêm trọng, nhưng nếu không kiểm soát kịp thời, trào ngược nóng rát ở ngực có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như viêm loét thực quản, khó nuốt hoặc thậm chí tăng nguy cơ ung thư thực quản. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và các cách hiệu quả để kiểm soát tình trạng này.
Menu xem nhanh:
1. Trào ngược nóng rát ngực là gì?
Trào ngược nóng rát ngực là hiện tượng dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác nóng rát ở vùng ngực hoặc cổ họng. Tình trạng này thường đi kèm với các triệu chứng như ợ chua, ợ hơi và đôi khi gây khó chịu khi nuốt thức ăn.
Ở mức độ nhẹ, hiện tượng này có thể chỉ là phản ứng tạm thời của cơ thể sau bữa ăn lớn. Tuy nhiên, khi xảy ra thường xuyên, đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý liên quan đến hệ tiêu hóa như trào ngược dạ dày-thực quản (GERD).
Hiện tượng dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản có thể gây cảm giác nóng rát ở vùng ngực hoặc cổ họng.
2. Nguyên nhân dẫn đến trào ngược nóng rát ngực
2.1. Rối loạn chức năng cơ thắt thực quản dưới (LES)
Cơ vòng thực quản dưới (LES) đóng vai trò như một “van” ngăn dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi cơ này yếu đi hoặc hoạt động không đúng cách, axit từ dạ dày dễ dàng trào lên, gây cảm giác nóng rát.
2.2. Áp lực trong dạ dày tăng cao
Một số thói quen như ăn quá no, uống nước có gas hoặc căng thẳng sau bữa ăn có thể làm tăng áp lực trong dạ dày. Áp lực này đẩy dịch vị ngược lên thực quản, gây hiện tượng trào ngược.
2.3. Lối sống và ăn uống thiếu khoa học
Lối sống không lành mạnh như sử dụng nhiều caffeine, hút thuốc lá hoặc tiêu thụ thực phẩm cay nóng, chiên rán cũng làm tăng nguy cơ trào ngược nóng rát ngực. Ngoài ra, việc nằm ngay sau khi ăn hoặc mặc quần áo quá bó cũng là yếu tố góp phần gây ra tình trạng này.
2.4. Các bệnh lý liên quan
Một số bệnh lý như thoát vị hoành, viêm loét dạ dày hoặc béo phì có thể làm gia tăng nguy cơ trào ngược axit. Ngoài ra, mang thai cũng là một nguyên nhân thường gặp do sự thay đổi nội tiết tố và áp lực lên dạ dày.
3. Triệu chứng thường gặp
3.1. Cảm giác nóng rát
Triệu chứng điển hình nhất của trào ngược nóng rát ngực là cảm giác nóng rát ở vùng ngực, đôi khi lan lên cổ họng. Cảm giác này thường xuất hiện sau bữa ăn hoặc vào ban đêm khi nằm.
3.2. Ợ chua và ợ hơi
Người bệnh thường xuyên cảm thấy vị chua hoặc đắng ở miệng kèm theo hiện tượng ợ hơi liên tục. Điều này xảy ra do axit từ dạ dày trào lên thực quản.
3.3. Khó nuốt và đau họng
Khi trào ngược kéo dài, niêm mạc thực quản bị kích thích, dẫn đến viêm và gây khó khăn khi nuốt. Đôi khi, người bệnh còn cảm thấy đau họng hoặc ho kéo dài.
Trào ngược kèm nóng rát ngực thường xảy ra do rối loạn cơ vòng thực quản dưới LES.
4. Cách kiểm soát trào ngược nóng ngực hiệu quả
4.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống
Một chế độ ăn uống hợp lý là yếu tố quan trọng trong việc kiểm soát trào ngược. Cụ thể, bệnh nhân cần hạn chế các loại thực phẩm cay nóng, đồ chiên rán và thức uống có gas. Thay vào đó, nên ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, dễ tiêu hóa như rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và trái cây không axit.
4.2. Thay đổi thói quen sinh hoạt
– Ăn thành nhiều bữa nhỏ thay vì ăn quá no.
– Không nằm ngay sau khi ăn, thay vào đó nên đợi ít nhất 2-3 giờ trước khi nằm.
– Nâng cao đầu giường khi ngủ để hạn chế dịch vị trào ngược.
4.3. Kiểm soát cân nặng
Thừa cân, béo phì là yếu tố làm tăng áp lực lên dạ dày, dễ dẫn đến trào ngược. Duy trì cân nặng lý tưởng không chỉ giúp cải thiện triệu chứng mà còn nâng cao sức khỏe tổng thể.
4.4. Sử dụng thuốc khi cần thiết
Nếu các biện pháp thay đổi lối sống không hiệu quả, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng thuốc giảm tiết axit hoặc thuốc bảo vệ niêm mạc thực quản. Tuy nhiên, việc dùng thuốc cần tuân thủ chỉ định để tránh tác dụng phụ không mong muốn.
4.5. Điều trị các bệnh lý liên quan
Đối với những trường hợp trào ngược do bệnh lý, việc điều trị nguyên nhân gốc rễ như thoát vị hoành hay viêm loét dạ dày là điều cần thiết.
5. Khi nào cần đến gặp bác sĩ và cách chẩn đoán?
5.1 Bệnh nhân bị trào ngược nóng rát ngực cần gặp bác sĩ khi nào?
Mặc dù trào ngược nóng rát ở ngực thường không nguy hiểm, nhưng nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn nên đến gặp bác sĩ. Các dấu hiệu cảnh báo bao gồm:
– Khó thở hoặc đau ngực bất thường không rõ nguyên nhân.
– Khó nuốt nghiêm trọng.
– Nôn ra máu hoặc đại tiện ra phân màu đen.
Các phương pháp chẩn đoán hiện đại tại TCI giúp chẩn đoán trào ngược nóng rát ngực chính xác.
5.2 Cách chẩn đoán trào ngược nóng rát ngực
Chẩn đoán trào ngược nóng rát ngực thường bắt đầu bằng việc bác sĩ thu thập thông tin về triệu chứng và tiền sử bệnh lý của người bệnh. Sau đó các sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm để xác định mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân cụ thể. Một trong những phương pháp phổ biến nhất là nội soi dạ dày-thực quản, cho phép quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày để phát hiện tổn thương, viêm loét hoặc thoát vị hoành.
Ngoài ra, đo pH thực quản là một kỹ thuật chính xác giúp đánh giá mức độ trào ngược axit bằng cách theo dõi độ axit tại thực quản trong 24 giờ. Một số trường hợp cần sử dụng phương pháp đo áp lực cơ vòng thực quản để kiểm tra chức năng của cơ vòng thực quản dưới.
Nếu nghi ngờ biến chứng hoặc bệnh lý nền, bác sĩ có thể chỉ định siêu âm, chụp CT hoặc các xét nghiệm bổ sung.
Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI là một cơ sở y tế ở miền Bắc tiên phong trong việc ứng dụng kỹ thuật đo pH thực quản 24 giờ và đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) được đầu tư sớm với thiết bị hiện đại nhập khẩu từ Mỹ, giúp đảm bảo kết quả chính xác. Ngoài ra, các công nghệ nội soi dạ dày – thực quản, siêu âm và chụp CT đa dãy cũng được tích hợp, hỗ trợ toàn diện trong việc đánh giá nguyên nhân và chẩn đoán bệnh lý tiêu hóa một cách hiệu quả.
