Biểu hiện của bệnh mỡ máu trong từng giai đoạn bệnh

Bệnh mỡ máu hay rối loạn lipid máu là tình trạng rối loạn chuyển hóa chất béo trong cơ thể, làm tăng hàm lượng cholesterol xấu và triglycerid trong máu. Đây là một trong những nguyên nhân âm thầm dẫn đến hàng loạt bệnh lý nguy hiểm như nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, đột quỵ và xơ vữa động mạch. Tuy nhiên, biểu hiện của bệnh mỡ máu thường không rõ ràng, đặc biệt ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người dễ chủ quan hoặc bỏ qua. Hiểu được các dấu hiệu đặc trưng theo từng giai đoạn sẽ giúp người bệnh chủ động phát hiện sớm, từ đó điều trị và kiểm soát bệnh hiệu quả hơn, tránh được các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra.

1. Bệnh mỡ máu diễn tiến âm thầm, ít triệu chứng ở giai đoạn đầu

1.1 Bệnh tiến triển trong “im lặng”

Ở giai đoạn đầu, bệnh mỡ máu thường không có triệu chứng cụ thể, khiến người bệnh khó nhận biết sự bất thường trong cơ thể. Nhiều người chỉ phát hiện ra bệnh khi đi khám sức khỏe định kỳ hoặc khi thực hiện xét nghiệm máu do nghi ngờ các vấn đề tim mạch. Đây chính là lý do tại sao biểu hiện của bệnh mỡ máu ở giai đoạn này rất dễ bị bỏ qua.

Trong một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi nhẹ, chóng mặt thoáng qua hoặc có cảm giác uể oải sau bữa ăn nhiều dầu mỡ. Tuy nhiên, các biểu hiện này thường không rõ rệt và dễ bị nhầm lẫn với tình trạng mệt mỏi thông thường.

1.2 Tác động âm thầm lên hệ tim mạch

Mặc dù chưa có biểu hiện lâm sàng rõ rệt, mỡ máu cao đã bắt đầu gây tổn thương cho hệ tim mạch bằng cách hình thành các mảng xơ vữa nhỏ trong lòng mạch. Những thay đổi này tiến triển chậm nhưng kéo dài, làm giảm dần độ đàn hồi của mạch máu và tăng nguy cơ tăng huyết áp trong tương lai. Vì vậy, việc xét nghiệm lipid máu định kỳ là cách duy nhất để phát hiện bệnh trong giai đoạn này.

2. Biểu hiện của bệnh mỡ máu rõ rệt hơn ở giai đoạn tiến triển

2.1 Xuất hiện dấu hiệu toàn thân

Khi bệnh mỡ máu tiến triển đến giai đoạn trung bình, các biểu hiện của bệnh mỡ máu bắt đầu rõ ràng hơn. Người bệnh có thể cảm thấy đau đầu âm ỉ, đặc biệt vào buổi sáng sớm hoặc khi thay đổi tư thế đột ngột. Cảm giác tức ngực, tim đập nhanh, khó thở nhẹ cũng có thể xuất hiện do mạch máu bị thu hẹp, làm giảm lượng máu và oxy đến tim.

Ngoài ra, một số người còn thấy da có các nốt mỡ nhỏ, màu vàng nhạt xuất hiện quanh mắt (u vàng mí mắt) hoặc trên khuỷu tay, đầu gối – dấu hiệu đặc trưng của tình trạng tăng cholesterol kéo dài.

2.2 Rối loạn tiêu hóa và tăng cân – Biểu hiện của bệnh mỡ máu dễ nhầm lẫn

Ở giai đoạn này, bệnh nhân có thể gặp rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, ăn không tiêu, đặc biệt sau bữa ăn nhiều đạm và chất béo. Trọng lượng cơ thể có xu hướng tăng nhanh nếu người bệnh không kiểm soát chế độ ăn uống và sinh hoạt. Tăng cân không kiểm soát sẽ tạo điều kiện để mỡ tiếp tục tích tụ trong máu và nội tạng, làm bệnh lý nặng thêm và chuyển sang giai đoạn biến chứng. Tuy nhiên, các triệu chứng này dễ bị nhầm lẫn là do các vấn đề tiêu hóa.

3. Mỡ máu cao gây tổn thương đa cơ quan khi bước sang giai đoạn nặng

3.1 Hậu quả nặng nề đối với hệ tim mạch

Khi bệnh đã bước sang giai đoạn nặng, biểu hiện của bệnh mỡ máu trở nên nghiêm trọng hơn do các mảng xơ vữa lớn gây tắc nghẽn dòng máu lưu thông. Người bệnh có thể bị đau thắt ngực dữ dội, nhịp tim không đều hoặc có những cơn đau lan từ ngực sang cánh tay trái – dấu hiệu cảnh báo nhồi máu cơ tim.

Không ít trường hợp người bệnh bị tai biến mạch máu não với các biểu hiện liệt nửa người, méo miệng, nói khó, thậm chí rơi vào hôn mê nếu không được cấp cứu kịp thời. Đây là những biến chứng của bệnh mỡ máu có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

3.2 Biến chứng ở gan và tụy

Mỡ máu cao lâu ngày cũng gây hại cho gan, dẫn đến gan nhiễm mỡ và viêm gan mạn tính. Một số trường hợp, gan bị tổn thương đến mức không còn khả năng lọc độc, dẫn tới xơ gan. Ngoài ra, tụy – cơ quan sản xuất insulin – cũng có thể bị ảnh hưởng, làm tăng nguy cơ mắc viêm tụy cấp, bệnh đái tháo đường type 2, tạo nên vòng luẩn quẩn bệnh lý rất nguy hiểm.

4. Giai đoạn biến chứng toàn thân với những hậu quả lâu dài khó phục hồi

4.1 Tổn thương mắt và thần kinh – Biểu hiện của bệnh mỡ máu đã biến chứng

Khi bệnh mỡ máu đã ảnh hưởng đến các mạch máu nhỏ toàn thân, người bệnh có thể gặp biến chứng ở mắt như mờ mắt, nhìn kém, thậm chí thoái hóa võng mạc. Hệ thần kinh cũng không tránh khỏi ảnh hưởng: người bệnh dễ cáu gắt, mất ngủ, hay quên và suy giảm trí nhớ. Những biểu hiện này làm giảm nghiêm trọng chất lượng cuộc sống và khả năng lao động.

4.2 Tăng nguy cơ tử vong

Các biểu hiện của bệnh mỡ máu ở giai đoạn cuối thường gắn liền với những biến cố y tế nặng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy gan, suy thận. Nếu không được cấp cứu hoặc điều trị tích cực, tỷ lệ tử vong trong giai đoạn này rất cao. Việc phục hồi chức năng sau biến chứng cũng tốn kém và kéo dài, gây gánh nặng lớn về cả tài chính lẫn tinh thần cho người bệnh và gia đình.

5. Làm thế nào để phát hiện sớm và kiểm soát bệnh mỡ máu?

5.1 Khám sức khỏe định kỳ là “chìa khóa” quan trọng

Do biểu hiện của bệnh mỡ máu ở giai đoạn đầu thường không rõ rệt, khám sức khỏe định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện sớm mỡ máu cao và ngăn ngừa biến chứng. Người trưởng thành nên kiểm tra chỉ số lipid máu ít nhất mỗi 6 tháng, đặc biệt nếu có các yếu tố nguy cơ như thừa cân, hút thuốc, ít vận động, hoặc có người thân mắc bệnh tim mạch.

5.2 Chế độ sống lành mạnh giúp phòng ngừa hiệu quả

Bên cạnh việc dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ, người bệnh cần thay đổi thói quen sống:

– Ăn nhiều rau xanh

– Hạn chế mỡ động vật, tránh đồ chiên rán

– Tăng cường các hoạt động thể dục thể thao

– Giữ tinh thần thoải mái và tránh tối đa tình trạng căng thẳng kéo dài

Sự kết hợp giữa lối sống khoa học và theo dõi y tế sát sao sẽ giúp kiểm soát mỡ máu ở mức an toàn và ngăn chặn được sự phát triển của bệnh.

Biểu hiện của bệnh mỡ máu có sự khác biệt rõ rệt qua từng giai đoạn. Từ giai đoạn đầu gần như không triệu chứng đến khi bệnh diễn tiến nặng với các tổn thương đa cơ quan, mọi dấu hiệu đều là lời cảnh báo từ cơ thể mà chúng ta không nên xem nhẹ. Thăm khám để phát hiện sớm và can thiệp đúng lúc là chìa khóa để tránh những hậu quả nghiêm trọng mà bệnh có thể gây ra.