Trào ngược dạ dày (GERD) không chỉ gây ra cảm giác nóng rát vùng ngực mà còn có thể dẫn đến tình trạng khó nuốt, gây ra không ít bất tiện trong cuộc sống hàng ngày. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về cơ chế hình thành, nguyên nhân, đặc điểm nhận biết, cách phân biệt với các nguyên nhân khác, các phương pháp chẩn đoán chính xác và phương pháp điều trị trào ngược dạ dày khó nuốt.
Menu xem nhanh:
1. Trào ngược dạ dày gây khó nuốt: Cơ chế hình thành
Trào ngược dạ dày là tình trạng khi dịch dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng niêm mạc thực quản. Khi tình trạng này kéo dài, nó có thể ảnh hưởng đến khả năng nuốt thức ăn, dẫn đến cảm giác khó nuốt. Cơ chế chính xác của tình trạng này liên quan đến sự tác động của axit dạ dày lên cơ thắt thực quản dưới (LES), cơ quan giữ vai trò ngăn cản sự trào ngược.
Khi LES bị yếu hoặc hoạt động không bình thường, axit từ dạ dày có thể trào lên thực quản, gây viêm nhiễm niêm mạc thực quản và tạo ra các vết loét. Những tổn thương này có thể dẫn đến sự cản trở trong quá trình nuốt, gây ra cảm giác vướng mắc hoặc đau đớn khi nuốt thức ăn.
Trào ngược dạ dày (GERD) không chỉ gây ra cảm giác nóng rát vùng ngực mà còn có thể dẫn đến tình trạng khó nuốt, gây ra không ít bất tiện trong cuộc sống hàng ngày
2. Nguyên nhân khó nuốt gây ra bởi trào ngược dạ dày
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng khó nuốt do trào ngược dạ dày. Các nguyên nhân chính bao gồm:
2.1. Yếu cơ thắt thực quản dưới (LES)
LES đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa trào ngược dạ dày. Khi cơ thắt này suy yếu hoặc không đóng kín đúng cách, dịch dạ dày có thể trào lên thực quản, gây ra các triệu chứng như khó nuốt.
2.2. Viêm loét thực quản
Viêm loét thực quản là một trong những hậu quả phổ biến của trào ngược dạ dày kéo dài. Khi niêm mạc thực quản bị tổn thương bởi axit, nó sẽ gây cảm giác đau và khó nuốt.
2.3. Các vấn đề về tiêu hóa
Các rối loạn tiêu hóa như đầy hơi, táo bón, hoặc tiêu chảy cũng có thể làm gia tăng áp lực trong dạ dày, từ đó khiến tình trạng trào ngược dạ dày và khó nuốt trở nên nghiêm trọng hơn.
3. Đặc điểm nhận biết trào ngược dạ dày khó nuốt
Các triệu chứng của trào ngược dạ dày khó nuốt thường không chỉ đơn giản là cảm giác khó nuốt mà còn kèm theo một số biểu hiện khác, như:
3.1. Cảm giác vướng ở cổ họng
Người bệnh có thể cảm thấy thức ăn bị mắc lại ở cổ họng hoặc thực quản, ngay cả khi nuốt thức ăn hoặc nước.
3.2. Đau hoặc nóng rát vùng ngực
Ngoài cảm giác khó nuốt, người bệnh còn có thể cảm thấy đau hoặc nóng rát ở vùng ngực, nhất là khi ăn no hoặc nằm sau bữa ăn.
3.3. Ho khan và khản giọng
Trào ngược dạ dày có thể làm kích thích dây thanh âm, gây ra ho khan hoặc khản giọng.
3.4. Buồn nôn hoặc ói mửa
Các triệu chứng buồn nôn hoặc ói mửa có thể xuất hiện sau khi ăn hoặc vào ban đêm, đặc biệt là khi tình trạng trào ngược trở nên nghiêm trọng.
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng khó nuốt do trào ngược dạ dày.
4. Phân biệt khó nuốt do trào ngược dạ dày và khó nuốt do nguyên nhân khác
Khó nuốt có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, không chỉ riêng trào ngược dạ dày. Việc phân biệt các nguyên nhân này rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp.
4.1. Khó nuốt do các vấn đề về thực quản
Các bệnh lý như ung thư thực quản, hẹp thực quản do viêm nhiễm hoặc do các tổn thương mô có thể gây ra khó nuốt. Tuy nhiên, các triệu chứng này thường kèm theo cảm giác đau đớn khi nuốt và sự thay đổi rõ rệt trong thói quen ăn uống.
4.2. Khó nuốt do rối loạn thần kinh
Các bệnh lý liên quan đến thần kinh, như tai biến mạch máu não hoặc bệnh Parkinson, cũng có thể gây ra tình trạng khó nuốt. Các triệu chứng này thường đi kèm với sự mất khả năng kiểm soát các cơ liên quan đến việc nuốt thức ăn.
5. Cách chẩn đoán chính xác trào ngược dạ dày khó nuốt
Để xác định liệu tình trạng khó nuốt có phải do trào ngược dạ dày hay không, cần thực hiện một số phương pháp chẩn đoán chuyên sâu.
5.1. Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ thực hiện thăm khám lâm sàng, hỏi về tiền sử bệnh lý và các triệu chứng của bệnh nhân. Việc đánh giá triệu chứng như đau ngực, ho khan, hoặc buồn nôn là rất quan trọng trong việc xác định nguyên nhân.
5.2. Nội soi dạ dày
Nội soi dạ dày giúp quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày, phát hiện các dấu hiệu viêm loét hoặc tổn thương do trào ngược dạ dày. Đây là phương pháp phổ biến và hiệu quả trong việc chẩn đoán trào ngược dạ dày.
5.3. Đo áp lực nhu động thực quản HRM
Đo áp lực nhu động thực quản (HRM) là phương pháp đánh giá chức năng của cơ thắt thực quản dưới (LES) và các cơ thực quản khác. Phương pháp này giúp xác định xem cơ thắt thực quản có hoạt động hiệu quả để ngăn ngừa trào ngược hay không.
5.4. Đo pH thực quản 24 giờ
Phương pháp đo pH thực quản 24 giờ giúp xác định mức độ axit trào ngược vào thực quản trong suốt một ngày. Đây là công cụ hữu ích để đánh giá mức độ nghiêm trọng của trào ngược dạ dày.
Để xác định liệu tình trạng khó nuốt có phải do trào ngược dạ dày hay không, cần thực hiện một số phương pháp chẩn đoán chuyên sâu.
6. Điều trị trào ngược dạ dày khó nuốt
Điều trị trào ngược dạ dày khó nuốt cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân.
6.1. Sử dụng thuốc
Các loại thuốc ức chế axit dạ dày (PPI) hoặc thuốc kháng histamin H2 có thể giúp giảm sản xuất axit, từ đó giảm tình trạng trào ngược. Thuốc giảm đau hoặc kháng viêm cũng có thể được chỉ định khi có tổn thương niêm mạc thực quản.
6.2. Thay đổi chế độ ăn uống
Bệnh nhân nên tránh các thực phẩm có thể kích thích axit dạ dày, như thực phẩm cay, chua, hay chứa cafein. Ngoài ra, việc ăn nhiều bữa nhỏ thay vì một bữa lớn cũng giúp giảm áp lực lên dạ dày.
6.3. Phẫu thuật
Trong trường hợp trào ngược dạ dày nghiêm trọng và không đáp ứng với điều trị thuốc, phẫu thuật có thể được chỉ định. Phẫu thuật Nissen fundoplication, nơi thực quản được thắt chặt để ngăn ngừa trào ngược, là một lựa chọn phổ biến.
6.4. Liệu pháp tâm lý
Đôi khi, căng thẳng và lo âu có thể làm tình trạng trào ngược dạ dày trở nên nghiêm trọng hơn. Liệu pháp tâm lý hoặc thư giãn có thể giúp cải thiện tình trạng này.
Trào ngược dạ dày khó nuốt cần được phát hiện và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nghiêm trọng. Nếu gặp phải triệu chứng này, hãy thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp, giúp cải thiện chất lượng cuộc sống.
