Trào ngược dạ dày buồn nôn là một triệu chứng khá phổ biến, thường gây khó chịu và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Hiện tượng này xảy ra khi dịch vị acid trong dạ dày trào ngược lên thực quản, thậm chí lên miệng, gây ra cảm giác buồn nôn và khó chịu. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị trào ngược dạ dày.
Menu xem nhanh:
1. Biểu hiện của trào ngược dạ dày buồn nôn
Người bị trào ngược dạ dày thường gặp phải nhiều triệu chứng khác nhau, nhưng cảm giác buồn nôn là một trong những biểu hiện phổ biến và dễ nhận biết nhất.
– Buồn nôn, nôn: Người bệnh thường cảm thấy buồn nôn, đặc biệt sau khi ăn no hoặc ăn các thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng. Trong một số trường hợp nghiêm trọng, nôn có thể xảy ra, gây cảm giác đau đớn và mất nước.
– Ợ chua, ợ nóng: Đây là biểu hiện thường thấy ở những người bị trào ngược dạ dày. Dịch acid từ dạ dày bị đẩy ngược lên thực quản, gây ra cảm giác nóng rát ở ngực và họng.
– Khó nuốt: Trào ngược dạ dày kéo dài có thể làm tổn thương niêm mạc thực quản, gây sưng viêm, khiến người bệnh cảm thấy khó nuốt thức ăn.
– Đau thượng vị: Người bệnh thường cảm thấy đau hoặc khó chịu ở vùng thượng vị, đặc biệt là sau khi ăn.
– Hơi thở hôi: Khi dịch vị trào ngược lên miệng, nó có thể gây ra mùi hôi khó chịu trong hơi thở, ảnh hưởng đến giao tiếp hàng ngày.
– Khàn giọng, ho: Acid từ dạ dày trào lên thực quản và có thể ảnh hưởng đến thanh quản, gây khàn giọng hoặc kích thích cơn ho kéo dài.
Người bệnh thường cảm thấy buồn nôn
2. Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày gây buồn nôn
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trào ngược dạ dày gây nôn, từ thói quen sinh hoạt, ăn uống đến các bệnh lý tiềm ẩn.
2.1. Sự suy yếu của cơ thắt thực quản dưới (LES)
Cơ thắt thực quản dưới (LES) đóng vai trò như một van ngăn không cho dịch vị từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi cơ này bị suy yếu hoặc không hoạt động hiệu quả, acid dạ dày sẽ dễ dàng bị đẩy ngược lên thực quản, gây ra hiện tượng trào ngược và buồn nôn.
2.2. Thói quen ăn uống không hợp lý dẫn đến trào ngược dạ dày buồn nôn
– Ăn quá no: Việc ăn quá no khiến dạ dày bị căng phồng, tạo áp lực lớn lên cơ thắt thực quản dưới và dễ dẫn đến trào ngược.
– Thực phẩm kích thích: Các thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, chua hoặc thức uống có gas, caffeine đều có thể làm tăng tiết acid dạ dày, từ đó dẫn đến trào ngược và buồn nôn.
– Ăn quá nhanh: Thói quen ăn nhanh, nhai không kỹ làm cho dạ dày phải hoạt động nhiều hơn để tiêu hóa, dễ gây đầy hơi và trào ngược.
Các thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng, chua hoặc thức uống có gas, caffeine đều có thể làm tăng tiết acid dạ dày
2.3. Áp lực từ bên ngoài
Mang thai, béo phì, hoặc việc đeo quần áo quá chật cũng có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, gây ra hiện tượng trào ngược và buồn nôn. Ở phụ nữ mang thai, hormone progesterone làm giãn cơ thắt thực quản dưới, kết hợp với áp lực từ tử cung lớn, dễ dẫn đến trào ngược dạ dày.
2.4. Tác dụng phụ của thuốc: Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày buồn nôn
Một số loại thuốc như thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs), thuốc chẹn canxi, thuốc giảm huyết áp có thể làm giảm hoạt động của cơ thắt thực quản dưới hoặc gây kích ứng dạ dày, từ đó dẫn đến hiện tượng trào ngược và buồn nôn.
2.5. Các bệnh lý tiêu hóa
Trào ngược dạ dày buồn nôn có thể là triệu chứng của các bệnh lý tiêu hóa khác như:
– Loét dạ dày: Khi niêm mạc dạ dày bị loét, việc sản xuất acid không kiểm soát có thể gây trào ngược.
– Viêm dạ dày: Viêm nhiễm niêm mạc dạ dày làm suy yếu chức năng của cơ quan này, khiến dịch vị dễ dàng trào ngược lên thực quản.
– Ung thư dạ dày: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, trào ngược dạ dày gây nôn có thể là dấu hiệu cảnh báo của bệnh ung thư dạ dày.
2.6. Stress
Căng thẳng, lo âu kéo dài có thể là nguyên nhân gây tăng tiết acid dạ dày, gây ra trào ngược và buồn nôn. Hơn nữa, stress cũng ảnh hưởng đến hoạt động của cơ thắt thực quản dưới, làm giảm khả năng ngăn chặn acid trào ngược.
3. Chẩn đoán chính xác trào ngược: Có những phương pháp nào?
3.1. Nội soi dạ dày thực quản
Phương pháp nội soi được sử dụng để quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản, dạ dày, và tá tràng. Bác sĩ sẽ đưa một ống nội soi mỏng có gắn camera vào thực quản qua đường miệng, giúp phát hiện các tổn thương niêm mạc do axit dạ dày gây ra, như viêm loét thực quản hoặc biến chứng Barrett. Tuy nhiên, nội soi có thể không phát hiện được trào ngược trong trường hợp không có tổn thương niêm mạc rõ rệt, vì vậy cần kết hợp với các phương pháp chẩn đoán khác.
3.2. Đo áp lực và nhu động thực quản (HRM) loại trừ bệnh lý cùng triệu chứng
Đo áp lực và nhu động thực quản (High Resolution Manometry – HRM) là phương pháp giúp xác định chức năng của cơ vòng thực quản và nhu động thực quản – hai yếu tố quan trọng trong việc ngăn chặn trào ngược. Phương pháp này sử dụng một ống thông có gắn nhiều cảm biến để ghi nhận áp lực tại nhiều điểm dọc thực quản. Các dữ liệu thu thập sẽ cho biết độ co bóp, nhu động, và khả năng đóng mở của cơ vòng thực quản dưới.
Ưu điểm nổi bật của HRM là cho phép phân tích chính xác hoạt động của cơ thực quản. Nếu cơ vòng thực quản yếu hoặc nhu động thực quản bị rối loạn, axit từ dạ dày có thể dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây các triệu chứng khó chịu. Phương pháp HRM rất cần thiết để phân biệt GERD với các bệnh lý thực quản khác có triệu chứng tương tự.
3.3. Đo pH thực quản 24 giờ chẩn đoán chính xác và chi tiết GERD
Đo pH thực quản 24 giờ là phương pháp tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán GERD. Kỹ thuật này sử dụng một ống thông mỏng có đầu cảm biến pH đặt vào thực quản trong vòng 24 giờ, để ghi nhận mức độ axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Thiết bị này sẽ ghi lại thời điểm và tần suất của các đợt trào ngược, cũng như nồng độ axit trong mỗi lần.
Phương pháp này cho phép đánh giá chính xác mối liên quan giữa trào ngược và triệu chứng của bệnh nhân, đặc biệt ở các trường hợp không có tổn thương niêm mạc. Đo pH thực quản 24 giờ còn giúp bác sĩ xác định mức độ nặng nhẹ của GERD, từ đó đưa ra phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả nhất.
4. Cách điều trị trào ngược dạ dày gây nôn
Việc điều trị trào ngược dạ dày phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh cũng như mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Dưới đây là các phương pháp điều trị phổ biến:
4.1. Thay đổi ăn uống – sinh hoạt
– Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì ăn ba bữa lớn, bạn nên chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực lên dạ dày và cơ thắt thực quản dưới.
– Tránh thực phẩm kích thích: Hạn chế các loại thực phẩm và đồ uống gây kích thích dạ dày như đồ chiên xào, cay nóng, chua, cà phê, nước ngọt có gas, rượu bia.
– Không nằm ngay sau khi ăn: Nằm ngay sau khi ăn dễ làm cho acid trào ngược lên thực quản. Bạn nên chờ ít nhất 2-3 giờ sau bữa ăn trước khi nằm.
Nâng cao đầu giường khi ngủ: Đặt thêm gối hoặc sử dụng giường nâng cao đầu giúp giảm nguy cơ trào ngược acid khi nằm.
4.2. Thuốc
– Thuốc kháng acid: Thuốc kháng acid giúp trung hòa lượng acid trong dạ dày, giảm triệu chứng buồn nôn và ợ chua.
– Thuốc ức chế bơm proton (PPI): PPI là nhóm thuốc làm giảm sản xuất acid dạ dày, từ đó ngăn ngừa tình trạng trào ngược.
– Thuốc chẹn H2: Thuốc này cũng có tác dụng giảm tiết acid dạ dày nhưng tác dụng thường yếu hơn so với PPI.
– Thuốc tăng cường chức năng cơ thắt thực quản dưới: Một số loại thuốc giúp tăng cường sự co bóp của cơ thắt thực quản dưới, ngăn không cho acid trào ngược lên thực quản.
TCI ứng dụng các phương pháp chẩn đoán tiên tiến trên – từ đó đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả
4.3. Phẫu thuật
Trong những trường hợp trào ngược dạ dày gây ra nôn nghiêm trọng và không đáp ứng với điều trị nội khoa, phẫu thuật có thể được chỉ định.
4.4. Các biện pháp hỗ trợ khác
– Liệu pháp giảm căng thẳng: Việc giảm stress và lo âu thông qua các bài tập thiền, yoga, hoặc tập thể dục nhẹ nhàng cũng có thể giúp giảm triệu chứng trào ngược dạ dày.
– Thăm khám định kỳ: Nếu triệu chứng trào ngược kéo dài và không thuyên giảm, bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Trào ngược dạ dày buồn nôn là một triệu chứng phổ biến nhưng có thể điều trị được nếu được chẩn đoán và can thiệp sớm. Việc thay đổi lối sống, ăn uống khoa học kết hợp với sử dụng thuốc là các biện pháp hiệu quả để kiểm soát tình trạng này. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, việc thăm khám và điều trị chuyên sâu từ bác sĩ là cần thiết để tránh các biến chứng nguy hiểm.
