Nhận biết biểu hiện ung thư miệng lưỡi

Ung thư miệng lưỡi là hai bệnh lý thuộc nhóm ung thư vùng đầu cổ. Do dễ nhầm lẫn với các bệnh lý răng miệng thông thường, nhiều người thường bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo ban đầu. Mặc dù là những căn bệnh nguy hiểm, nhưng nếu được phát hiện sớm, cơ hội điều trị thành công là rất cao. Cùng tìm hiểu rõ hơn về biểu hiện, nguyên nhân và cách phòng ngừa hai căn bệnh nguy hiểm này.

1. Điều cần biết về ung thư miệng lưỡi

1.1. Tổng quan về ung thư khoang miệng và ung thư lưỡi

Khoang miệng là bộ phận quan trọng trong hệ tiêu hóa, đóng vai trò kết nối giữa bên ngoài và bên trong cơ thể. Cấu trúc của khoang miệng bao gồm nhiều phần như môi, má, răng, nướu, lưỡi, khẩu cái, amidan và các tuyến nước bọt. Khi các tế bào tại bất kỳ vị trí nào trong khu vực này trở nên bất thường và phát triển không kiểm soát, sẽ dẫn đến ung thư khoang miệng.

Trong số các vị trí dễ bị ung thư nhất, lưỡi chiếm tỷ lệ cao nhất với khoảng 40% các trường hợp. Điều đáng lo ngại là các biểu hiện ban đầu thường không rõ ràng và dễ nhầm lẫn với những bệnh lý lành tính như viêm miệng hay nhiệt miệng, khiến nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn muộn.

Bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc ăn uống, giao tiếp và thẩm mỹ khuôn mặt. Những khối u trong khoang miệng thường khiến người bệnh đau đớn, khó nhai, khó nói, từ đó ảnh hưởng đến cả thể chất lẫn tinh thần.

Theo thống kê của Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, ung thư lưỡi chủ yếu ảnh hưởng đến nam giới trên 50 tuổi. Mỗi năm, trên toàn cầu có khoảng 263.900 ca mắc mới và khoảng 128.000 ca tử vong do căn bệnh này. Riêng tại Mỹ, vào năm 2009, có 10.530 ca mắc mới và 1.900 trường hợp tử vong được ghi nhận.

Khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể gặp phải nhiều vấn đề nghiêm trọng như:

– Ăn uống kém, dẫn tới sụt cân nặng và suy yếu sức khỏe toàn diện

– Biến dạng khuôn mặt do các khối u phát triển, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ.

– Khó khăn trong việc nói và vận động các cơ quan trong miệng.

1.2. Những nguyên nhân phổ biến gây ung thư miệng lưỡi

Mặc dù chưa xác định được nguyên nhân chính xác gây ra ung thư miệng và lưỡi, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra các yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc bệnh:

– Sử dụng thuốc lá: Đây được coi là yếu tố nguy cơ hàng đầu, góp phần lớn vào sự phát triển của các loại ung thư vùng đầu cổ, bao gồm cả ung thư khoang miệng.

– Lạm dụng rượu bia: Gần 80% bệnh nhân ung thư khoang miệng có tiền sử sử dụng rượu bia. Nguy cơ mắc bệnh tăng lên đáng kể nếu bạn vừa hút thuốc lá vừa uống rượu.

– Tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: Phơi nhiễm quá mức với tia UV, đặc biệt vào giữa trưa, có thể làm tăng nguy cơ ung thư môi.

– Tuổi tác và giới tính: Người trên 45 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Nam giới có tỷ lệ mắc bệnh cao hơn nữ giới, tuy nhiên tỷ lệ nữ giới mắc bệnh đang tăng lên trong những thập kỷ gần đây do thói quen hút thuốc lá gia tăng.

– Nhiễm virus HPV: Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ung thư khoang miệng. Khoảng 70% các trường hợp ung thư khoang miệng có sự hiện diện của virus HPV, trong đó 44% là các tuýp HPV nguy cơ cao.

1.3. Ai là đối tượng có nguy cơ cao mắc ung thư miệng lưỡi?

Bất kỳ ai cũng có thể mắc ung thư miệng và lưỡi, nhưng một số đối tượng có nguy cơ cao hơn đáng kể. Tầm soát định kỳ rất quan trọng, đặc biệt khi ung thư khoang miệng nằm trong top 10 loại ung thư phổ biến nhất toàn cầu. Thống kê cho thấy hơn 90% các trường hợp mắc bệnh xuất hiện ở độ tuổi trên 45, với tỷ lệ này có xu hướng giảm nhẹ sau 65 tuổi.

– Thói quen hút thuốc lá, thuốc lào nhiều năm.

– Hay sử dụng các chất kích thích có hại, đồ uống có cồn.

– Chế độ ăn nhiều thịt đỏ, ít rau xanh, thiếu vitamin.

– Có người thân từng mắc ung thư khoang miệng hoặc lưỡi.

– Nhiễm HPV qua đường miệng.

– Hay bị ợ nóng, trào axit dạ dày lên thực quản.

– Làm việc hoặc sống trong môi trường có nhiều hóa chất gây hại.

– Vệ sinh răng miệng kém, không thường xuyên và đúng cách.

2. Dấu hiệu nhận biết ung thư miệng lưỡi

2.1. Triệu chứng của ung thư miệng

Các triệu chứng của ung thư khoang miệng thường xuất hiện và tiến triển dần theo thời gian:

– Ngày càng đau miệng, không rõ nguyên nhân

– Vết loét kéo dài trên môi hoặc miệng không lành sau 2 tuần

– Niêm mạc miệng chuyển màu bất thường (tái, trắng hoặc sẫm)

– Hạch cổ sưng to bất thường

– Khó vận động cơ miệng, khó há miệng, cứng hàm

– Lưỡi tê, mất cảm giác hoặc chảy máu không rõ nguyên nhân

– Răng lung lay, mất răng, lệch mặt

– Chảy máu trong miệng dù chỉ va chạm nhẹ

2.2. Dấu hiệu phổ biến khi mắc ung thư lưỡi

Điều lưu ý là những dấu hiệu này thường dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác, dẫn đến tâm lý chủ quan, đặc biệt là ở giai đoạn đầu của ung thư lưỡi. Quan trọng là phải thăm khám bác sĩ chuyên khoa ngay lập tức khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu lạ nào trên cơ thể.

– Đau lưỡi và các mô xung quanh: Cơn đau có thể khu trú hoặc lan rộng.

– Đau họng hoặc đau hàm: Cảm giác đau có thể lan từ lưỡi xuống họng hoặc hàm.

– Khó nuốt, khó nhai thức ăn: Do khối u hoặc sự cứng của lưỡi, việc ăn uống trở nên khó khăn.

– Cảm giác vướng, nghẹn, không thoải mái ở cổ họng.

– Cứng hàm và lưỡi: Khó cử động linh hoạt.

– Vết lở loét trên lưỡi: Tương tự như ung thư khoang miệng, các vết loét này thường không lành và có thể gây đau.

– Chảy máu lưỡi, tê bì trong miệng: Các vùng trên lưỡi có thể bị tê liệt hoặc dễ chảy máu khi có tác động.

– Giọng nói thay đổi: Giọng có thể khàn đặc hoặc có sự biến đổi tông.

– Cảm giác đầy hơi, chướng bụng (ít phổ biến hơn nhưng vẫn có thể là dấu hiệu).

– Tê cứng trong khoang miệng.

3. Những điều cần chú ý để phòng ngừa ung thư miệng, lưỡi

3.1. Thay đổi thói quen sinh hoạt hàng ngày để phòng ngừa ung thư miệng và lưỡi

Ung thư miệng lưỡi có thể được phòng ngừa bằng cách loại bỏ hoặc giảm thiểu các yếu tố nguy cơ:

– Ngưng hút thuốc lá, tránh xa khói thuốc (chủ động và thụ động)

– Tránh lạm dụng đồ uống có cồn và chất kích thích

– Giữ vệ sinh răng miệng sạch sẽ đúng cách hàng ngày.

– Tiêm phòng vắc-xin HPV nếu thuộc nhóm có nguy cơ cao.

– Bổ sung dinh dưỡng hợp lý: tăng rau xanh, trái cây, vitamin.

– Không nhai trầu, tránh đồ ăn cay nóng gây kích ứng miệng.

– Tập thể dục, giữ tinh thần lạc quan, hạn chế stress.

– Thăm khám nha khoa định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện sớm các tổn thương niêm mạc.

3.2. Các biện pháp chẩn đoán ung thư miệng lưỡi

Việc chẩn đoán sớm là yếu tố then chốt để điều trị thành công ung thư miệng và lưỡi.

– Khám lâm sàng: Quan sát vết loét, khối u, sự thay đổi ở vùng miệng lưỡi.

– Sinh thiết: Lấy mẫu mô bất thường để kiểm tra tế bào ung thư.

– Nội soi: Dùng ống soi mềm để quan sát bên trong họng, khoang miệng.

– Chẩn đoán hình ảnh: CT scan, MRI giúp đánh giá mức độ lan rộng của khối u.

– Xét nghiệm HPV: Đặc biệt với trường hợp nghi ngờ do virus gây ra.

Ung thư miệng lưỡi không phải là bệnh hiếm gặp, nhưng lại dễ bị bỏ qua do các triệu chứng ban đầu khá mờ nhạt. Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm và điều trị kịp thời để thay đổi lối sống chính là “chìa khóa” để bảo vệ sức khỏe lâu dài.