Chỉ số KET trong xét nghiệm nước tiểu là gì?

Xét nghiệm ketone trong nước tiểu với những người bệnh thông thường có thể không đáng lo ngại nhưng đặc biệt đối với bệnh nhân mắc tiểu đường chỉ số ket trong nước tiểu cao là một trường hợp cấp cứu cần can thiệp y tế. Vậy cụ thể ket trong nước tiểu là gì? Xét nghiệm ketone trong nước tiểu như thế nào là bất thường?

1. Chỉ số ket trong xét nghiệm nước tiểu là gì? 

Ket trong xét nghiệm nước tiểu là gì? Xét nghiệm Ketone trong nước tiểu được dùng để đo lường nồng độ ketone trong cơ thể. Thông thường, cơ thể sử dụng glucose làm nguồn năng lượng chính. Sau khi ăn, carbohydrate trong thức ăn được chuyển hóa thành glucose và đi vào máu để cung cấp năng lượng cho tế bào.

Khi lượng glucose không đủ, cơ thể sẽ chuyển sang phân giải chất béo để tạo năng lượng, tạo ra sản phẩm phụ là các axit ketone. Khi ketone tích tụ quá nhiều và được bài tiết qua nước tiểu, có thể gây tình trạng máu nhiễm toan (axit trong máu tăng cao).

Mức ketone thấp trong nước tiểu là bình thường, nhưng chỉ số ket trong xét nghiệm nước tiểu tăng cao là cảnh báo nguy cơ nhiễm toan ceton. Trong đó, nhiễm toan ceton do tiểu đường (DKA) là biến chứng cấp tính phổ biến và nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

2. Ý nghĩa của chỉ số ket trong xét nghiệm nước tiểu?

Vậy Ket là gì trong xét nghiệm nước tiểu và ý nghĩa của nó như thế nào? Mức ket thấp, xuất hiện với lượng vết, thường thấy trong các trạng thái bình thường như ngủ sâu, nhịn ăn gián đoạn hoặc áp dụng chế độ ăn Ketogenic giàu chất béo, gọi là ketosis sinh lý. Đây là hiện tượng chuyển hóa bình thường, không đáng lo ngại.

Tuy nhiên, khi chỉ số ket trong xét nghiệm nước tiểu tăng trung bình đến cao, nó là dấu hiệu cảnh báo một số tình trạng bệnh lý nghiêm trọng:

• Đái tháo đường & DKA: Thiếu insulin khiến glucose tích tụ trong máu, tế bào bị “đói” năng lượng, cơ thể phân giải chất béo quá mức, dẫn đến nhiễm toan ceton – một cấp cứu y khoa nguy hiểm.
• Rối loạn do rượu: Lạm dụng rượu kéo dài làm cạn glycogen gan và cản trở hấp thu dưỡng chất, gây nhiễm toan ceton do rượu.
• Thai kỳ: Ketone có thể xuất hiện ở đái tháo đường thai kỳ hoặc do ốm nghén nặng gây thiếu năng lượng.
• Mất dịch & dinh dưỡng: Nôn mửa, tiêu chảy kéo dài, rối loạn ăn uống hoặc suy dinh dưỡng nặng buộc cơ thể đốt cháy chất béo quá mức.

Như vậy, việc xác định chỉ số ket trong xét nghiệm nước tiểu giúp đánh giá trạng thái chuyển hóa và phát hiện sớm các tình trạng nguy hiểm liên quan đến ketone.

3. Mức bình thường và bất thường của chỉ số ket trong nước tiểu

Mức ket bình thường trong nước tiểu là 0,6 mmol/L hoặc thấp hơn, được đánh giá là ‘vết’ hoặc ‘âm tính’. Đây là dấu hiệu của trạng thái chuyển hóa bình thường, không gây hại.

Mức bất thường của ket trong xét nghiệm nước tiểu:

• Nồng độ 0,6–1,5 mmol/L: cảnh báo tình trạng nhiễm ceton nhẹ đến trung bình, cần theo dõi chặt chẽ.
• Nồng độ 1,6–2,9 mmol/L: cần được thăm khám bác sĩ để xác định nguyên nhân và can thiệp kịp thời.
• Nồng độ từ 3 mmol/L trở lên: là tình trạng cấp cứu y tế, đòi hỏi can thiệp ngay.

Việc xét nghiệm chỉ số ket trong xét nghiệm nước tiểu là gì giúp phân biệt giữa ketosis sinh lý (vô hại) và các rối loạn chuyển hóa nguy hiểm, đặc biệt quan trọng với người bị đái tháo đường hoặc đang áp dụng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt. Các triệu chứng như buồn nôn, hơi thở có mùi trái cây, lú lẫn hoặc thở nhanh kết hợp nồng độ ketone cao cần được xử lý ngay. Người mắc bệnh tiểu đường nên xét nghiệm ketone khi đường huyết vượt quá 240 mg/dL để đảm bảo an toàn.

4. Làm gì khi chỉ số ket nước tiểu bất thường?

Với bệnh nhân tiểu đường:

• Trong các tình trạng cơ thể chịu áp lực như nhiễm trùng, chấn thương hoặc stress, cần tăng tần suất kiểm soát đường huyết và xét nghiệm ketone nước tiểu, có thể dùng bộ test nhanh tại nhà.
• Liên hệ bác sĩ khi: nôn mửa kéo dài, không dung nạp thực phẩm; đường huyết cao không giảm sau xử trí tại chỗ; ketone trong nước tiểu ở mức trung bình đến cao.
• Cấp cứu khẩn cấp (gọi 115 hoặc đến cơ sở y tế) khi: đường huyết liên tục >300 mg/dL, ketone dương tính không thể kết nối bác sĩ, hoặc xuất hiện dấu hiệu nhiễm toan ceton (DKA) như khát nước, đi tiểu nhiều, buồn nôn, đau bụng, mệt mỏi, khó thở, hơi thở có mùi ceton, lú lẫn.

Với người không mắc tiểu đường:

• Uống đủ nước để đào thải ketone.
• Ăn uống cân bằng, không hạn chế tinh bột quá mức trừ khi có giám sát.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ khi cần thiết. 

Chỉ số KET trong xét nghiệm nước tiểu là gì? Đây là chỉ số phản ánh mức ketone trong cơ thể, giúp đánh giá tình trạng chuyển hóa và phát hiện sớm các rối loạn nguy hiểm. Việc theo dõi chỉ số này đặc biệt quan trọng với người bị tiểu đường hoặc đang áp dụng chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt.

Nguồn tài liệu tham khảo: Healthline, Mayoclinic, Asterhospitals, Clevelandclinic, Medlineplus