Viêm dạ dày HP – các đường lây và giải pháp ngăn chặn

Viêm dạ dày HP là bệnh lý phổ biến tại Việt Nam, chiếm tỷ lệ cao trong các bệnh về tiêu hoá. Đây là tình trạng niêm mạc dạ dày bị tổn thương do vi khuẩn Helicobacter pylori (HP) gây ra. Nếu không phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể tiến triển thành loét dạ dày, thậm chí ung thư dạ dày. Bài viết sau sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu và phương pháp điều trị viêm dạ dày HP hiệu quả hiện nay.

1. Viêm dạ dày HP là gì?

Viêm dạ dày HP là tình trạng viêm loét niêm mạc dạ dày do sự xâm nhập của vi khuẩn Helicobacter pylori – loại vi khuẩn sống trong lớp nhầy niêm mạc dạ dày. HP có khả năng tiết ra men urease, trung hoà acid dạ dày, giúp chúng tồn tại và gây tổn thương tại đây.

Theo các nghiên cứu y học, có tới hơn 70% người Việt Nam từng nhiễm vi khuẩn HP, tuy nhiên không phải ai cũng bị viêm dạ dày. Khi vi khuẩn hoạt động mạnh kết hợp với các yếu tố như stress, ăn uống thất thường, dùng thuốc giảm đau kéo dài… sẽ khiến niêm mạc dạ dày viêm loét, gây ra viêm dạ dày HP.

2. Nguyên nhân gây viêm dạ dày HP

Vi khuẩn HP lây lan khá dễ dàng qua nhiều con đường, bao gồm:

2.1. Lây qua đường miệng – miệng

Dùng chung bát đũa, ly, muỗng, hoặc hôn trực tiếp người nhiễm HP là con đường lây phổ biến nhất.

2.2. Lây qua đường phân – miệng

Nếu vệ sinh không đúng cách sau khi đi vệ sinh, vi khuẩn HP trong phân có thể lây sang người khác qua thực phẩm hoặc tay bẩn.

2.3. Lây qua dụng cụ y tế

Một số trường hợp bị lây nhiễm HP khi nội soi dạ dày bằng dụng cụ không được tiệt trùng đúng quy chuẩn.

2.4. Yếu tố nguy cơ khác

Thói quen ăn uống không lành mạnh: ăn đồ cay, chua, chiên rán, uống rượu bia.

Thường xuyên căng thẳng, mất ngủ.

Dùng thuốc kháng viêm, giảm đau NSAID lâu dài.

3. Dấu hiệu nhận biết viêm dạ dày HP

Triệu chứng của viêm dạ dày HP có thể khác nhau ở mỗi người, tuy nhiên một số dấu hiệu thường gặp gồm:

3.1. Đau vùng thượng vị

Cơn đau xuất hiện âm ỉ hoặc dữ dội, đặc biệt khi đói hoặc sau khi ăn no. Đây là triệu chứng điển hình nhất.

3.2. Ợ hơi, ợ chua, đầy bụng

Do dạ dày bị viêm nên quá trình tiêu hoá bị rối loạn, khiến người bệnh dễ bị chướng bụng, khó tiêu, ợ chua.

3.3. Buồn nôn và nôn

Cảm giác buồn nôn thường xuất hiện vào buổi sáng hoặc sau khi ăn đồ cay, béo.

3.4. Sụt cân, mệt mỏi

Ăn uống kém, hấp thu kém khiến cơ thể suy nhược, sụt cân không rõ nguyên nhân.

3.5. Phân đen hoặc có máu

Đây là dấu hiệu cảnh báo biến chứng loét hoặc xuất huyết dạ dày, cần đi khám ngay.

4. Viêm dạ dày HP có nguy hiểm không?

Bệnh viêm dạ dày do vi khuẩn HP nếu không được điều trị triệt để có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm bao gồm:

Loét dạ dày – tá tràng: do vi khuẩn HP phá huỷ lớp nhầy bảo vệ niêm mạc.

Xuất huyết tiêu hoá: gây nôn ra máu, đi ngoài phân đen.

Ung thư dạ dày: HP là tác nhân hàng đầu dẫn đến ung thư dạ dày ở người trưởng thành.

Thiếu máu, suy dinh dưỡng: do giảm hấp thu thức ăn, mất máu kéo dài.

Vì vậy, khi có dấu hiệu nghi ngờ viêm dạ dày HP, người bệnh cần chủ động đi khám sớm để điều trị kịp thời.

5. Cách chẩn đoán viêm dạ dày HP

Hiện nay, việc phát hiện vi khuẩn HP được thực hiện qua nhiều phương pháp:

5.1. Test hơi thở Urea

Người bệnh uống dung dịch chứa ure đánh dấu. Nếu có HP, vi khuẩn sẽ phân hủy ure và tạo ra khí CO₂ đặc trưng. Đây là phương pháp nhanh, chính xác, không xâm lấn.

5.2. Xét nghiệm máu

Kiểm tra kháng thể HP trong máu, tuy nhiên không cho biết người bệnh còn nhiễm hay đã khỏi.

5.3. Xét nghiệm phân

Phát hiện kháng nguyên HP trong phân – thường được dùng để kiểm tra sau điều trị.

5.4. Nội soi dạ dày và sinh thiết

Bác sĩ sẽ quan sát trực tiếp niêm mạc dạ dày, lấy mẫu mô kiểm tra vi khuẩn HP bằng test urease hoặc nhuộm mô học. Phương pháp này cho kết quả chính xác nhất.

6. Cách điều trị viêm dạ dày HP hiệu quả

6.1. Phác đồ diệt HP bằng kháng sinh

Bác sĩ thường kê đơn kết hợp 2 loại kháng sinh (như Amoxicillin, Clarithromycin, Metronidazole…) với thuốc ức chế bơm proton (PPI) và thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày.
Thời gian điều trị kéo dài 10–14 ngày, cần tuân thủ tuyệt đối để tránh kháng thuốc.

6.2. Kết hợp điều chỉnh lối sống

Ăn uống đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn.

Tránh thực phẩm cay, chua, rượu bia, cà phê.

Không hút thuốc lá.

Giữ tinh thần thoải mái, ngủ đủ giấc.

6.3. Dùng thực phẩm hỗ trợ

Một số thực phẩm như sữa chua, mật ong, nghệ curcumin, tỏi… có tác dụng hỗ trợ giảm viêm và ức chế HP. Tuy nhiên, đây không phải thuốc, chỉ nên dùng bổ trợ.

7. Cách phòng ngừa viêm dạ dày HP tái phát

HP có khả năng lây nhiễm và tái phát rất cao. Để phòng tránh, cần:

Ăn chín, uống sôi, rửa tay sạch trước khi ăn.

Không dùng chung bát đũa, ly tách với người khác.

Hạn chế ăn ngoài hàng quán kém vệ sinh.

Tái khám định kỳ sau khi điều trị diệt HP để kiểm tra kết quả.

Đặc biệt, người bệnh cần đến cơ sở y tế có chuyên khoa Tiêu hoá khi có các biểu hiện như: Đau vùng thượng vị kéo dài hơn 1 tuần; Buồn nôn, nôn ra máu, đi ngoài phân đen. Hoặc người bệnh bị sụt cân nhanh, ăn kém, chán ăn; Có tiền sử gia đình ung thư dạ dày. Việc thăm khám sớm giúp phát hiện viêm dạ dày HP ở giai đoạn đầu, điều trị dứt điểm và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

Viêm dạ dày HP là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ của bác sĩ. Việc chủ động thay đổi lối sống, giữ vệ sinh ăn uống và tái khám định kỳ là chìa khóa để bảo vệ dạ dày khỏe mạnh, ngăn ngừa tái phát và biến chứng.

Nếu bạn đang gặp các triệu chứng đau thượng vị, đầy hơi, ợ chua kéo dài, hãy đi kiểm tra vi khuẩn HP ngay hôm nay để được tư vấn và điều trị đúng cách.